Προπόνηση & Αποπροπόνηση στην Τρίτη Ηλικία

Facebooktwitterpinterest

Με τον όρο αποπροπόνηση διατυπώνουμε την προσωρινή η και μόνιμη μείωση, μερική ή ολική, των ανατομικών και φυσιολογικών προσαρμογών του οργανισμου μετά απο ένα συνεχόμενο προπονητικό ερέθισμα που ακολουθείτε απο μια περίοδο παύσης αυτού.
Στην παρούσα ανασκόπηση θα παρουσιάσουμε την επίδραση της προπόνησης και αποπροπόνησης στις προσαρμογες του οργανισμου αφού πρώτα έχει προηγηθεί μια περίοδος προπόνησης με αντιστάσεις, στη τρίτη ηλικία.

Σε όσες μελέτες εξετάστηκε η επίδραση της προπόνησης με αντιστάσεις, βρέθηκε ότι υπάρχουν προσαρμογές τόσο ανατομικές, όπως αύξηση της μυικής μάζας, και αύξηση της μυικής δύναμης( Fatouros et al, 2005: Taafle et al, 2009: Tokmakidis et al, 2009: Kubo et al, 2010: Lovell et al, 2010) κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να εξαλειφθεί η τουλάχιστον να μειωθεί σημαντκά ο ρυθμός απώλειας της μυίκής μάζας στην Τρίτη ηλικία κάτι που έχει μεγάλη σημασία καθώς έχει άμεση σχέση με την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων.

Φυσικά θα πρέπει να εξετάσουμε και τις προσαρμογές του μυικού συστήματος όταν σταματήση η φάση της άσκησης και κατα πόσο είναι εφικτό να διατηρηθούν κάποιες απο τις θετικές προσαρμογές της άσκησης.
Στις παρακάτω σειρές θα παραθέσουμε μελέτες που έχουν εξετάσει αυτό το θέμα.

Ο Fatouros  και συν το 2005 εφάρμοσε σε 52 ηλικιωμένα άτομα πρόγραμμα προπόνησης με αντιστάσεις για 24 εβδομάδες το οποίο έιχε συχνότητα 3 φορές την εβδομάδα και περιελάμβανε ασκήσεις για τις μεγάλες μυικές ομάδες (θωρακικοί μύες, πλάτη, δελτοειδής, τετρακέφαλος, οπίσθιοι μηριαίοι)..
Το ένα γκρουπ οποίο εκτελούσε έντονης μορφής άσκηση (HIG) ενώ το γκρουπ το οποίο γυμναζόταν με χαμηλές επιβαρύνσεις (LIG). Η μυική μάζα αυξήθηκε όπως σημαντική αύξηση είχαν και οι περιφέρειες των μυών τόσο στους μύες του κορμού όσο και των ποδιών. Επίσης αυξήθηκε σημαντικά η μυική δύναμη καθώς και η αναερόβια ισχύς με τις προσαρμογές να είναι καλύτερες στο HIG σε σχέση με το LIG. Μετά το τέλος του προπονητικού πριγράμματος ακολουθήσε μία μακρά περίοδο αποπροπόνησης που απο ότι δείχνουν τα αποτελέσματα υπήρξαν σημαντικές μειώσεις σε όλες τις προηγούμενες προσαρμογές χωρίς όμως να φτάσουν στα αρχικά επίπεδα.
Τόσο η μυική μάζα καθώς και η αναερόβια ισχύς αλλά και η μυική δύναμη μειώθηκαν σημαντικά με το HIG όμως να διατηρέι για  περισσότερο τις θετικές προσαρμογές της άσκησης.

Σε συμφωνία με την παραπάνω μελέτη έτσι και οι Melnyk και συν το 2009 αφόυ εφάρμοσε πρόγραμμα αντιστάσεων για 9 εβδομάδες οι εξεταζόμενοι παρουσίασαν σημαντική αύξηση τόσο στην μέγιστη δύναμη όσο και στην περιφέρεια του μηρού κάτι που σημαίνει οτι υπήρξε αύξηση της μυικής υπερτροφίας.
Μετά όμως την φάση της αποπροπόνησης οι οποία διήρκησε 31 εβδομάδες τόσο η περιφέρεια του μηρού όσο και η μέγιστη δύναμη μειώθηκαν σημαντικά παραμένοντας σε καλύτερα από τα αρχικά επίπεδα.

Σε άλλη μελέτη που έλαβε χώρα το 2009 από τον Tokmakidis και συν. εμφανίστηκαν περίπου τα ίδια αποτελέσματα. Αναλυτικότερα 20 ηλικιωμένοι  χωρίστικαν σε δύο γκρουπ τα από τα οποία το ένα ακολουθούσε πρόγραμμα με αντιστάσεις με μεγάλη ένταση (HIG)  και το άλλο με χαμηλότερη ένταση (LIG) για 12 εβδομάδες.
Μετά το τέλος της προπονητικής περιόδου ακολούθησε μία περίοδος αποπροπόνησης με διάρκεια επίσης 12 εβδομάδων. Τόσο η περφέρειες των μυών που εξετάστηκαν όσο και η μυική δύναμη μειώθηκαν σημαντικά μετά το τέλος της αποπροπόνησης αλλά και σε αυτή την μελέτη δεν έφτασαν στα αρχικά επίπεδα.
Φαίνεται επίσης ότι το γκρουπ με την μεγαλύτερη ένταση στο τέλος της περιόδου αποπροπόνησης είχε μεγαλύτερη μυική δύναμη αλλά είχε μειωθεί περισσότερο σε ποσοστιαία % κλίμακα σε σχέση με το γκρούπ που προπονήθηκε με χαμηλότερα φορτία. Επίσης οι διατομές των μυών μειώθηκαν μετά την αποπροπόνηση σε σχέση με το τέλος της προπονητικής περιόδου αλλά παρέμειναν αυκημένες σε σχέση με τις αρχικές μετρήσεις πριν από την περίοδο της προπόνησης.

Σε μία ακόμη έρευνα του Taafle και συν το 2009 στην οποία πήραν μέρος 13 αντρες και γυναίκες ηλικιωμένοι και ακολόυθησαν περίοδο προπόνησης με αντιστάσεις για 24 εβδομάδες με συχνότητα 2 φορές την εβδομάδα. Ακολούθησε αμέσως μετά περίοδο αποπροπόνησης 24 εβδομάδων. Και σε αυτή την μελέτη όπως και στις προηγούμενες  η προπόνηση βελτίωσε τόσο τις περιμέτρους των μυών καθώς ήταν σημαντικά αυξημένες όπως επίσης ήταν σημαντικά αυξημένη και η άλιπη μάζα κάτι που δηλώνε ότι υπήρξε υπερτροφία.
Επίσης αυξήθηκαν σημαντικά και η περιφέρεια του τετρακεφάλου όσο και των οπίσθιων μηριαίων.
Σημαντική αύξηση παρουσίασε και η μέγιστη δύναμη. Όλες αυτές όμως οι προσαρμογές μειώθηκαν σημαντικά στο τέλος της περιόδου αποπροπόνησης όμως και σε αυτή την μελέτη δεν έφτασαν στα αρχικά επίπεδα που είχαν μετρηθεί πριν από την προπόνηση.

Τέλος, και ο Kubo και συν το 2010 έρχεται σε συμφωνία με όλες τις παραπάνω μελέτες τόσο για την αύξηση της δύναμης και της μυικής μάζας μετά από περίοδο προπόνησης όσο και για την μείωση αυτών μετά από περίοδο απόπροπόνησης.

Συμπερασματικά λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω μελέτες οι οποίες έρχονται σε συμφωνία μεταξύ αετ σε αυτ καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ακόμα και στους ηλικιωμένους η προπόνηση με αντιστάσεις βελτιώνει την δύναμη καθώς επίσης παρουσιάζεται και μυική υπερτροφία κάτι που είναι πολύ σημαντικό και βοηθάει στην πρόληψη της σαρκοπενίας.
Ωστόσο οι θετικές προσαρμογές μειώνονται μετά απο μια περίοδο παύσης του προπονητικού ερεθίσματος χωρίς όμως να φτάνουν σε επίπεδα που ήταν πριν ξεκινήσουν το προπονητικό ερέθισμα κάτι που σημαίνει οτι ακόμα και να σταματήσουν να ασκούνται οι ηλικιωμένοι θα διατηρήσουν έστω και σε μικρό βαθμο τα ωφέλη της άσκησης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Fatouros IG, Kambas A., Katrabasas I., Nikolaidis K., Chatzinikolaou A., Leontsini D., Taxildaris A. (2005). Strength training and detraining effects on muscular strength, anaerobic power and mobility of inactive older men are intensity depentent. Br j sports med (39) 776-780
  2. Melnyk J., Rogers M., Hurley b. (2009). Effects of strength training and detraining on regional muscle in young and older men and women. Eur j Appl Physiol (105) 929-938
  3. Taafle D., Henwood T., Nalls M., Walker D., Lang T., Harris T. (2009). Alteration in muscle attenuation following detraining and retraining resistance trained older adults. Gerontology (55) 217-223
  4. Tokmakidis S., Kalapotharakos V., Smilios I., Parlavantzas A. (2009). Effects of detraining on muscle strength and mass after gigh or moderate intensity of resistance training in older adults. Clin Physiol Funct Imaging (29) 316-319
  5. Kubo k., Ikebukuro T., Yata H., Tsunoda N., Kanehisa H. (2010). Time course of changes in muscle and tendon properties during strength training and detraining. Journal of strength and conditioning research (24) 322-331οαι σε αυτξξενεςαι σε αυτ

Άρης Γ. Μύρκος
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Τ.Ε.Φ.Α.Α.,

Facebooktwitterpinterest

Στείλτε τις απορίες σας

Στείλτε τις απορίες σας στο Γιατρό - Συγγραφέα του παραπάνω άρθρου
  • This field is for validation purposes and should be left unchanged.