Τι ρόλο παίζει ο θυρεοειδής στην γονιμότητα;
Συγγραφέας Παρασκευή Μεντζελοπούλου Γράφτηκε στις ,
Μπορεί να επηρεάσει την δυνατότητα μιας γυναίκας να έχει μια υγιή εγκυμοσύνη;
Οι θυρεοειδικές ορμόνες (θυροξίνη Τ4 και τριιωδοθυρονίνη Τ3) είναι απαραίτητες για:
την σωστή λειτουργία του καταμήνιου κύκλου (της περιόδου) στις γυναίκες,
την φυσιολογική ωοθυλακιορηξία
την λειτουργία του ωχρού σωματίου (το στάδιο πριν την εμφύτευση του εμβρύου)
την εμφύτευση (επηρεάζουν την παραγωγή της τροφοβλάστης) και
την λειτουργία του πλακούντα
μπορούν λοιπόν να επηρεάσουν την δυνατότητα για αναπαραγωγή με διαφόρους τρόπους.
Οι θυρεοειδικές παθήσεις είναι ιδιαίτερα συχνές στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και για το λόγο αυτό, όλες οι γυναίκες που έχουν προβλήματα γονιμότητας θα πρέπει να ελέγχονται για πιθανές διαταραχές της θυρεοειδικής λειτουργίας. Συχνά μπορεί να ανευρεθεί μια διαταραχή για πρώτη φορά στον έλεγχο που κάνει μια γυναίκα που αντιμετωπίζει υπογονιμότητα.
Θα προσεγγίσουμε το θέμα απαντώντας σε συχνές ερωτήσεις γυναικών που αντιμετωπίζουν προβλήματα και συχνά μπερδεύονται με τον ρόλο που παίζει ο θυρεοειδής στην αναπαραγωγή.
1. Στον προγεννητικό έλεγχο η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSHήταν στα ανώτερα επίπεδα του φυσιολογικού. Μπορεί να υπάρξει πρόβλημα με την γονιμότητα;
Στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας η TSHσυνήθως βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα και συνήθως <3 mIU/ml. Αύξηση της σε ανώτερα επίπεδα μπορεί να υποδηλώνει μια αρχόμενη υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός (όταν δηλαδή η TSHείναι αυξημένη ενώ οι ορμόνες Τ3 και Τ4 βρίσκονται στα φυσιολογικά επίπεδα) μπορεί να επηρεάσει την αυτόματη σύλληψη λόγω διαταραχής της ωοθηλακιορρηξίας, αλλά μπορεί να αυξήσει και την πιθανότητα αποβολής στο πρώτο τρίμηνο ή παλίνδρομής εγκυμοσύνης. Τα ιδανικά επίπεδα TSHγια την επίτευξη εγκυμοσύνης θεωρούνται μεταξύ 0.5-2.5 mIU/ml από τους περισσότερους ειδικούς που ασχολούνται με το θέμα της υπογονιμότητας. Αν σε έναν πρώτο έλεγχο η TSHβρεθεί αυξημένη, τότε θα πρέπει να επαναληφθεί σε τουλάχιστον 6 εβδομάδες με τον ταυτόχρονο έλεγχο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
2. Πως μπορεί ο υποθυρεοεδισμός να επηρεάσει την γονιμότητα;
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, η έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να επηρεάσει την επίτευξη εγκυμοσύνης με πολλούς τρόπους. Ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί αύξηση στην προλακτίνη, επηρεάζει την έκκριση των γοναδοτροπινών από την υπόφυση, παίζει ρόλο στην επαρκή παραγωγή προγεστερόνης και επηρεάζει την μεταβολισμό των οιστρογόνων μεταξύ άλλων . Έτσι μειώνει την γονιμότητα είτε προκαλώντας διαταραχή στην συχνότητα της περιόδου, είτε μειώνοντας την συχνότητα της ωοθηλακιορρηξίας, είτε επηρεάζοντας την εμφύτευση του εμβρύου. Ο υποθυροειδισμός μπορεί να επηρεάσει και την ποιότητα των ωαρίων που λαμβάνονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και μπορεί να μειώσει την πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η θεραπεία με θυροξίνη επαναφέρει την φυσιολογική ισορροπία, εξισορροπεί τις ορμόνες, βοηθά στην ομαλοποίηση του κύκλου και αυξάνει την αυτόματη σύλληψη.
