Μιλήστε στα παιδιά σας για το sex!
Συγγραφέας Λίζα Βάρβογλη Γράφτηκε στις ,
Ένα σημαντικό καθήκον των γονιών είναι να κάνουν κάποια στιγμή τη συζήτηση με τα παιδιά τους σχετικά με την αγάπη, τον έρωτα, την οικειότητα και το σεξ. Οι γονείς μπορούν να δημιουργήσουν μια άνετη ατμόσφαιρα ώστε να κουβεντιάσουν με τα παιδιά τους γι’ αυτά τα θέματα. Ωστόσο, πολλοί γονείς αποφεύγουν ή αναβάλλουν τη συζήτηση. Κάθε χρόνο πολλές έφηβες τερματίζουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, ενώ έφηβες και έφηβοι υποφέρουν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Τα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται την καθοδήγηση και τις πληροφορίες αρχικά από τους γονείς τους για να μπορέσουν να πάρουν υγιείς και σωστές αποφάσεις σχετικά με τη σεξουαλική τους συμπεριφορά, αφού οι πληροφορίες και τα ερεθίσματα που βλέπουν κι ακούν στο ευρύτερο περιβάλλον μπορεί να είναι αντιφατικές και να τους οδηγήσουν σε λανθασμένο δρόμο.
Η συζήτηση για το σεξ συνήθως αποτελεί ένα δύσκολο θέμα το οποίο αποφεύγουν οι γονείς, ελπίζοντας ότι δε θα χρειαστεί να το θίξουν και ότι το παιδί με κάποιον τρόπο θα βρει τις κατάλληλες πληροφορίες πάνω στις απορίες του. Δυστυχώς, αυτή η τακτική δεν είναι σωστή, διότι το μήνυμα που περνάει στο παιδί είναι ότι το σεξ είναι κάτι κακό το οποίο δεν πρέπει κανείς να αναφέρει και να συζητάει.
Έτσι, το παιδί είτε θα στραφεί σε άλλες πηγές πληροφοριών, που μπορεί να μην είναι σωστές και ακριβείς ή ακόμα και να είναι παραπλανητικές ή –στην εφηβεία- μπορεί να πειραματιστεί κατευθείαν, κάνοντας τις λάθος επιλογές.
Η καλή επικοινωνία γονιών και παιδιών, ακόμα και για τα δύσκολα θέματα, είναι βασική για την καλή σχέση τους. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που αισθάνονται ελεύθερα να μιλήσουν με τους γονείς τους για το σεξ έχουν λιγότερες πιθανότητες να προβούν σε επικίνδυνες ενέργειες στην εφηβεία τους σε σχέση με τα παιδιά που δεν νιώθουν άνετα να κάνουν μια τέτοια συζήτηση με τους γονείς τους.
Οι γονείς θα πρέπει να διερευνήσουν τη δική τους στάση
Πριν ξεκινήσουν οι γονείς τη συζήτηση σχετικά με σεξουαλικά ζητήματα, καλό θα είναι να διερευνήσουν και οι ίδιοι τις στάσεις τους απέναντι σε αυτά. Αν οι γονείς αισθάνονται άβολα, καλό θα είναι να ξεκινήσουν διαβάζοντας κάποια σχετικά βιβλία για γονείς και να κάνουν ορισμένες συζητήσεις με άτομα που εμπιστεύονται, όπως κάποιο φιλικό πρόσωπο ή γιατρό. Όσο πιο πολύ διερευνήσει ο γονιός το θέμα και τη στάση του σε αυτό τόσο καλύτερα προετοιμασμένος θα είναι να κάνει μια συζήτηση με το παιδί του.
Ακόμα και αν ο γονιός αισθάνεται άβολα να ξεκινήσει τη συζήτηση για το σεξ, δεν θα πρέπει να ντραπεί να το φανερώσει στο παιδί του, ξεκινώντας τη συζήτηση λέγοντας ότι «ξέρεις, αισθάνομαι κάπως άβολα να μιλήσουμε για το σεξ, επειδή οι δικοί μου γονείς δεν έκαναν ποτέ κάποια τέτοια συζήτηση μαζί μου. Αλλά θέλω να συζητάμε μαζί για όλα τα θέματα, και το σεξ είναι κάτι πολύ σημαντικό».
Πόσες πληροφορίες μπορούν να δώσουν οι γονείς;
Όμως, η συζήτηση για το σεξ μπορεί να κάνει τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά να μην αισθάνονται άνετα.
Οι γονείς θα πρέπει ν’ ανταποκριθούν στις ανάγκες και στο επίπεδο περιέργειας του κάθε παιδιού, προσφέροντας ούτε λιγότερες ούτε περισσότερες πληροφορίες απ’ αυτές που ζητάει το παιδί (και από αυτές που μπορεί να καταλάβει στην ηλικία του). Για τις μικρότερες ηλικίες, τα σχετικά βιβλία αποτελούν ένα καλό σημείο εκκίνησης.
