Φυσιολογικό στρες και αγχώδης διαταραχή!
Συγγραφέας Δημήτριος Ν. Διαμαντάς Γράφτηκε στις ,
Το στρες ή άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού όταν έχει να αντιμετωπίσει μια απειλητική γι αυτόν κατάσταση. Η απειλή στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει την έννοια της απώλειας της εσωτερικής ισορροπίας, ή αλλιώς της ομοιόστασης. Εργασιακές, οικογενειακές, κοινωνικές ή διαπροσωπικές πιέσεις όπως συγκρούσεις με συγγενείς, φίλους ή συναδέλφους, υποχρεώσεις και ευθύνες όπως απαιτητικά χρονοδιαγράμματα ή εξετάσεις, κακό φυσικό περιβάλλον όπως έλλειψη ησυχίας ή κακός φωτισμός, έλλειψη επαρκούς ξεκούρασης, κακή διατροφή και κατάχρηση ουσιών, αλλά και κίνδυνοι κατά της ζωής όπως προβλήματα υγείας, μια ισχυρή καταιγίδα ή μια άμεση απειλή δημιουργούν ανησυχία που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι τον φόβο και ανάλογα με την ένταση τους και στον πανικό.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
Ο οργανισμός τότε αντιδρά με τη λεγόμενη αντίδραση μάχης ή φυγής – Fight or Flight Reaction – ώστε είτε να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή είτε να απομακρυνθεί από αυτή. Η αντιμετώπιση ή η απομάκρυνση οδηγούν στη λήξη της αντίδρασης και στην επαναφορά στην φυσιολογική κατάσταση ηρεμίας. Η επίτευξη του στόχου γίνεται μέσω της παραγωγής από τον οργανισμό συγκεκριμένων αγχωδών ορμονών με πιο γνωστή την αδρεναλίνη οι οποίες επιδρούν σε όλα τα όργανα αυξάνοντας ουσιαστικά την λειτουργία τους. Η αναπνοή γίνεται ταχύτερη ώστε να πάρουμε περισσότερο οξυγόνο, η καρδιά χτυπά ταχύτερα ώστε να στείλει περισσότερο αίμα στα όργανα, οι μύες συσπώνται ώστε να βρεθούν σε κατάσταση ετοιμότητας (μαζί και το στομάχι και ο οισοφάγος) η πίεση του αίματος ανεβαίνει. Κατόπιν όλα επανέρχονται στο φυσιολογικό.
Η ΑΓΧΩΔΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Όλα τα παραπάνω είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων φυσιολογικές αντιδράσεις απέναντι σε συγκεκριμένες καταστάσεις και το παραγόμενο άγχος μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε και κατευθυνόμενο στρες απέναντι σε ή προκαλούμενο από αυτές. Το πρόβλημα ξεκινά είτε όταν τα φαινόμενα αυτά δεν σχετίζονται με κάποια συγκεκριμένη απειλητική για την ομοιόσταση μας κατάσταση, το λεγόμενο μη κατευθυνόμενο στρες , είτε όταν η αντίδραση ξεπερνά σε ένταση, συχνότητα και διάρκεια το αναμενόμενο για την κάθε συγκεκριμένη κατάσταση.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Στις περιπτώσεις αυτές διαταράσσεται η λειτουργικότητα μας, η ικανότητα μας δηλαδή να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας, να συνυπάρχουμε, να σκεφτόμαστε αποτελεσματικά. Σε χρόνιες καταστάσεις επέρχεται οργανική και ψυχική κούραση με σωματικά (πονοκέφαλοι, ταχυκαρδίες, δύσπνοιες, αϋπνία, στομαχικές διαταραχές, διαταραχές βάρους), νοητικά (δυσκολία μνήμης και συγκέντρωσης, κριτικής ικανότητας) και ψυχικά – συμπεριφορικά (απώλεια ενδιαφέροντος, απόσυρση, ανασφάλεια) συμπτώματα.
ΑΙΤΙΑ
Η αιτία είναι ένας συνδυασμός της βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, της γενετικής προδιάθεσης δηλαδή του ανθρώπου και της περιβαλλοντικής επίδρασης. Το ποια είναι η ιδιοσυγκρασία μας με βάση τα γονίδια μας σε συνδυασμό με τις επιδράσεις που δεχθήκαμε ή δεχόμαστε στη ζωή μας από το περιβάλλον μας, τα βιώματα μας, καθορίζει το μέγεθος και την ένταση της αγχώδους αντίδρασης του οργανισμού μας απέναντι στις διάφορες καταστάσεις.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ – ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το πρώτο μεγάλο βήμα για τη θεραπεία είναι η παραδοχή της κατάστασης. Πολλοί θεωρούν το στρες κάτι φυσιολογικό που όλοι λίγο ή πολύ το έχουν, κάτι που σαφώς ισχύει, και ότι δεν μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας, κάτι που όμως δεν είναι αλήθεια. Συχνά μπαίνει κανείς σε μια μακρόχρονη διαδικασία διερεύνησης των οργανικών συμπτωμάτων γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ένα φαύλο κύκλο καθώς κάποιο πρόβλημα που να δικαιολογεί τα συμπτώματα δεν βρίσκεται κάτι που αυξάνει την ανησυχία και το άγχος και τελικά παρατείνει τα συμπτώματα.
Η θεραπεία περιλαμβάνει διάφορες παρεμβάσεις. Μη φαρμακευτικές θεραπείες όπως η αλλαγή του τρόπου ζωής, η εκτόνωση της ενέργειας και των συναισθημάτων και απλά φυτικά χαλαρωτικά μπορούν να προσφέρουν κάποια ανακούφιση. Η μικρής διάρκειας γνωσιακή ή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή του τρόπου αντίδρασης ή θεώρησης των διάφορων καταστάσεων. Τέλος η φαρμακευτικές θεραπείες περιλαμβάνουν συμπτωματική ανακούφιση με φάρμακα που μειώνουν τις επιπτώσεις των ορμονών του άγχους ή την αιτιολογική θεραπεία με φάρμακα που ρυθμίζουν την παραγωγή των ορμονών αυτών. Συχνά απαιτείται συνδυασμός θεραπειών και τακτική ιατρική παρακολούθηση ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αλλά και το πιο μόνιμο αποτέλεσμα.