Μια πιθανή εγκυμοσύνη αυξάνει σχεδόν στο διπλάσιο τις ανάγκες για θυρεοειδικές ορμόνες και για το λόγο αυτό μια γυναίκα που έχει υποθυρεοειδισμό και επιθυμεί εγκυμοσύνη θα πρέπει να διατηρεί τα επίπεδα της TSH χαμηλά (<2.5 mIU/ml όπως αναφέραμε και πιο πάνω) και της Τ4 στα ανώτερα φυσιολογικά. Με τη επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον ενδοκρινολόγο της για την πιθανή αύξηση της δόσης θυροξίνης κατά τη διάρκεια της κύησης.
3. Τι ρόλο μπορούν να παίξουν τα αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα; Ύπαρχει αυξημένος κίνδυνος αποβολής στο πρώτο τρίμηνο;
Οι αυτοάνοσες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ιδιαίτερα συχνές στις νέες γυναίκες. Η παρουσία αυτοαντισωμάτων σε πολύ αυξημένα επίπεδα(ακόμα και όταν ο θυρεοειδής λειτουργεί φυσιολογικά) σχετίζεται με διπλάσια πιθανότητα υπογονιμότητας, ένω είναι πιο συχνή η παρουσία τους στις γυναίκες που έχουν και άλλες αιτίες υπογονιμότητας όπως η ενδομητρίωση και οι πολυκυστικές ωοθήκες. Τα αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα είναι επίσης ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για αποβολές πρώτου τριμήνου. Έρευνα σε γυναίκες που ακολούθησαν εξωσωματική γονιμοποίηση έδειξε διπλάσια πιθανότητα αποβολής στις γυναίκες με αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς. Τα αίτια γι’ αυτό δεν είναι ξεκάθαρα και συνεχίζουν να είναι πεδίο έρευνας. Η παρουσία τους
– υποδηλώνει διαταραχή στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος,
– μπορεί να προκαλέσει υπολειτουργία του θυρεοειδούς και υποθυρεοειδισμό κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης
– είναι πιο συχνή με την πάροδο της ηλικίας, όταν και η γονιμότητα έχει αρχίσει έτσι και αλλιώς να μειώνεται.
Και οι τρεις αυτοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στη επιτυχία μιας εγκυμοσύνης.
Κάθε γυναίκα με υπογονιμότητα και αυξημένα θυρεοειδικά αντισώματα θα πρέπει να αξιολογείται από έναν εξειδικευμένο ενδοκρινολόγο για την πιθανότητα κατάλληλης θεραπείας.
4. Τι γίνεται όταν υπάρχει υπερλειτουργία του θυρεοειδούς; Μπορεί αυτό να είναι αιτία υπογονιμότητας;
Ο ήπιος υπερθυρεοειδισμός δεν φαίνεται να επηρεάζει την γονιμότητα στον ίδιο βαθμό με την υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Οι περισσότερες γυναίκες με ήπια υπερλειτουργία παρουσιάζουν αλλαγές στην διάρκεια και την ποσότητα αίματος κατά την περίοδο, αλλά δεν φαίνεται να έχουν διαταραχές στην ωοθηλακιορρηξία. Οι γυναίκες στις οποίες η TSHείναι χαμηλή αλλά οι θυρεοειδικές ορμόνες στα ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα δεν χρειάζονται θεραπεία αλλά στενή παρακολούθηση.
Δεν συμβαίνει το ίδιο στις περιπτώσεις σοβαρού υπερθυρεοειδισμού (όταν δηλαδή οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι πολύ πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα). Στις περιπτώσεις αυτές η περίοδος μπορεί να διακοπεί, ενώ ακόμα και αν έχουμε εγκυμοσύνη είναι αυξημένος ο κίνδυνος επιπλοκών και αποβολής και θα πρέπει άμεσα να παρέμβει ενδοκρινολόγος και να ξεκινήσει κατάλληλη θεραπεία πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης.
Αν βρίσκεστε σε αναπαραγωγική ηλικία και δεν έχετε κάνει έλεγχο της θυρεοειδικής σας λειτουργίας, συζητήστε με τον ιατρό σας τι εξετάσεις είναι κατάλληλες για εσάς. Μια φορά το χρόνο θα ήταν καλό να κάνετε έναν επανέλεγχο ιδιαίτερα αν ξεκινάτε προσπάθεια για μια εγκυμοσύνη.
