Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο – “Αναγνωρίστε το γρήγορα F.A.S.T. “
Συγγραφέας Ιωάννης Νικ. Τσιαντής Γράφτηκε στις ,
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) εμφανίζεται όταν μειώνεται ή διακόπτεται η παροχή αίματος στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την καταστροφή εγκεφαλικού ιστού και την πρόκληση νευρολογικών διαταραχών. Ως η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας. Επιπροσθέτως, σχετίζεται με σημαντική αναπηρία και δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Με έναν σταθερά αυξανόμενο πληθυσμό ηλικιωμένων ατόμων σε όλο τον κόσμο, η επιβάρυνση των εγκεφαλικών επεισοδίων στην δημόσια υγεία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες.
Οι δύο κύριοι τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου είναι το ισχαιμικό και το αιμορραγικό, που ευθύνονται για το 87% και 13% των εγκεφαλικών επεισοδίων, αντίστοιχα. Το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο χαρακτηρίζεται από μεγάλη μείωση της ροής του αίματος, είναι ένα επεισόδιο νευρολογικής δυσλειτουργίας που προκαλείται από εστιακό εγκεφαλικό έμφρακτο, έμφρακτο του νωτιαίου μυελού ή έμφρακτο του αμφιβληστροειδούς. Τα συχνότερα ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια είναι τα θρομβωτικά, δηλ., ένας θρόμβος αίματος που σχηματίζεται σε μία από τις αρτηρίες που αιματώνουν τον εγκέφαλο, και τα εμβολικά, δηλ., ένας θρόμβος ή έμβολο που σχηματίζεται μακριά από τον εγκέφαλο, μεταφέρεται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και “σφηνώνει” στις στενότερες εγκεφαλικές αρτηρίες. Αιμορραγικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια τοπική συλλογή αίματος στο εγκεφαλικό παρέγχυμα ή κοιλιακό σύστημα που δεν οφείλεται σε τραυματισμό. Αυτός ο τύπος αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου συχνά συνοδεύεται από αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση και ραγδαία επιδείνωση. Ο όρος “παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο” ή “ΠΙΕ”, που άρχισε να χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό των βραχέων επεισοδίων εγκεφαλικής δυσλειτουργίας τα οποία σχετίζονται με τα αγγεία και δεν πληρούν τα κριτήρια ορισμού των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, ορίζεται ως παροδικό επεισόδιο νευρολογικής δυσλειτουργίας που προκαλείται από εστιακή εγκεφαλική ισχαιμία, ισχαιμία του νωτιαίου μυελού ή ισχαιμία του αμφιβληστροειδούς χωρίς οξύ έμφρακτο. Τα ΠΙΕ έχουν τους ίδιους παράγοντες κινδύνου και προκαλούνται από τους ίδιους μηχανισμούς που εμπλέκονται στο ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ τα περισσότερα υποχωρούν εντός 30-60 λεπτών.
Τα συμπτώματα του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου που είναι συνήθως αιφνίδια και συχνά εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση, περιλαμβάνουν αιφνίδια:
- Παραισθησία.
- Αφασία.
- Συμπτώματα στην όραση: π.χ. διπλωπία, παροδική αμαύρωση.
- Αταξία.
- Ιδιοπαθή σοβαρή κεφαλαλγία.
Πολυάριθμες ενώσεις ασθενών, όπως η αμερικανική Εθνική Εταιρεία Εγκεφαλικών, έχουν εστιάσει στο συγκεκριμένο θέμα.
Ένας εύκολος τρόπος αναγνώρισης πιθανών αιφνιδίων συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι το αγγλικό ακρωνύμιο FAST (γρήγορα):
- F (face-πρόσωπο): Ζητήστε από το άτομο να χαμογελάσει. Μήπως η μία πλευρά του προσώπου στραβώνει;
- Α(arms-χέρια): Ζητήστε από το άτομο να σηκώσει και τα δυο του χέρια. Μήπως το ένα χέρι του πέφτει προς τα κάτω;
- S (speech-oμιλία): Ζητήστε από το άτομο να επαναλάβει μια απλή φράση όπως: “Ο ουρανός είναι μπλε”. Μιλάει μπερδεμένα ή δε γίνεται κατανοητός;
- T(time-χρόνος): Αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, καλέστε αμέσως το 166 για να έρθει ασθενοφόρο
Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι παρόμοιοι με αυτούς της στεφανιαίας νόσου και μπορούν να ταξινομηθούν ευρέως σε τροποποιήσιμους και μη τροποποιήσιμους .
Παράγοντες κινδύνου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
| Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου | Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου |
|
· Υπέρταση· Κολπική μαρμαρυγή · Κάπνισμα · Διαβήτης · Παχυσαρκία/Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας · Υπερλιπιδαιμία · Ασυμπτωματική καρωτιδική στένωση · Δρεπανοκυτταρική αναιμία · Μετεμμηνοπαυσιακή ορμονοθεραπεία · Χρήση από του στόματος αντισυλληπτικών · Διαιτητικοί παράγοντες o Πρόσληψη νατρίου > 2.300 mg o Πρόσληψη καλίου < 4.700 mg · Στεφανιαία νόσος · Καρδιακή ανεπάρκεια · Περιφερική αρτηριακή νόσος |
· Ηλικία· Φυλή · Οικογενειακό ιστορικό · Φύλο |
Βιβλιογραφία
- Laslett LJ, Alagona P Jr, Clark BA III, et al. The worldwide environment of cardiovascular disease: prevalence, diagnosis, therapy, and policy issues. A report from the American College of Cardiology. J Am Coll Cardiol. 2012;60(25 suppl):S1-S49. http://gm.stijlfabriek.com/issues/issue-10/cardiovascular- diseases-in-poor- resource-settings/. Accessed September 7, 2014.
- Lakatta EG. Age-associated cardiovascular changes in health: impact on cardiovascular disease in older persons. Heart Fail Rev. 2002;7(1):29-49.
- Priebe HJ. The aged cardiovascular risk patient. Br J Anaesth. 2000;85(5):763-778.
- Go AS, Mozaffarian D, Roger VL, et al; American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Heart disease and stroke statistics−−2014 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2014;129(3):e28-e292.
- National Heart, Lung, and Blood Institute. Lower heart disease risk. W hat are the risk factors for heart disease? http://www.nhlbi.nih.gov/health/educational/hearttruth/lower-risk/risk-factors.htm. Updated July 10, 2014. Accessed September 26, 2014.
- Maurer M. Age: a nonmodifiable risk factor? J Am Coll Cardiol. 2003;42(8):1427-1428.
- Kaplan NM. The diastolic J curve: alive and threatening. Hypertension. 2011;58(5):751-753.
- Mounier-Véhier C, Jaboureck O, Emeriau JP, Bernaud C, Clerson P, Carre A. Randomized, comparative, double-blind study of amlodipine vs. nicardipine as a treatment of isolated systolic hypertension in the elderly. Fundam Clin Pharmacol. 2002;16(6):537-544.
English
French
German
Greek
Italian
Portuguese
Russian
Spanish