Ο ρόλος του επισκέπτη υγείας στην κατ’ οίκον νοσηλεία.
Συγγραφέας Μαρία Θεμελίδου Γράφτηκε στις ,
Η κατ’ οίκον φροντίδα ορίζεται σαν το σύνολο των υπηρεσιών που αποσκοπούν στην αποθεραπεία ατόμων με αναπηρία ή χρονίως πασχόντων που χρήζουν θεραπείας ή υποστήριξης προκειμένου να αποκτήσουν τη δυνατότητα να λειτουργούν αποτελεσματικά στο περιβάλλον του σπιτιού.
Οι επισκέπτες υγείας πρέπει να είναι πολυδύναμοι, ικανοί να ανταποκρίνονται σε πολλαπλούς ρόλους και λειτουργίες, να δημιουργούν το περιβάλλον εργασίας τους και να το οργανώνουν, να αποφασίζουν και να ενεργούν κατάλληλα για την εκπλήρωση των στόχων τους, χωρίς άμεση αναφορά σε κάποιον άλλον.
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της εργασίας τους είναι η προσφορά των υπηρεσιών τους ακόμη και όταν αυτοί δεν τις επιδιώκουν και ο ρόλος τους εστιάζει στη διδασκαλία, στην παρακίνηση και στη διευκόλυνση. Ο κύριος σκοπός τους θα πρέπει να είναι η ενδυνάμωση των ατόμων, οικογενειών και ομάδων, ώστε να αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και να αναλαμβάνουν με περισσότερη υπευθυνότητα την επίλυση προβλημάτων που αφορούν στην υγεία τους.
Οι ασθενείς στους οποίους παρέχονται υπηρεσίες κατ’ οίκον φροντίδας είναι:
- Τα άτομα που αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν λόγω ηλικίας, ασθένειας ή αναπηρίας.
- Οι ασθενείς με χρόνιες ασθένειες, όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, οι καρδιοπάθειες, οι νεφροπάθειες, τα αναπνευστικά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης ή οι νευρομυϊκές διαταραχές.
- Οι ασθενείς τελικού σταδίου που επιθυμούν να καταλήξουν χωρίς πόνο και με αξιοπρέπεια στο σπίτι τους.
- Οι ασθενείς που δεν χρειάζονται νοσηλευτική φροντίδα στο νοσοκομείο ή σε κάποιο ίδρυμα αλλά απλά πρόσθετη βοήθεια.
- Οι ασθενείς που χρειάζονται βραχυχρόνια βοήθεια στο σπίτι κατά τη μετεγχειρητική περίοδο
Οι υπηρεσίες που παρέχονται στο σπίτι είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν φροντίδα από επισκέπτες υγείας, βοηθούς κατ’ οίκον φροντίδας, φυσικοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, εργασιοθεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς και υπηρεσίες σίτισης. Οι ασθενείς που νοσηλεύονται στο σπίτι βρίσκονται υπό την επίβλεψη ιατρού και η φροντίδα τους εστιάζεται στη θεραπεία και την αποκατάσταση. Οι επισκέπτες υγείας προσφέρουν άμεση φροντίδα, συντονίζουν τη φροντίδα που παρέχεται στον ασθενή σε συνεργασία με τον ιατρό, καθοδηγούν τα μέλη της οικογένειας στο πώς να φροντίζουν τον ασθενή όταν δεν θα χρήζει πλέον επαγγελματικής φροντίδας.
Οι ρόλοι του επισκέπτη υγείας στη κατ’ οίκον φροντίδα είναι όμοιοι με εκείνους του επαγγελματία επισκέπτη υγεία σε οποιαδήποτε υπηρεσία. Για τους ασθενείς που δέχονται φροντίδα στο σπίτι, ο επισκέπτης υγείας παρέχει άμεση φροντίδα και επιπλέον ενεργεί ως συνήγορος του ασθενούς, εκπαιδευτής και συντονιστής των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Οι κυριότεροι αντικειμενικοί σκοποί της επίσκεψης στο σπίτι είναι οι ακόλουθοι:
- Ανακάλυψη προβλημάτων υγείας που απασχολούν την οικογένεια. Συχνά, η αιτία για τη οποία ζητήθηκε η αρχική βοήθεια της υπηρεσίας αποδεικνύεται αφορμή για την ανεύρεση άλλων σοβαρότερων ζητημάτων. Πολλές φορές ο επισκέπτης υγείας αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, όπως κοινωνικά, οικονομικά, ανεργίας, θέματα προσαρμογή ενός παιδιού στο σχολείο ή κάποιου μέλους της οικογένειας στην εργασία, προβλήματα υγείας και αντιμετώπισης υπερηλίκων ατόμων μέσα στο σπίτι, τα οποία σχετίζονται κι επηρεάζουν την υγεία και ευημερία της οικογένειας. Ακόμα, έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων που ανακύπτουν από τις διάφορες οικογένειες ή τα άτομα. Ότι για μια οικογένεια αποτελεί αφορμή χαράς, για μια άλλη ίσως αποτελεί πρόβλημα.
- Βοήθεια ώστε η οικογένεια να παραδεχθεί και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της. Πολλές φορές οικογένειες έχουν προβλήματα, τα οποία όμως δεν αναγνωρίζουν ή αρνούνται την ύπαρξη τους, όπως προβλήματα κακής συμπεριφοράς, μη καλής προσαρμογής των παιδιών στο σχολείο, παρουσίας ψυχικής νόσου ή διανοητικής καθυστέρησης, αλκοολισμού κ.ά. Η αναγνώριση και παραδοχή του προβλήματος αποτελεί το πρώτο βήμα για τη λύση του.
- Εξασφάλιση υπηρεσιών τις οποίες χρειάζεται η οικογένεια αλλά δεν μπορεί να επιτύχει μόνη της, όπως τοποθέτηση ενός ηλικιωμένου ατόμου σε ίδρυμα όταν αυτό είναι αναγκαίο, εισαγωγή αρρώστου σε νοσοκομείο, φυσιοθεραπευτική κάλυψη κ.ά.
- Βοήθεια ώστε η παρακολουθούμενη οικογένεια ή το άτομο να αναπτύξουν ικανότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων τους.
Η επιτυχία των προαναφερθέντων στόχων, προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή της οικογένειας και τη στενή συνεργασία του επισκέπτη υγείας με άλλους συναδέλφους και συνεργάτες της ομάδας υγείας, καθώς και με κοινοτικούς παράγοντες, γιατί καμιά από τις ενδεικνυόμενες και σύνθετες ενέργειες δεν μπορεί να επιτευχθεί μονομερώς. Επομένως, οι ενέργειες πρέπει να γίνονται «μαζί» με την οικογένεια παρά «για» την οικογένεια ή το άτομο. Τα μέλη της ομάδας αποτελούνται από τον νοσηλευτή, τον επισκέπτη υγείας, το φυσιοθεραπευτή, το γιατρό, τον ψυχολόγο, τον κοινωνικό λειτουργό, καθώς και την οικιακό βοηθό για τις βαριές δουλειές του σπιτιού, όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Η σημαντικότητα της επίσκεψης του επισκέπτη υγείας στο σπίτι
Η επίσκεψη στο σπίτι δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη υγείας να ανιχνεύσει τα νέα προβλήματα υγείας και ανάγκες της οικογένειας, που πιθανώς να μη γίνονται αντιληπτά με άλλο τρόπο. Τέλος, η επίσκεψη στο σπίτι, ως μέθοδος επικοινωνίας, είναι η πιο προσωπική και εξατομικευμένη. Κατά την επίσκεψη, χρησιμοποιεί τις προσωπικές του ικανότητες. Δεν υπάρχει κάποια απόλυτη μέθοδος, γιατί κάθε οικογένεια και άτομο χρειάζεται ιδιαίτερη προσέγγιση. Είναι ωστόσο απαραίτητα ορισμένα προσόντα, που ασφαλώς αποκτώνται με την εκπαίδευση και την εμπειρία αλλά και με την προσωπική καλλιέργεια, όπως ταχεία αντίληψη, ικανή διαίσθηση, έκδηλη ευγένεια, και χωρίς τα οποία ο επισκέπτης υγείας θα παραμένει πάντα αδέξιος, έστω κι αν διαθέτει την αρτιότερη επιστημονική κατάρτιση. Η προσέγγιση γίνεται με λεπτό και διακριτικό τρόπο, για να επηρεάσει θετικά την οικογένεια. Είναι ανάγκη να δημιουργηθεί κλίμα ευνοϊκό και σ’ αυτό συντελούν πολλοί παράγοντες, ιδιαίτερα όμως το γνήσιο ενδιαφέρον του επισκέπτη υγείας προς την οικογένεια.
Ο επισκέπτης υγείας μπορεί να προσφέρει τις ακόλουθες υπηρεσίες, με βάση πάντα τις ανάγκες της οικογένειας:
- Ατομική υγιεινή και διδασκαλία ατομικής καθαριότητας.
- Αγωγή υγείας και διαπαιδαγώγηση για υγιεινές συνήθειες ζωής (διατροφή, ανάπαυση, ψυχαγωγία, διακοπή καπνίσματος και αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ).
- Ηθική υποστήριξη.
- Γνωστοποίηση διαθέσιμων κοινωνικών πηγών και πόρων για την υγεία στη κοινότητα, ώστε η οικογένεια να μπορεί να τα χρησιμοποιεί όταν τα χρειάζεται, όπως υπηρεσίες που προσφέρει το Κέντρο Υγείας, δωρεάν ιατρική και νοσηλευτική παρακολούθηση εμβολιασμούς, παροχή γάλακτος στα παιδιά κ.ά.
- Νοσηλεία στο σπίτι, αν χρειάζεται.
- Εισαγωγή χρονίως πασχόντων και υπερηλίκων μελών της οικογένειας σε κατάλληλα ιδρύματα, αν υπάρχει απόλυτη ένδειξη.
- Παρακολούθηση οργανωμένων μαθημάτων για νεαρές μητέρες σχετικά με τον τρόπο περιποίησης νεογνών και για άλλα θέματα υγείας στο Κέντρο Υγείας ή σε άλλα κοινοτικά ιδρύματα, καθώς και σεμιναρίων για νοσηλεία στο σπίτι, που διοργανώνει ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός ή η Ενορία κ.λπ.
Θεμελίδου Μαρία
Επισκέπτρια υγείας
Γ.Α.Ο.Ν.Α «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»
