Τι κακομαθαίνει τα παιδιά
Συγγραφέας Μυρσίνη Κωστοπούλου Γράφτηκε στις ,
Πίσω από ένα κακομαθημένο παιδί βρίσκεται πάντα η σκιά ενός γονιού που δεν θέτει όρια στο μεγάλωμά του.
Τα όρια και οι κανόνες συμπεριφοράς δεν είναι προϊόν γενετικής προδιάθεσης, αλλά αποτέλεσμα του πλαισίου μέσα στο οποίο το παιδί γεννιέται και μεγαλώνει. Κατ΄ αρχήν, λοιπόν, τα παιδιά είναι αθώα!
Ας δούμε όμως τι λάθη προκύπτουν μέσα από τις γονεϊκές διαδικασίες μάθησης, οι οποίες διαμορφώνουν εν τέλει την προσωπικότητα του παιδιού:
* Ο εγωκεντρισμός, ως μοτίβο ύπαρξης και διεκδικητικότητας: ένας εγωκεντρικός γονέας συχνά δημιουργεί αντίστοιχα αισθήματα στο παιδί του («όντας το επίκεντρο του κόσμου, έχω ό,τι θέλω»). Την πεποίθηση αυτή εύκολα υιοθετεί ένα μικρό παιδί, όμως ταυτόχρονα η ενίσχυση μιας καθήλωσης στον παιδικό εγωκεντρισμό προμηνύει έναν μελλοντικά απαιτητικό και ανικανοποίητο ενήλικα.
* Μη θεσμοθέτηση ορίων: όρια σημαίνει σχέση και εγγύτητα, αλλά με σεβασμό και ξεκάθαρες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον συμβολικό χώρο και τις ανάγκες του εαυτού και του άλλου. Οι γονείς συχνά τα καταπατούν.
* Άνευ όρων χατίρια: μεγάλη παγίδα ενός γονιού κουρασμένου από μια δύσκολη μέρα και με χαμηλή ανοχή στην γκρίνια και τις παράλογες απαιτήσεις του παιδιού είναι τα πολλά ναι.
Με ένα ναι νιώθεις να γλιτώνεις μια σύγκρουση, αλλά στην πραγματικότητα χτίζεις τη λάθος προσδοκία στο παιδί, μαθαίνοντάς το ότι μπορεί να έχει ό,τι θέλει προκειμένου να είναι ικανοποιημένο (και άρα «αν δεν έχω ό,τι θέλω – συνήθως αυτό συμβαίνει άλλωστε στην αληθινή ζωή!-, τότε δεν είμαι ευτυχισμένος»). Πώς μαθαίνεις, λοιπόν, σε ένα παιδί να ωριμάσει σε έναν κόσμο γεμάτο αντιξοότητες και αντιφάσεις, δίχως να του δείξεις πώς να αντέχει τη στέρηση, τη ματαίωση και την ανοχή σε αυτό που δεν έχει;
* Δώρα δίχως προϋποθέσεις: το δώρο έχει αξία όταν ακολουθεί ένα επίτευγμα ή μία προσπάθεια που το παιδί έκανε. Λειτουργεί ως ενισχυτής καλής συμπεριφοράς. Όταν όμως εδραιώνεται ως καθημερινός τρόπος έκφρασης προσοχής και αγάπης, το παιδί ξεχνά ότι η προσπάθειά του για κάτι μπορεί να του αποφέρει ένα μπράβο, καθότι το δεύτερο υπάρχει κάθε στιγμή και χωρίς λόγο.
* Παθητικότητα/ υποχωρητικότητα: τα διπλά μηνύματα («μη φας παγωτό», αλλά αν το παιδί κλαίει, τότε «φάε, εντάξει») μπερδεύουν το παιδί, του στερούν τη δυνατότητα να μπορεί να προβλέπει κάθε στιγμή αυτό που το περιμένει και το μαθαίνουν ότι με λίγο παράπονο ή με γκρίνια μπορεί να ελέγχει τον γονιό, να τον κάνει να υποχωρεί και να καταφέρνει αυτό που θέλει- πόσο απατηλή προσδοκία για τη μετέπειτα ζωή του, μια ζωή όπου η ματαίωση καραδοκεί και εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να τον έχεις τον έλεγχο.
Μυρσίνη Κωστοπούλου,
ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια
