Ανατομία Θυρεοειδούς
Συγγραφέας Γεώργιος Σακοράφας Γράφτηκε στις ,
Ο θυρεοειδής αδένας εντοπίζεται στον τράχηλο, στην πρόσθια επιφάνεια αυτού, επικαθήμενος επί της τραχείας, κάτωθεν του θυρεοειδούς χόνδρου. Οφείλει το όνομά του στο ότι βρίσκεται στη θέση του αυτή στον τράχηλο εν είδει ‘θυρεού’. Το βάρος του κυμαίνεται από 15 έως 25 gr και αποτελείται από δύο λοβούς, τον δεξιό και τον αριστερό, που συνδέονται με τον ισθμό. Συχνά συνυπάρχει και μία προσεκβολή προς τα άνω του θυρεοειδικού παρεγχύματος, που εξορμάται από τον ισθμό (συνηθέστατα από το αριστερό του ήμισυ) και που περιγράφεται ως πυραμοειδής λοβός.
Ο θυρεοειδής αδένας διαθέτει πλουσιότατη αιμάτωση αποτελώντας ένα από τα καλύτερα αιματούμενα όργανα του οργανισμού. Η αιμάτωσή του γίνεται από την άνω και κάτω θυρεοειδική αρτηρία (δεξιά και αριστερά, για τον κάθε λοβό), που είναι κλάδοι της έξω καρωτίδας και του θυρεοαυχενικού στελέχους, αντίστοιχα. Ενίοτε συνυπάρχει και η μέση θυρεοειδική αρτηρία, όπως επίσης και ένας άλλος αρτηριακός κλάδος που αιματώνει απ’ ευθείας τον ισθμό ή και τον πυραμοειδή λοβό και αποτελεί κλάδο είτε του αορτικού τόξου είτε της ανώνυμης αρτηρίας.
Ιδιαίτερη κλινική σημασία στη χειρουργική του θυρεοειδούς-παραθυρεοειδών έχει η στενή ανατομική σχέση του θυρεοειδούς με τα λαρυγγικά νεύρα (έξω κλάδος του άνω λαρυγγικού και παλίνδρομο ή κάτω λαρυγγικό νεύρο, αριστερά και δεξιά) και με τους παραθυρεοειδείς αδένες. Ο έξω κλάδος του άνω λαρυγγικού νεύρου έχει στενή ανατομική σχέση με τα άνω θυρεοειδικά αγγεία και τον άνω πόλο των δύο λοβών του θυρεοειδούς. Τυχόν κάκωσή του κατά τη διάρκεια της θυρεοειδεκτομής έχει σαν αποτέλεσμα την αλλοίωση της φωνής, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η αδυναμία φώνησης στις υψηλές συχνότητες (π.χ. στο τραγούδι). Τα κάτω (παλίνδρομα) λαρυγγικά νεύρα είναι κλάδοι του πνευμονογαστρικού νεύρου και ανακάμπτουν προς τα άνω (εξ ού και το όνομα ‘παλίνδρομα’) και πορεύονται στην τραχειοοισοφαγική αύλακα (δεξιά και αριστερά). Εισέρχονται στον λάρυγγα στο ύψος του συνδέσμου του Berry, ευρισκόμενα σε πολύ στενή ανατομική σχέση με το θυρεοειδικό παρέγχυμα ιδιαίτερα αντίστοιχα προς το σημείο αυτό, όπου και διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού κατά τη διάρκεια της θυρεοειδεκτομής. Ο τραυματισμός τους εκδηλώνεται συνήθως με βράγχος φωνής (αν αφορά το ένα νεύρο) ή πλήρη αφωνία και εισπνευστικό συριγμό – δύσπνοια (αν αφορά και τα δύο νεύρα).
O θυρεοειδής αδένας έχει επίσης στενή ανατομική σχέση με τους παραθυρεοειδείς αδένες (στο 85 % του γενικού πληθυσμού είναι τέσσερις, ενώ στο υπόλοιπο 15 % ≥ 4), οι οποίοι συνήθως βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνεια των δύο λοβών του θυρεοειδούς. Ενίοτε ένας ή περισσότεροι παραθυρεοειδείς αδένες βρίσκονται σε έκτοπη θέση (πιθανές θέσεις οπουδήποτε από το ύψος της κάτω γνάθου μέχρι το μεσοθωράκιο, εντός του θυρεοειδούς ή εντός του θύμου αδένα). Συνήθως η αιμάτωσή τους γίνεται από κλάδους της κάτω θυρεοειδικής αρτηρίας. Η στενή ανατομική τους σχέση με το θυρεοειδή και η κοινή τους αιμάτωση εξηγεί γιατί συχνά μετεγχειρητικά παρατηρείται υποασβεστιαιμία λόγω υποπαραθυροειδισμού (που συνήθως είναι προσωρινός).
Γεώργιος Χαρ. Σακοράφας,
Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων, Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών,
Γενικός Χειρουργός, Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Χειρουργός Θυρεοειδούς, Θυρεοειδή, Θυροειδή
