Γλυκαιμικός δείκτης τροφών και διαβήτης
Συγγραφέας Φωτεινή Τσαγκαράκη Γράφτηκε στις ,
Στο σύγχρονο κόσμο ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας, με διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς, είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ (διαβήτης ενηλίκων). Τα τελευταία 30 χρόνια πολλές μελέτες έχουν γίνει για το ρόλο της διατροφής στην πρόληψη αλλά και στην αντιμετώπισή του. Για πολλά χρόνια συστηνόταν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και υψηλή σε λίπος. Όλα αυτά μέχρι το 1979 όπου είναι πλέον φανερό ότι καλύτερα αποτελέσματα έχει η διατροφή υψηλή σε υδατάνθρακες και χαμηλή σε λίπος και αυτή προτείνεται εφεξής από τον Αμερικάνικο Σύλλογο για τον Διαβήτη (ADA: American Diabetes Association).
Το κομμάτι της συνιστώμενης διατροφής για το σακχαρώδη διαβήτη που μελετάται διεξοδικά είναι ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη (GI) των τροφών στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη.
Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) του τροφίμου (που περιέχει υδατάνθρακες) προσδιορίζεται από την συγκέντρωση της μεταγευματικής γλυκόζης στο αίμα. Ενώ είναι γνωστό ότι τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (GI) μειώνουν τη μεταγευματική υπεργλυκαιμία και υπερινσουλιναιμία, ο ακριβής ρόλος των τροφών αυτών στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη παραμένει αδιευκρίνιστος. Σας παραθέτουμε παρακάτω δύο πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο American Journal of Clinical Nutrition.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ: Στη μελέτη των Wolever et al (Canadian Trial of Carbohydrates in Diabetes) έλαβαν μέρος ασθενείς που ρύθμιζαν τον διαβήτη τους μόνο με τη διατροφή (σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ). Τα άτομα αυτά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες:
Πρώτη ομάδα: δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη
Δεύτερη ομάδα: δίαιτα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη
Τρίτη ομάδα: δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες και υψηλή σε λίπος
Ακολούθησαν τα διατροφικά σχήματα για 1 χρόνο. Τα συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα:
Αυξήθηκε η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) και στις τρεις ομάδες (δείκτης σωστής ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη)
Δεν παρατηρήθηκε μείωση σωματικού βάρους και στις τρεις ομάδες
Μετά από 1 χρόνο στην χορήγηση από του στόματος γλυκόζη και μέτρηση μετά 2 ώρες (καμπύλη γλυκόζης) βρέθηκαν χαμηλότερες συγκεντρώσεις γλυκόζης στα άτομα της πρώτης ομάδας, που σημαίνει βελτίωση είτε στην ευαισθησία στην ινσουλίνη είτε στην έκκριση της ινσουλίνης είτε και τα δύο.
Μείωση κατά 30% της υψηλής ευαισθησίας C-ενεργό πρωτεΐνης ( hs-CRP) στην πρώτη ομάδα, παρόλο που δεν υπήρξε η αναμενόμενη απώλεια σωματικού βάρους. Ο μηχανισμός είναι άγνωστος αλλά μπορεί να οφείλεται στην χαμηλότερη μεταγευματική υπεργλυκαιμία ή υπερινσουλιναιμία ή και τα δύο που παρατηρούνται στη δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.
Υψηλή διαστολική πίεση στην δεύτερη ομάδα. Η διαφορά αυτή ήταν ακόμα μεγαλύτερη μεταξύ της δεύτερη και τρίτης ομάδας. Αύξηση της διαστολικής πίεσης μπορεί να προκαλέσει ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Είναι γνωστό ότι η ινσουλίνη ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα καθώς και την ομοιοστασία του νατρίου (Να). Παρόλο που δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στην συγκέντρωση της γλυκόζης νηστείας και στις τρεις ομάδες, είναι πιθανό τα άτομα της δεύτερης ομάδας να είχαν μεγαλύτερη μεταγευματική υπερινσουλιναιμία από τους άλλους.
Χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την κλινική εφαρμογή των παραπάνω.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ: Αν υπάρχει διαφωνία στους επιστήμονες σχετικά με το ρόλο του γλυκαιμικού δείκτη των τροφών στην αντιμετώπιση του διαβήτη, μεγαλύτερη διαφωνία υπάρχει στον ρόλο του γλυκαιμικού δείκτη των τροφών στην πρόληψή του. Στην πρόσφατη μελέτη των Sahyoum et al σε μεσήλικες δεν βρέθηκε σχέση ανάμεσα στον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών ή στο γλυκαιμικό πηλίκο της δίαιτας και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ.
Παρόλο που η μελέτη αυτή είχε σχετικά μικρότερη διάρκεια και μικρότερο δείγμα απ’ ότι προηγούμενες που έχουν βρει σχέση, αυτή η μελέτη ενισχύει το επιχείρημα ότι η κατανάλωση τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη δεν αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
Άρα λοιπόν οι δύο αυτές πρόσφατες μελέτες δεν δίνουν αιτία να επέλθουν αλλαγές στις συστάσεις του ADA, που είναι:
Για την αντιμετώπιση του διαβήτη η κατανάλωση τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη στη διατροφή έχει σημαντικά οφέλη σε σχέση με ότι παρατηρείται όταν υπολογίζεται μόνο το άθροισμα των υδατανθράκων σ’ αυτή
Οι πληροφορίες δεν είναι αρκετές για να επιτρέψουν το συμπέρασμα ότι δίαιτες με χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τροφές μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Παρόλα αυτά καλό θα είναι να ενισχυθεί η κατανάλωση χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες.
