Γιατί πρέπει να κάνω σπιρομέτρηση!
Συγγραφέας Αλέξανδρος Τσακατίκας Γράφτηκε στις ,
Η σπιρομέτρηση (από το λατινικό spiro=αναπνέω) είναι μία απλή εργαστηριακή εξέταση που αποσκοπεί να καταμετρήσει (να «φωτογραφίσει») την ανεμπόδιστη η μη διαδρομή που θα διανύσει ο αέρας μέσα στους βρόγχους κατά την πλήρη αναπνοή.Με την εξέταση αυτή μετρούνται όγκοι,ροές και χωρητικότητες του αναπνευστικού συστήματος σε συνάρτηση με τον χρόνο. Σήμερα είναι αυτονόητο ότι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης γίνεται με το πιεσόμετρο και αποτελεί μία πολύ διαδεδομένη πράξη.
Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με την μέτρηση των ροών και δυστυχώς η εκτέλεση σπιρομετρήσεων υπολείπεται κατά πολύ του μεγάλου αριθμού παθήσεων του αναπνευστικού στον κόσμο.Η χρησιμότητα και οι ενδείξεις της σπιρομέτρησης είναι πολλές ,ας δούμε τις κυριότερες.
1)Μέτρηση της αεραγωγιμότητας των βρόγχων.Οι αναμενόμενες τιμές έχουν προκαθοριστεί βάσει διεθνών standards και τοποθετούνται ανάλογα με την ηλικία ,το φύλο,την φυλή και τα σωματομετρικά στοιχεία του εξεταζόμενου.Χρησιμεύει στην πρόγνωση για ασφάλεια ζωής και σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό αναπνευστικών παθήσεων.
2)Κλινική Διάγνωση.Το Βρογχικό Ασθμα, η Χρονία Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η Διάμεση Πνευμονοπάθεια είναι παθήσεις που η ορθή παρακολούθηση τους στηρίζεται στην σπιρομέτρηση και ο σύγχρονος ιατρός βασίζεται στις καταγραφόμενες τιμές για να τροποποιήσει την θεραπευτική του δυνατότητα.
Πρακτικά σήμερα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ιατρός παρακολουθεί ασφαλώς τον ασθενή του χωρίς να βασίζεται στην καμπύλη ροής όγκου (F/V)και στον βίαια εκπνεόμενο όγκο(FEV1) που αποτελούν τις σπουδαιότερες παραμέτρους του λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής.
3)Διαφοροδιάγνωση μεταξύ αποφρακτικού ή περιοριστικού συνδρόμου.Παθήσεις όπως η πνευμονική ίνωση,
η κυφοσκολίωση,η ατελεκτασία,οι νόσοι του κολλαγόνου, οι κοκκιωματώσεις,η διάμεση πνευμονίτιδα κ.α .έχουν τυπική εικόνα στον λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής και αποτελούν το αποκαλούμενο περιοριστικό μοντέλλο.Αντιθέτως το αποφρακτικό μοντέλλο απαρτίζεται κυρίως από το Βρογχικό Ασθμα και την ΧΑΠ
και διαφοροποιείται σημαντικά από το άλλο.
4)Η χρήση βρογχοδιασταλτικών σε ασθενείς με εγκατεστημένη Χρονία Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι λίγο-πολύ συνεχής. Ο μοναδικός τρόπος εκτίμησης της αποτελεσματικής βρογχοδιαστολής είναι η σπιρομέτρηση
και πρακτικά δεν μπορεί να υπάρξει σωστή αντιμετώπιση της νόσου χωρίς τακτικό λειτουργικό έλεγχο αναπνοής.
5)Μέτρηση της αναστρεψιμότητας μετά από εισπνοές βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου (αεροζόλ)σε ασθενή με αρρύθμιστο άσθμα .Εκτελείται πρώτα η σπιρομέτρηση στον ασθενή και κατόπιν εισπνέει εκνέφωμα β2 –διεγέρτη η/και αντιχολινεργικού (προτιμότερο για 10-15 min σε μάσκα αεροζόλ).Ακολουθεί νέα μέτρηση και έτσι εκτιμάται και καθορίζεται η μορφή της φαρμακευτικής αγωγής που θα λάβει ο ασθενής στην συνέχεια.
