Συνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Συγγραφέας Ιωάννης Ράλλης Γράφτηκε στις ,
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι από τις πιο συχνές ενδοκρινολογικές διαταραχές και η πιο συχνή αιτία υπογονιμότητας, επηρεάζοντας το 9-18% των γυναικών παγκοσμίως. Παρ’όλ’αυτά, η διάγνωση του συνδρόμου δεν είναι τόσο απλή, κυρίως γιατί τα συμπτώματά του μπορεί να διαφέρουν αρκετά από γυναίκα σε γυναίκα και μπορεί να εμπλέκονται παραπάνω από μία ιατρικές ειδικότητες, όπως γυναικολόγοι, ενδοκρινολόγοι και δερματολόγοι.
Επίσης, συχνά κάνουμε το λάθος να μπερδεύουμε τις πολυκυστικές ωοθήκες, που είναι μία ανατομική περιγραφή των ωοθηκών, με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, που είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών.
Οι γυναίκες με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν κάποιες ανωμαλίες στο μεταβολισμό των ανδρογόνων και των οιστρογόνων και στον έλεγχο της παραγωγής ανδρογόνων, ενώ συνυπάρχει και αντίσταση στην ινσουλίνη και υπεργλυκαιμία.
Πέρα από το σημαντικό πρόβλημα της υπογονιμότητας, έχει βρεθεί ότι το σύνδρομο αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης προδιαβήτη ή ακόμα και διαβήτη τύπου 2, κατάθλιψης και μεταβολικού συνδρόμου. Στις εγκύους, η συνύπαρξη συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως ο διαβήτης κύησης, η προεκλαμψία και ο πρόωρος τοκετός.
Διάγνωση
Όπως σε κάθε σύνδρομο, έτσι και στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών η διάγνωση βασίζεται σε κάποια κριτήρια. Για να πούμε λοιπόν, ότι μία γυναίκα έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, θα πρέπει να συγκεντρώνει τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω τρία κριτήρια:
- χρόνιες ανωμαλίες του κύκλου (ολιγομηνόρροια, αραιομηνόρροια, αμηνόρροια)
- υπερανδρογοναιμία, είτε κλινικά είτε βιοχημικά
- πολυκυστικές ωοθήκες
Συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι αυτά που σχετίζονται με τις διαταραχές του κύκλου και τα αυξημένα ανδρογόνα. Κάποια συχνά συμπτώματα είναι τα εξής:
- Αυξημένη τριχοφυΐα
- Υπογονιμότητα
- Παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο
- Διαβήτης
- Αποφρακτική υπνική άπνοια
- Μελανίζουσα ακάνθωση
- Υπέρταση
Εξετάσεις
Οι εργαστηριακές εξετάσεις έχουν ως σκοπό να δείξουν τα αυξημένα ανδρογόνα, αλλά και να αποκλείσουν άλλες καταστάσεις που μπορεί να οδηγούν σε υπερανδρογοναιμία, όπως όγκοι των επινεφριδίων και των ωοθηκών, συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, υπερπρολακτιναιμία, παθήσεις του θυρεοειδούς, ακρομεγαλία και σύνδρομο Cushing.
Κάποιες βασικές εξετάσεις είναι οι εξής:
- Εξετάσεις για θυρεοειδή (TSH, fT4)
- Προλακτίνη
- Ολική και ελεύθερη τεστοστερόνη
- Χοριακή γοναδοτροπίνη
- 17 ύδροξυ προγεστερόνη
- Κορτιζόλη
- Σωματομεδίνη
- Ανδροστενδιόνη
- Γοναδοτροπίνες (FSH, LH)
- Γλυκόζη
- Ινσουλίνη
- Λιπίδια αίματος (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια)
- Οιστραδιόλη
- DHEA-S
Οι αιματολογικές εξετάσεις πρέπει να συμπληρώνονται με υπέρηχο ωοθηκών και αν χρειάζεται και με απεικονιστικό έλεγχο των επινεφριδίων.
Θεραπεία
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, κυρίως με προσεκτική διατροφή και άσκηση, έτσι ώστε να επιτευχθεί απώλεια βάρους, θεωρούνται η θεραπεία πρώτης γραμμής για τις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Οι φαρμακευτικές θεραπείες χρησιμοποιούνται για τις μεταβολικές ανωμαλίες που συνοδεύουν το σύνδρομο, όπως η αμηνόρροια, η τριχοφυΐα, η ακμή και η υπεργλυκαιμία.
Κάποιες από τις θεραπείες που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν αντισυλληπτικά χάπια, αντιανδρογόνα, αντιγλυκαιμικά φάρμακα και τοπικές θεραπείες για την ακμή ή την τριχοφυΐα.
Ιωάννης Ράλλης,
Ενδοκρινολόγος
