Θυρεοειδής και Κύηση
Συγγραφέας Ρόδης Δ. Παπαρώδης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι ο θυρεοειδής;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, που βρίσκεται στον λαιμό.
Στόχος της φυσιολογικής του λειτουργίας είναι η ρύθμιση μεγάλου αριθμού λειτουργιών του σώματος, με την έκκριση των ορμονών Τ4 και Τ3. Μεταξύ αυτών των λειτουργιών είναι ο μεταβολισμός, ο ρυθμός της καρδιάς, η ένταση με την οποία χτυπά η καρδιά, ο ρυθμός της αναπνοής, το αίσθημα της θερμοκρασίας, ο ρυθμός παραγωγής του ιδρώτα, ο μεταβολισμός της χοληστερίνης από το συκώτι, ο ρυθμός αποβολής ή κατακράτησης των υγρών, ο ρυθμός παραγωγής πρωτεϊνών από το συκώτι, το μεσοδιάστημα του καταμήνιου κύκλου στις γυναίκες και άλλα πολλά. Κάθε κύτταρο του σώματος χρειάζεται μια ελάχιστη ποσότητα ορμονών θυρεοειδούς για να επιβιώσει και να λειτουργήσει φυσιολογικά. Συνεπώς, ο θυρεοειδής μπορεί με τη φυσιολογική του δράση, να καθορίσει τον τρόπο που δουλεύουν σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος.
Πώς αλλάζει φυσιολογικά η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα στην κύηση;
Κατά την κύηση, το σώμα της μητέρας αλλάζει με δύο τρόπους: μεγαλώνει σε όγκο-μάζα και συντηρεί και θρέφει το έμβρυό της.
Αυτό έχει ως συνέπεια ο θυρεοειδής αδένας να πιέζεται να αυξήσει την παραγωγή ορμονών, ώστε να καλύψει τις ανάγκες σε ορμόνες, τόσο της μητέρας, όσο και του εμβρύου της. Ιδιαίτερα το έμβρυο, δεν έχει δικό του θυρεοειδή αδένα μέχρι τη 12η-14η εβδομάδα, αλλά παρόλα αυτά χρειάζεται την παρουσία επαρκών ποσοτήτων ορμόνης Τ4 και Τ3 σε κάθε κύτταρό του. Αν αυτές οι ορμόνες δεν φτάσουν να καλύψουν τις ανάγκες του, το έμβρυο μπορεί να πεθάνει (αποβολή), ή να υπάρξουν σοβαρές διαπλαστικές ανωμαλίες, τόσο σε νοητικό όσο και σωματικό επίπεδο. Η λειτουργία του θυρεοειδούς στην κύηση ρυθμίζεται εν μέρει από το ήπαρ (συκώτι).
Το συκώτι διεγείρεται από τα οιστρογόνα (τα οποία στην κύηση είναι πολύ υψηλά), και παράγει ειδικές πρωτεΐνες.
Αυτές με τη σειρά τους δεσμεύουν τις ορμόνες Τ4 και Τ3, φυλάσσοντάς τες από τη χρήση σε άλλα όργανα, ώστε να φτάσουν στον πλακούντα και το έμβρυο. Όπως είναι προφανές, οι συγκεντρώσεις στο αίμα των ορμονών αυτών φυσιολογικά αυξάνονται στην κύηση, και η επάρκειά τους δεν μπορεί να αξιολογηθεί με τις συνήθεις φυσιολογικές τιμές των εργαστηρίων.
Η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς έχει δημοσιεύσει στο παρελθόν κατευθηντήριες οδηγίες για το φυσιολογικό εύρος των ορμονών του θυρεοειδούς στην κύηση, που είναι ελεύθερα διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της στο διαδίκτυο.
Τι συμβαίνει με τον υποθυρεοειδισμό στην κύηση;
Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια συνήθης ασθένεια του θυρεοειδούς (για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε και εδώ), που πολλές φορές προσβάλλει κορίτσια στην εφηβεία ή την νεαρή ενήλικο ζωή, με συνέπεια η νόσος να συνυπάρχει με την κύηση πολύ συχνά.
Επίσης, πολλές φορές ο υποθυρεοειδισμός πρωτο-εμφανίζεται στην κύηση, όταν γίνεται έλεγχος των ορμονικών επιπέδων.
Η Αμερικανική Εταιρία Ενδοκρινολογίας και η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς συστήνουν στις κατευθυντήριες οδηγίες τους έναν προληπτικό έλεγχο θυρεοειδούς, για κάθε γυναίκα που επιθυμεί να μείνει έγκυος ή είναι ήδη έγκυος, ακόμα και αν δεν έχουν συμπτώματα δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς. Επειδή, όπως είδαμε και παραπάνω, η λειτουργία του θυρεοειδούς στην κύηση είναι ζωτικής σημασίας για την ίδια την επιβίωση, αλλά και τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, η ρύθμιση των ορμονικών επιπέδων σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό κατά τη διάρκεια της κύησης είναι υψίστης σημασίας. Αυτή η ρύθμιση περιλαμβάνει ένα εντατικό πρόγραμμα παρακολούθησης των συγκεντρώσεων των ορμονών ανά 4 εβδομάδες και η συνεχής διόρθωση της δόσης αναπλήρωσης με θυροξίνη, ώστε να μη βρεθεί ούτε σε μια στιγμή το έμβρυό μας σε συνθήκες ανεπάρκειας των ορμονών του θυρεοειδούς.
