“H εξέλιξη της κλινικής υδροθεραπείας στην Ελλάδα και η συμβολή της στην αποκατάσταση.”
Συγγραφέας Ευθυμία Βαγενά Γράφτηκε στις ,
Σύμφωνα με την καταγεγραμμένη ιστορία, από την εποχή που αρχαίοι λαοί όπως οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι, οι Ρωμαίοι, οι Ινδοί και οι Κινέζοι πραγματοποιούσαν απλές εμβυθίσεις ασθενών σε πηγές και μπανιέρες, την εποχή επίσης που ο Ιπποκράτης στην Κω εισήγαγε το νερό ως ιαματικό μέσο μέχρι και το 1974 που ο James McMillan εισήγαγε την ειδική θεραπεία στο νερό (WST) σε πληθυσμούς με ειδικές ικανότητες, το νερό αποτελούσε εναλλακτικό μέσο ανακούφισης, απελευθέρωσης και κινητοποίησης. Μέσω της παρατήρησης, της “δοκιμής και του λάθους” και της επιστημονικής μεθοδολογίας στο πέρασμα των αιώνων η μέθοδος της ίασης μέσω της θεραπείας στο υδάτινο περιβάλλον άρχισε να λαμβάνει αναγνωσιμότητα και να εξελίσσεται.
Η χρήση της πισίνας σε θεραπευτικούς χώρους στο εξωτερικό αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι στην αποκατάσταση του ασθενούς.
Ο κλάδος της Φυσικής Ιατρικής εισήγαγε την υδροθεραπεία ως βασική παραϊατρική θεραπεία. Πιο συγκεκριμένα το 1911 ο Charles Leroy Lowman, ιδρυτής του Ορθοπεδικού Νοσοκομείου στο Λος Άντζελες, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί θεραπευτικά μπάνια για τη θεραπεία ασθενών με σπαστικότητα με αποτέλεσμα να διαμορφώσει δύο θεραπευτικές πισίνες. Το 1924 ο Leroy Hubbard δημιούργησε τη γνωστή δεξαμενή ή «πεταλούδα» που δέχτηκε τον διασημότερο ασθενή του Franklin D. Roosevelt.
Στη δεκαετία του ’30 εμφανίστηκαν οι πρώτες πληροφορίες, έρευνες και άρθρα για τη θεραπεία σε πισίνα σε επιστημονικά περιοδικά.
Το 1937 ο Lowman εξέδωσε το “Technique of Underwater Gymnastics : A Studying Practical Application” όπου παρουσίασε με ενδελεχή τρόπο ασκήσεις με προσεγμένο χαρακτήρα, συχνότητα και διάρκεια που εφαρμόζονταν με τη βοήθεια της άνωσης, τη χρήση της υδροστατικής πίεσης και το ιξώδες (τριβή) για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη αποκατάσταση των ελλειμμάτων και επαναφορά στη λειτουργικότητα.
Την τελευταία δεκαετία συντελέστηκε σημαντική ανάπτυξη και εξάπλωση κέντρων αποκατάστασης στην Ελλάδα. Περισσότερα από δέκα κέντρα αποκατάστασης παρέχουν πολυποίκιλες υπηρεσίες αποκατάστασης σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ασθενείς.
Ένα από τα σημαντικότερα τμήματα κάλυψης των θεραπευτικών αναγκών αποτελεί το τμήμα υδροθεραπείας όπως αυτό έχει εξελιχθεί κατά την πάροδο των τελευταίων χρόνων. Η υδροθεραπεία στην Ελλάδα υπό την μορφή της στοιχειοθετημένης και καθόλα άρτιας θεραπείας ουσιαστικά έκανε τα πρώτα της βήματα από το 2006 κι έπειτα.