Εξηγήσεις ανάλογα με την ηλικία
Τα παιδιά έχουν διαφορετικά επίπεδα περιέργειας και κατανόησης ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους. Καθώς μεγαλώνουν, επιδιώκουν να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το σεξ.
Πολλά παιδιά έχουν τις δικές τους λέξεις που αναφέρονται στα μέρη του σώματος και οι γονείς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να διευκολύνουν τη συζήτηση.
Ένα πεντάχρονο μπορεί να ικανοποιηθεί με την απάντηση ότι τα μωρά έρχονται από ένα σποράκι (ή ένα αβγουλάκι που μεγαλώνει) που φυτρώνει σε μια ειδική θέση στην κοιλιά της μαμάς. Για τα παιδιά με μεγαλύτερο βαθμό περιέργειας μπορεί κανείς να επεκταθεί λέγοντας ότι ο μπαμπάς έχει βοηθήσει στη διαδικασία με το δικό του σποράκι που ενώθηκε με της μαμάς. Σε αυτή την περίπτωση δεν έχει σημασία τόσο η επιλογή των λέξεων, όσο η εννοιολογική παρουσίαση της διαδικασίας.
Ένα οκτάχρονο μπορεί όμως να θέλει να μάθει πώς ακριβώς το σποράκι του μπαμπά βοήθησε στη διαδικασία, οπότε σε αυτή την περίπτωση οι γονείς μπορούν να μιλήσουν για το σπέρμα και το ωάριο (δίνοντας παράλληλα και τις λέξεις σποράκι και αβγουλάκι) και να αναφερθούν στη μήτρα και τους 9 μήνες κύησης, ώστε το μωρό να είναι σχηματισμένο κι έτοιμο να έρθει στον κόσμο.
Ένα εντεκάχρονο μπορεί να ενδιαφέρεται για περισσότερες πληροφορίες, σχετικά με τη διείσδυση αλλά και με την όλη διαδικασία, ξεκινώντας από το πώς κανείς ερωτεύεται για να φτάσει να δημιουργήσει οικογένεια.
Πέρα από αυτά τα θέματα όμως, οι γονείς έχουν υποχρέωση να μιλήσουν και για τις ευθύνες και τις συνέπειες της σεξουαλικής δραστηριότητας (σε παιδιά από 9-10 ετών κι επάνω).
Οι γονείς θα πρέπει να θίξουν την εγκυμοσύνη, τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες αλλά και τα συναισθήματα σχετικά με το σεξ ή τις πιέσεις που μπορεί να δεχτεί ένα νέο άτομο να κάνει σεξ όταν δεν είναι συναισθηματικά έτοιμο. Όταν το παιδί γνωρίζει την ύπαρξη όλων αυτών των ζητημάτων και έχει την άνεση να τα κουβεντιάζει με τους γονείς του, όταν βρεθεί σε κάποιο δίλημμα ξέρει ότι μπορεί να τους συμβουλευθεί και θα μπορέσει να πάρει τη σωστότερη απόφαση για το ίδιο. Βοηθώντας τα παιδιά να κατανοήσουν ότι αυτές οι αποφάσεις απαιτούν ωριμότητα και υπευθυνότητα, αυξάνουν τις πιθανότητες να κάνουν τα παιδιά σωστές επιλογές μεγαλώνοντας.
Έφηβοι και συζήτηση για το σεξ
Οι έφηβοι μπορούν να συζητήσουν για το σεξ και τις ολοκληρωμένες σχέσεις αναφορικά με τη δική τους εμπειρία και τις ανάγκες τους. Μπορεί να χρειάζονται βοήθεια στο να μάθουν να διαχειρίζονται την ένταση των δικών τους σεξουαλικών αισθημάτων, τη σύγχυση σχετικά με τη σεξουαλική τους ταυτότητα και τη σεξουαλική συμπεριφορά που θα πρέπει να υιοθετήσουν σε μια σχέση.
Οι έφηβοι έχουν πολλές ανησυχίες σχετικά με τον αυνανισμό, την έμμηνο ρύση, την αντισύλληψη, την εγκυμοσύνη αλλά και τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες. Ορισμένοι έφηβοι μπορεί να έχουν ανησυχίες ή διλήμματα σχετικά με την οικογένειά τους, θρησκευτικές ή πολιτισμικές παραδόσεις.
Η ανοιχτή επικοινωνία και οι ακριβείς πληροφορίες από τους γονείς αυξάνουν τις πιθανότητες ότι οι έφηβοι θα καθυστερήσουν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή και θα ολοκληρώσουν τις σχέσεις τους όταν είναι και συναισθηματικά έτοιμοι και παίρνοντας τις κατάλληλες προφυλάξεις.
Δρ. Λίζα Βάρβογλη,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
