Διαβήτης-Πρόληψη ακρωτηριασμών
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Καλατζής Γράφτηκε στις ,
Παγκοσμίως ο διαβήτης ευθύνεται για περισσότερο από το 50% των ακρωτηριασμών θέτοντας σε τεράστια σωματική, ψυχική και οικονομική δοκιμασία τους ασθενείς και τις οικογένειες τους.
Στη Διακήρυξη του Αγίου Βικεντίου δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην πρόληψη των ακρωτηριασμών των ποδιών, μιας σοβαρής επιπλοκής των διαβητικών ασθενών.
Το 1995 στη Διακήρυξη της Ακρόπολης στην Αθήνα ετέθη ο στόχος να μειωθούν στο μισό οι σχετιζόμενοι με το διαβήτη ακρωτηριασμοί.
Στόχος της ομάδος λειτουργών υγείας ευαισθητοποιημένους στις επιπλοκές του διαβήτη είναι να
ΔΙΑΣΩΖΟΝΤΑΙ ΠΟΔΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΝΑ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΖΟΝΤΑΙ.
Για το σκοπό αυτό παραθέτουμε οδηγίες σχετικά με την περιποίηση των ποδιών των διαβητικών ασθενών.
1. Γιατί να προσέχουμε τα πόδια μας.
-Η νευροπάθεια του διαβήτη (όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο «πόδι σε κίνδυνο») προκαλεί ελάττωση του αισθήματος του πόνου, της θερμοκρασίας και της αφής με αποτέλεσμα το πόδι να τραυματίζεται χωρίς να το αντιλαμβάνεται ο ασθενής. Ιδιαίτερα συχνά οι διαβητικοί παραπονούνται για κάψιμο ή «μυρμήγκιασμα» στα πέλματα, σημάδι που υποδηλώνει νευροπάθεια και ανακουφίζονται με την χορήγηση φαρμάκων.
-Η βλάβη των αρτηριών από το διαβήτη και το κάπνισμα αυξάνει την ευαισθησία του δέρματος και εμποδίζει την επούλωση των τραυμάτων. Πρώιμο σύμπτωμα της μειωμένης ροής αίματος στους μυς των ποδιών είναι ο πόνος στη γάμπα κατά το περπάτημα.
-Αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων. Ο αρρύθμιστος διαβήτης αυξάνει την ανάπτυξη μικροβίων σε μικροτραυματισμούς στα πόδια γι αυτό τα τραύματα πρέπει να είναι καθαρά και καλυμμένα. Η χρήση του betadine δεν συνιστάται.
2.Πως να φροντίζετε τα πόδια σας.
-εξετάζετε τα πόδια σας καθημερινά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καθρεφτάκι για την παρατήρηση των πελμάτων ή να σας βοηθήσει ένα συγγενικό σας πρόσωπο. Ψάξτε για κάλους, φουσκάλες, πληγές, γρατζουνιές, σχισμές, περιοχές με εκκρίσεις, με αυξημένη ή μειωμένη θερμοκρασία. Ελέγξτε τα διαστήματα μεταξύ των δακτύλων.
ΨΑΞΤΕ ΓΙΑ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΟ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ.
Ενημερώστε αμέσως τον διαβητολόγο σας.
-είναι προτιμότερη η χρήση λίμας για τα νύχια. Το κόψιμο με ψαλίδι αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμών. Χρησιμοποιείτε ειδικό αφρό για την ενυδάτωση των ποδιών. Το ξηρό δέρμα σχίζεται και προδιαθέτει για έλκη.
Οι κάλοι πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα από τον διαβητολόγο.
Επιτρέπεται η ήπια χρήση ελαφρόπετρας στα μεσοδιαστήματα των ραντεβού.
Η χρήση σκευασμάτων για κάλους με κερατολυτικές ιδιότητες προκαλεί εμφάνιση των ελκών και καθυστερεί την επούλωση.
-Ποτέ μην περπατάτε ξυπόλυτοι, ακόμα και μέσα στο σπίτι γιατί αυξάνεται η πιθανότητα μικροτραυματισμών οι οποίοι λόγω της νευροπάθειας δεν γίνονται αντιληπτοί και γι αυτό επιδεινώνονται. Κριτήριο για την αγορά παπουτσιών δεν είναι το πώς τα «νοιώθετε». Το καλύτερο παπούτσι είναι φαρδύ, που δεν συμπιέζει τα δάκτυλα και με αρκετό ελεύθερο χώρο για να μην τραυματίζονται τα δάκτυλα. Προτιμώνται παπούτσια με κορδόνια.
Όταν αγοράζετε καινούριο παπούτσι μην το φοράτε τις πρώτες ημέρες περισσότερο από 1-2 ώρες και μετά να ελέγχετε οπτικά τα πόδια σας για τυχόν κοκκινίλες έτσι ώστε να μην εξελιχθούν μετά σε έλκη. Αναγκαίος είναι ο καθημερινός έλεγχος των υποδημάτων για πετραδάκια, αγκάθια, για χαλασμένες ραφές ή χαλασμένους πάτους που δεν γίνονται αντιληπτοί παρά μόνον οπτικά και όχι με την αφή.
Σε προχωρημένη νευροπάθεια ακόμη και η τοποθέτηση αναπτήρα μέσα στο παπούτσι δεν γίνεται αντιληπτή, οι συνέπειες όμως είναι καταστροφικές. Προτιμείστε υποδήματα για διαβητικούς και όχι «ανατομικά» .
-προσπαθήστε να αποφύγετε τα ατυχήματα. Δοκιμάζετε το νερό της μπανιέρας ή του ντους με τον αγκώνα σας, αν είναι καυτό δεν θα το καταλάβετε με το πόδι σας και το έγκαυμα θα το αντιληφθείτε μόνο οπτικά.
Μην τοποθετείτε τα πόδια σας κοντά στη τζάκι ή το καλοριφέρ, η αντίληψη του εγκαύματος θα είναι μόνο οπτική καθώς το αίσθημα του πόνου έχει καταργηθεί. Μην αφήνετε τα πόδια σας πολύ ώρα στον ήλιο αλλιώς θα υποστείτε ηλιακό έγκαυμα.
-αν παρατηρήσετε ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ βλάβη ειδοποιείστε τον διαβητολόγο σας.
Συνοψίζοντας, το πόδι του διαβητικού είναι όργανο-στόχος του αρρύθμιστου διαβήτη. Το κάπνισμα επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τα προβλήματα και καθιστά δυσχερέστερη την αντιμετώπιση τους.
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση από τον εκπαιδευμένο, στα προβλήματα του διαβητικού ποδιού, διαβητολόγο και η διάθεση συνεργασίας από τον ενημερωμένο ασθενή προφυλάσσουν από ανεπιθύμητες επιπλοκές χαρίζοντας χαρά, αισιοδοξία, δίψα για ζωή και προσφορά στην οικογένεια και στην κοινωνία.
Κωνσταντίνος Γ. Καλατζής – Διαβητολόγος