Το πλαίσιο λειτουργίας ενός κέντρου αποκατάστασης δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για τη σταδιακή διερεύνηση και εξέλιξη της υδροθεραπείας βάσει των διεθνών προτύπων. Η εξέλιξη της συγκεκριμένης ειδικότητας καθιστά αναγκαία την κατάρτιση και την εξειδίκευση θεραπευτώνστο νερό. Οι επαγγελματίες υγείας και άσκησης όπως (φυσικοθεραπευτές, εργοφυσιολόγοι, εμβιομηχανικοί, κινησιολόγοι, επαγγελματίες ειδικής αγωγής και θεραπευτικής άσκησης) εντάχθηκαν στα τμήματα υδροθεραπείας και αποτελούν έως και σήμερα το βασικό θεραπευτικό προσωπικό των κέντρων αποκατάστασης και κατ’επέκταση των θεραπευτικών δεξαμενών.
Η ανάγκη λοιπόν που αναδύθηκε από την παρουσία θεραπευτικών δεξαμενών στην Ελλάδα και τη δημιουργία Τμημάτων Υδροθεραπείας ήταν η εξειδίκευση στη θεραπεία ποικίλων παθήσεων στο νερό. Η επιμόρφωση ουσιαστικά στη διαχείριση ενός ασθενούς μέσα στο υδάτινο περιβάλλον και to “clinical evidence based” αποτέλεσε το 2ο ουσιαστικό στάδιο για την εξέλιξη της υδροθεραπείας.
Τον Απρίλιο του 2015 πραγματοποιήθηκε το πρώτο 3ημερο σεμινάριο “clinical evidence based” στην Αθήνα υπό την αιγίδα της IATF με εισηγητές τον Johan Lambeck PT, Senior Lecturer IATF και την Ευθυμία Βαγενά CEP,Assistant Lecturer,μία από τις πρώτες πιστοποιημένες θεραπεύτριες στο νερό και εισηγήτρια της τεχνικής “Ειδική Θεραπεία στο Νερό – WST”.
H έναρξη της επιμόρφωσης στελεχών υγείας και άσκησης στο νερό με βάση τις επιστημονικές αποδείξεις και τη διεθνή βιβλιογραφία αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο για τη βελτίωση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών και θεραπευτικής αποτελεσματικότητας σε επίπεδο διεπιστημονικής σύμπνοιας και ολιστικής αντιμετώπισης του ασθενή.
Στην παρούσα φάση η κατάρτιση θεραπευτών εξειδικευμένων στο νερό βρίσκεται σε ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο με εκδήλωση έντονου ενδιαφέροντος από επαγγελματίες και φοιτητές. Η ένταξη της άσκησης στο νερό σε πανεπιστημιακό επίπεδο αποτελεί ένδειξη της ανάπτυξης της ειδικότητας. Σε διάστημα περίπου δύο χρόνων η εισαγωγή σεμιναρίων από το εξωτερικό όπως Clinical Ai – Chi, Water Specific Therapy, Aqua T-relax, Aqua strecth, Jahara, BadRagazRing Method, Aqua Pilates, Παιδιατρική Υδροθεραπεία εξόπλισε τους θεραπευτές με επιστημονικά και πρακτικά εφόδια. To “toolbox” ενός θεραπευτή θα πρέπει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια της θεραπείας στο νερό με κατάλληλο και επιστημονικά αποδεδειγμένο τρόπο (integration) ώστε η παρέμβαση να είναι ουσιαστική και αποτελεσματική.
Τα σημερινά δεδομένα προσδίδουν μία ενθαρρυντική και αισιόδοξη οπτική για την αναβάθμιση και την εξέλιξη της υδροθεραπείας που αποτελεί πολύ ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα ειδικότητα. Σε συνδυασμό με την ανάγκη ανακάλυψης νέων τεχνολογιών στην αποκατάσταση, η υδροθεραπεία, αν και παλαιότερη ειδικότητα, αναδύεται ως μία εναλλακτική θεραπεία που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης και εμβάθυνσης από την ερευνητική, επιστημονική και κλινική κοινότητα μέσω αξιόπιστων και έγκυρων μεθόδων, που θα αναδείξουν τις δυνατότητες και τις προοπτικές που διαθέτει στο θεραπευτικό γίγνεσθαι.
Ευθυμία Βαγενά
Κλινική Εργοφυσιολόγος MSc
Aquatic Therapy Specialist, IATF Assistant Lecturer Water Specific Therapy
