Πρέπει να νηστεύει το παιδί μου; Κι αν ναι, τι να προσέξω;
Συγγραφέας Σταυρούλα Τσατραφίλη Γράφτηκε στις ,
Διανύοντας την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής, γεννιέται το ερώτημα από πολλούς γονείς για το αν χρειάζεται ή πρέπει το παιδί να νηστέψει. Η απορία μεγαλώνει περισσότερο πλησιάζοντας στη Μεγάλη Εβδομάδα, που τα περισσότερα σχολεία πηγαίνουν για τη Θεία Κοινωνία. Και γεννιούνται απορίες σχετικά με το αν το παιδί θα πάθει κάτι, πόσες μέρες να νηστέψει ή αν θα επηρεαστεί η ανάπτυξή του. Όσον αφορά στη θρησκεία αυτό που έχει σημασία είναι τα μηνύματα που θέλει η κάθε οικογένεια να περάσει στο παιδί της. Αν μία οικογένεια είναι πολύ θρησκευόμενη και θέλει να τηρήσει και να μεταδώσει τη χριστιανική παράδοση και ηθική στο παιδί της, μπορεί να εφαρμόσει και σ’ εκείνο, τη διαδικασία της νηστείας, όπως την καθορίζει η θρησκεία.
Βασική προϋπόθεση, με βάση και τον γέροντα Παΐσιο, από την πλευρά της θρησκείας, αλλά και την υγεία, από την πλευρά της παιδιατρικής, είναι το παιδί να είναι καθόλα υγιές, να έχει φυσιολογική ανάπτυξη και να μην έχει ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά ή ιδιαίτερες ανάγκες, όπως π.χ. κάποιες αλλεργίες ή δυσανεξίες ή πολύ έντονη φυσική δραστηριότητα, που θα δυσκολέψουν τη σίτιση και την καθημερινότητά του, εκείνες τις ημέρες της νηστείας.
Φυσικά για όλα υπάρχουν λύσεις:
• Ένα καλά σχεδιασμένο νηστίσιμο διαιτολόγιο, από διατροφολόγο, μπορεί να καλύψει όλες τις διατροφικές ανάγκες, τόσο του παιδιού, όσο και φυσικά και ενός ενήλικα.
• Αν το παιδί έχει κάποια θέματα υγείας, όπως π.χ. δυσανεξία στη γλουτένη ή αλλεργία σε θαλασσινά, χρειάζεται η οικογένεια σε συνεργασία με το γιατρό και το διατροφολόγο να συνεκτιμήσουν τα δεδομένα και να λάβουν από κοινού απόφαση για το νηστίσιμο διατροφικό σχήμα και το χρονικό διάστημα που θα ακολουθηθεί.
• Στις μέρες μας υπάρχει μεγάλη ποικιλία και ευκολία στην πρόσβαση χορτοφαγικών συστατικών και ειδικών τροφίμων, που μπορούν να υποστηρίξουν πλήρως διατροφικά, όποιον αποφασίζει να ακολουθήσει αυτό το διατροφικό σχήμα, ακόμα κι αν είναι παιδί.
• Σε περίπτωση ελλείψεων και αυξημένων αναπτυξιακών αναγκών, τα διατροφικά συμπληρώματα βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων ή τα εμπλουτισμένα τρόφιμα, έρχονται να καλύψουν ειδικές απαιτήσεις όπως π.χ. αυτές του ασβεστίου, του σιδήρου, του ιωδίου, του ψευδαργύρου, της βιταμίνης D ή και της B12.
Όσον αφορά στην επιστημονική πλευρά της νηστείας, έρχονται τα ευρήματα μέσα από τις έρευνες της τήρησης απόλυτης ή μερικής χορτοφαγίας, να καλύψουν αυτό το πεδίο και στα παιδιά. Τη σύγχρονη εποχή είναι πολλοί οι γονείς που εφαρμόζουν τη χορτοφαγία στα παιδιά τους, με απόλυτη επιτυχία. Επομένως ένα παιδί μπορεί να νηστέψει με ασφάλεια, αρκεί το διαιτολόγιό του να είναι σωστά σχεδιασμένο. Μέσα από τη μελέτη τόσο της θρησκείας και του συμβολισμού της νηστείας, όσο και την επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση στον τομέα της χορτοφαγίας, μπορούμε να πούμε ότι «αν μια οικογένεια έχει ένα καθόλα υγιές παιδί και θεωρεί ότι για τους δικούς της λόγους το παιδί της πρέπει να νηστέψει, τότε ναι μπορεί να νηστέψει το παιδί της», χωρίς να μπει σε κίνδυνο η υγεία ή η ανάπτυξή του.
Τρία σημεία στα οποία θα ήθελα να καταθέσω την προσωπική μου άποψη είναι τα εξής:
1. Να ληφθεί υπόψη ότι είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί αυστηρή νηστεία, σε παιδιά που δεν είναι υποψιασμένα γι’ αυτήν. Δεν είναι εύκολο, ούτε και σκόπιμο, να κόψετε ξαφνικά πολλά από τα καθημερινά τρόφιμα του παιδιού και να αρχίσετε να το «νηστεύετε». Κρυφά μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και έτσι δε θα έχετε πετύχει αυτό που σκοπεύατε. Αυτό θα γίνει σταδιακά και φυσικά υποστηριζόμενο από το δικό σας παράδειγμα.
2. Αν ανήκετε σε μία μέση καθημερινή οικογένεια, που θέλει να «νηστέψει» το παιδί της, περισσότερο για λόγους εκπαιδευτικούς (να γνωρίσει δηλαδή το παιδί την έννοια της νηστείας) θα σας πρότεινα να αρχίσετε να τηρείτε μία «υποτυπώδη» νηστεία με όσπρια και λαδερά κάθε Τετάρτη και Παρασκευή και να τηρείτε τα έθιμα τύπου Καθαρά Δευτέρας, 25ης Μαρτίου, Μεγάλης Παρασκευής, Κυριακής των Βαΐων. Επίσης αν τα παιδιά σας πρόκειται να πάνε για Θεία Κοινωνία, βάλτε τα να νηστέψουν τουλάχιστον την προηγούμενη μέρα και να μην πιουν γάλα το πρωί, πριν το Μυστήριο. Αν με το πέρασμα των χρόνων σας «βγαίνει» καλά αυτή η «στρατηγική» αυξήστε τις μέρες και την αυστηρότητα των συνηθειών σας και αφήστε τα, ως εφήβους και αργότερα ενήλικες να προβληματιστούν για την έννοια της «νηστείας».
3. Σε περίπτωση που βάλετε τα παιδιά σας στη διαδικασία της νηστείας, δώστε τους να καταλάβουν και την έννοια της ολιγοφαγίας και των νηστίσιμων επιλογών. Δεν έχει καμία αξία να «νηστεύουν» με πατατάκια, με πίτα τυλιχτή γεμάτη με πατάτες τηγανητές και κέτσαπ ή με σοκολάτα υγείας, απλά και μόνο γιατί όλα αυτά είναι νηστίσιμα.
Καλή Σαρακοστή
Βιβλιογραφία: Craig WJ, Mangels AR; American Dietetic Association. Position of the American Dietetic Association: vegetarian diets. J Am Diet Assoc. 2009 Jul;109(7):1266-82.