Η μεγάλη αναστρεψιμότητα θεωρείται ως στοιχείο ταχύτερης ανταπόκρισης στην αγωγή.
6)Επανεκτίμηση του ασθενή. Ηεπιτυχής έκβαση της θεραπείας στο follow-up του ανωτέρω ασθενή θα βασιστεί στην σπιρομέτρηση.Η επίτευξη φυσιολογικών-αναμενόμενων τιμών σε ασθενείς με άσθμα θα σημάνει την σταθεροποίηση της νόσου και θα προάγει ίσως την παύση της λήψης της φαρμακευτικής αγωγής.
7)Κάπνισμα.Η ανίχνευση της βλάβης των μικρών αεραγωγών (διάμετρος<2mm) όπως συμβαίνει ακόμη και στο παθητικό κάπνισμα μπορεί να επισημανθεί με την σπιρομέτρηση.Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζει ο καπνιστής ότι οι πρώιμες βλάβες από το κάπνισμα μπορούν να ανιχνευθούν ΜΟΝΟ με σπιρομετρία, να επισημανθεί το μέγεθος της βλάβης και φυσικά να τους βοηθήσει στην παρότρυνση για διακοπή καπνίσματος.
Η νόσος των μικρών αεραγωγών είναι το σημείο που μπορεί να παρέμβει ο πνευμονολόγος και να ωφεληθεί ο ασθενής έγκαιρα και το κυριότερο χωρίς εμφανείς λειτουργικές διαταραχές.
8)Προεγχειρητική εκτίμηση. Η αξιολόγηση του βαθμού του διεγχειρητικού κινδύνου σε ασθενή με νόσημα του αναπνευστικού παρέχεται κυρίως από την σπιρομέτρηση σε συνάρτηση με την κλινική εξέταση.
Ο αναισθησιολόγος θα χρειαστεί να «διαβάσει» την εξέταση πριν χορηγήσει την αναισθησία για να ρυθμίσει ιδανικά τον ασθενή του.
9)Επαγγέλματα. Η επίδραση ορισμένων επαγγελμάτων επί του αναπνευστικού μπορεί να είναι πρόσκαιρα ή μόνιμα βλαπτική. Ολειτουργικός έλεγχος του αναπνευστικού μπορεί να διαφωτίσει τον κλινικό να πράξει αποτελεσματικότερα και να προφυλλάξει τον εξεταζόμενο από την περαιτέρω έκθεση στον βλαπτικό παράγοντα .Σπουδαίο ρόλο διαδραματίζει στο επαγγελματικό άσθμα.
10)Βοηθά θεαματικά στην διαφοροδιάγνωση της δύσπνοιας ,ειδικά όταν αυτή είναι καρδιογενούς αιτιολογίας.
Οι ενδείξεις και η χρησιμότητα της σπιρομέτρησης είναι περισσότερες από αυτές που αναφέρονται και ποικίλλουν.
Η εξέταση της σπιρομέτρησης είναι εύκολη, φθηνή, αναίμακτη και σύντομη.
Γίνεται από ιατρούς και νοσηλευτές και δεν προυποθέτει δυσκολία στην πραγματοποίηση της.
Μετά το 6ο έτος ηλικίας μπορούμε να έχουμε αξιόπιστες σπιρομετρήσεις και να τονιστεί ότι η μόνη πραγματική αντένδειξη μη πραγματοποίησης της εξέτασης είναι η ίδια η άρνηση του εξεταζομένου.
Οι σχετικές αντενδείξεις καλό είναι να λαμβάνονται υπόψη αλλά πάνω απ όλα είναι απαραίτητη η απόλυτη συνεργασία του ασθενή.
Πρέπει να γίνει γνωστό ότι ο πληθυσμός θα ωφεληθεί από την συχνότερη πραγματοποίηση σπιρομετρήσεων και ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η μείωση της νοσηρότητας των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος….
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΣΑΚΑΤΙΚΑΣ
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ
