Το παιδί που χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο αν και δεν αντιλαμβάνεται την έννοια του θανάτου καταλαβαίνει την απώλεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να εξηγούμε στο παιδί οσο μπορουμε καλυτερα και ειλικρινά. Το ότι σήμερα αποφεύγουμε να συζητάμε για τον θάνατο δυσκολεύει την αποδοχή απο τα παιδιά, αλλά και απο τους ενήλικες. Δυστυχώς ο θάνατος αποτελεί μέρος της ζωής και θα πρέπει να τον αποδεκτούμε και να αναφέρουμε στα παιδιά την ύπαρξή του.
Πρέπει να προσπαθούμε να εξηγήσουμε στο παιδί τι συμβαίνει με βιολογικούς όρους. Καλύτερα να εξηγούμε όσο είναι δυνατόν με ιατρικούς όρους όπως για παράδειγμα είχε πρόβλημα στην καρδιά και σταμάτησε να δουλεύει, το σώμα δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στη φαρμακευτική θεραπεία, το σώμα σταμάτησε να δουλεύει κτλ. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε όρους όπως «θάνατος» και όχι «έφυγε», «πεταξε», «κοιμάται» κτλ, για να μη δημιουργούμε συσχετισμούς μεταξύ του θανάτου και άλλων εννοιών. Επίσης προσοχή πρέπει να δίνεται για να μην δημιουργουνται φόβοι που θα συνδεθούν με το θάνατο και κάποια μέρη όπως πχ το νοσοκομείο και τους γιατρούς.
Εύλογα ομως μπορει να αναρωτιέται κανεις τι μπορει να καταλάβει ενα παιδι αναλογα με την ηλικια του.
Στη βρεφική ηλικία– το παιδί δεν αντιλαμβάνεται την απώλεια αλλά μπορεί να αισθανθεί τη θλίψη που επικρατεί στο σπίτι.
Στην προσχολική ηλικία– το παιδί θα καταλάβει την απώλεια αλλά δεν μπορεί να συνειδητοποιήσεις έννοιες όπως το προσωρινό και το μόνιμο, μπορεί να πιστεύει ότι ο θάνατος ήρθε σαν τιμωρία για κάτι κακό που έκανε το ίδιο. Σε αυτή την ηλικία το παιδί θεωρεί ότι το νεκρό πρόσωπο μπορεί και διατηρεί τις αισθήσεις του και υπάρχει περίπτωση τον φαντάζεται και να του μιλάει.
Στην σχολική ηλικία-αρχίζει και κατανοεί την απώλεια σαν κάτι έντονο και μόνιμο και εκδηλώνεται φόβος για το θάνατο αγμαπημένων του προσώπων αλλά και του εατού του. Μπορεί να αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θάνατο και να ρχίσει να ρωτάει λεπτομέρειες ή να ενδιαφέρεται για διάφορες ασθένειες.
Στην εφηβεία– συνειδητοποιεί ότι ο θάνατος είναι μέρος της ζωής μας. Τα στάδια και τα συμπτώματα θλίψης είναι παρόμοια με αυτά των ενηλίκων.
Πως θα βοηθήσουμε το παιδί;
Θα πρέπει να διατηρήσουμε τη καθημερινότητά μας ενώ συγχρόνως να του παρέχουμε αίσθηση ασφάλειας. Θα πρέπει να συζητάμε με το παιδί για τα προβλήματά της καθημερινότητάς του πχ στο σχολείο και να του δίνουμε την αίσθηση ότι είμαστε πάντα δίπλα του και μπορούμε να το στηρίζουμε. Είναι λογικό ότι θα υπάρχει έντονη ανησυχία και συνεχείς ερωτήσεις απο το παιδί, μήπως πεθάνει κάποιο άλλο αγαπημένο του πρόσωπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να δίνουμε λογικές απαντήσεις όπως το ότι «οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν είναι πολύ μεγάλοι σε ηλικία ή πολύ άρρωστοι και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί τώρα» και όχι να δίνουμε υποσχέσεις για την αιωνιότητα.
Το παιδί θα πρέπει να εκφράσει τα συναισθήματά του και να εξωτερικεύσει το πόνο του. Θα πρέπει να το παροτρύνουμε να εκφραστεί, να ακούσουμε προσεκτικά και να του δείξουμε ότι δεν είναι το μόνο που αισθάνεται έτσι αλλά και το ότι τα συναισθήματα αυτά είναι απόλυτα φυσιολογικά. Δεν πρέπει να εμποδίζουμε το κλάμα, το κλάμα είναι τρόπος έκφρασης της θλίψης και μας βοηθάει να εκτονωθούμε. Είναι λάθος να λέμε στο παιδί εκφράσεις όπως «τα μεγάλα παιδιά δεν κλαίνε» ή «οι άντρες δεν κλαίνε», δεν πρέπει να ζητάμε στα παιδιά να καταστέλλουν τα συναισθήματά τους. Το να κλάψουμε μαζί με το παιδί δείχνει ότι η έκφραση των συναισθημάτων δεν είναι κάτι κακό. Άλλωστε όλη η οικογένεια πενθεί για κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, όχι μόνο το παιδί.
Η κηδεία και γενικότερα οι τελετές ταφής είναι μέρος της διεργασίας πένθους και μας βοηθάνε να αποδεχτούμε την κατάσταση. Μπορούμε να αφήσουμε το παιδί να συμμετέχει στην κηδεία και στην ταφή εφόσον κρίνουμε ότι μπορεί και θέλει να συμμετέχει. Σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να το αναγκάσουμε να συμμετάσχει εάν αντιστέκεται. Εναλλακτικά μπορούμε να κανονίσουμε ένα διαφορετικό τρόπο να πει αντίο το παιδί.
Οι συζητήσεις για τις αναμνήσεις μας για το νεκρό βοηθάνε να ξεκαθαρίσουμε τα συναισθήματά μας για αυτόν και να τα ταχτοποιήσουμε στο μυαλό μας. Θα πρέπει να τονίζουμε στο παιδί ότι ο άνθωπος μπορεί να έφυγε αλλά τα συναισθήματα μας για αυτόν και η αγάπη που νοιώθαμε δεν θα σβήσει ποτέ. Το να αποφεύγουμε να συζητάμε για το πρόσωπο αυτό, τότε μπερδεύει το παιδί συναισθηματικά και μπορεί να σχετίζει την ύπαρξη θετικών συναισθημάτων με το χαμό, ή και να προσπαθεί στη συνέχεια της ζωής του να εμποδίσει την έκφρασή τους.
Στο σχολείο θα πρέπει να ενημερωθεί ο δάσκαλος, να προσπαθεί να κατανοεί τα στάδια πένθους που περνάει το παιδί και προσπαθεί να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του σε αυτό. Καλό θα είναι να χρησιμοποιηθούν και εκεί μέσα έκφρασης συναισθημάτων αλλά και τα δοκίμια και τα βιβλία με αντικείμενο το πένθος δεν θα πρέπει να αποφεύγονται.
Η αντιμετώπιση της απώλειας να μαθαίνεται στο παιδί απο μικρή ηλικία. Θα πρέπει να μάθει να αποδέχεται ότι κάποια πράγματα έχουν ένα τέλος, όπως το ότι τα παιχνίδια καταστρέφονται ή χάνονται. Σημαντικό μάθημα για την απώλεια και το θάνατο αποτελεί ο χαμός του κατοικίδιου.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΌροι Χρήσης