Αυτή η διαδικασία ολοκληρώνεται με τον τοκετό, οπότε η ασθενής-μητέρα επανέρχεται στην προ της κύησης θεραπεία.
Τι συμβαίνει με τον υπερθυρεοειδισμό στην κύηση;
Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια συνήθης ασθένεια του θυρεοειδούς (για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε και εδώ), που πολλές φορές προσβάλλει κορίτσια στην εφηβεία ή την νεαρή ενήλικο ζωή, με συνέπεια και αυτή η νόσος να συνυπάρχει με την κύηση πολύ συχνά.Επίσης, πολλές φορές ο υπερθυρεοειδισμός πρωτο-εμφανίζεται στην κύηση, όταν γίνεται έλεγχος των ορμονικών επιπέδων.
Η Αμερικανική Εταιρία Ενδοκρινολογίας και η Αμερικανική Εταιρία Θυρεοειδούς συστήνουν στις κατευθηντήριες οδηγίες τους έναν προληπτικό έλεγχο θυρεοειδούς, για κάθε γυναίκα που επιθυμεί να μείνει έγκυος ή είναι ήδη έγκυος, ακόμα και αν δεν έχουν συμπτώματα δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς.
Ο υπερθυρεοειδισμός στην κύηση έχει πολλές εκφάνσεις, και η κλινική του σημασία εξαρτάται από το επίπεδο υπερλειτουργίας του αδένα. Ένας αδένας με ήπια υπερλειτουργία μπορεί να μη χρειάζεται καμία θεραπεία, γιατί μπορεί να συντελεί στο να συντηρηθούν τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς σε ιδανικές τιμές για το έμβρυο. Αντίθετα, σε περίπτωση έντονης υπερλειτουργίας, τα υψηλά ορμονικά επίπεδα δημιουργούν συμπτώματα στη μητέρα (ταχυπαλμίες, άγχος, ένταση, ακούσια απώλεια βάρους, διάρροιες κλπ) και εκθέτουν το έμβρυο σε κίνδυνο, ακόμα και για την επιβίωσή του. Γι’ αυτό όταν μια έγκυος γυναίκα εμφανίσει υπερθυρεοειδισμό, απαιτείται ειδική φαρμακολογική θεραπεία και εντατική ρύθμιση των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς.
Η θεραπεία αυτή ενέχει κινδύνους για το έμβρυο, αν και πολύ μικρότερους από αυτούς που θα αντιμετώπιζε, αν δεν έπαιρνε καμία θεραπεία.
Γι΄ αυτό η παρακολούθηση πρέπει να είναι τακτική, ενώ απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία και ικανότητες και από τον ιατρό που θα αναλάβει να θεραπεύσει την έγκυο και το έμβρυό της. Σε ειδικές περιπτώσεις, απαιτείται η πραγματοποίηση χειρουργικής εκτομής του θυρεοειδούς, αλλά αυτή επιτρέπεται να πραγματοποιηθεί στην έγκυο, μόνο κατά το 2ο τρίμηνο της κύησης.
Σημαντικός είναι ο ρόλος του ενδοκρινολόγου και στην παρακολούθηση της συνολικής ανάπτυξης του εμβρύου, μιας και συχνά αυτή υπολείπεται του φυσιολογικού, ιδίως, αν συνυπάρχουν υψηλοί τίτλοι ειδικών αντισωμάτων του υπερθυρεοειδισμού στη μητέρα.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πρόβλημα λειτουργίας του θυρεοειδούς στο έμβρυο αν μείνει αθεράπευτη ή πλημμελώς θεραπευμένη η μητέρα.
Καρκίνος του θυρεοειδούς στην κύηση
Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι μια σοβαρή ασθένεια, που δυστυχώς στη σύγχρονη εποχή παρουσιάζει μεγάλη αύξηση, ιδίως στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Αυτό έχει ως συνέπεια, πολλές φορές να τίθεται η διάγνωση της νόσου αυτής κατά τη διάρκεια της κύησης. Αν και αυτό φαντάζει καταστροφικό, στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι, μιας και η χειρουργική εξαίρεση μπορεί να περιμένει το πέρας της κύησης. Σε ειδικές περιπτώσεις, όπου υπάρχει η υπόνοια πιο επιθετικής νόσου, η θυρεοειδεκτομή πραγματοποιείται στο 2ο τρίμηνο της κύησης, και μετά η ασθενής τίθεται σε θεραπεία υποκατάστασης της λειτουργίας του αδένα με θυροξίνη. Για περισσότερες πληροφορίες στο αντικείμενο του καρκίνου του θυρεοειδούς διαβάστε εδώ. Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση της σοβαρής αυτής νόσου, χρήζει εξειδικευμένης φροντίδας, κάτι που εγγυάται η μακροχρόνια ακαδημαϊκή εργασία μας στις ΗΠΑ, η πρότερη εκπαίδευσή μας στα μεγαλύτερα ενδοκρινολογικά και ογκολογικά κέντρα των ΗΠΑ, καθώς και η συνεχιζόμενη ενασχόλησή μας με την κλινική έρευνα στο θέμα της πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου του θυρεοειδούς.
Για περισσότερες πληροφορίες για το ερευνητικό μας έργο στο αντικείμενο του καρκίνου του θυρεοειδούς, διαβάστε εδώ.
Για περισσότερες πληροφορίες για τις δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς στην κύηση, την παρακολούθηση και την αντιμετώπισή τους, επικοινωνείστε με το ιατρείο μας, εδώ.
