Υποθυρεοειδισμός στα παιδιά
Συγγραφέας Ευγενία Καράμπελα Γράφτηκε στις ,
Ο υποθυρεοειδισμός είναι η πιο συνηθισμένη διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς στα παιδιά, και πιο συχνά οφείλεται στη χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Όπως και στους ενήλικες ο επίκτητος υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκληθεί από δύο αιτίες: από δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός) και από νόσο του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης (κεντρικός υποθυρεοειδισμός).
Επιπλέον, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να είναι υποκλινικός (υψηλή θυρεοτροπίνη ορού [TSH] με φυσιολογική τιμή ελεύθερης θυροξίνης [T4] ) ή εμφανής (υψηλή TSH με χαμηλή τιμή ελεύθερης T4 στον ορό ). Όποια και αν είναι η αιτία του, ο υποθυρεοειδισμός στα παιδιά μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην αύξηση, στην σχολική επίδοση, και στην εφηβική ανάπτυξη.
Κλινική εικόνα
Το πιο κοινό εύρημα του υποθυρεοειδισμού στα παιδιά είναι η ύπαρξη βρογχοκήλης. Η συνηθέστερη εκδήλωση είναι η μείωση της ταχύτητας ανάπτυξης, με αποτέλεσμα χαμηλό ανάστημα. Η καθυστέρηση της ανάπτυξης τείνει να κάνει ύπουλη εμφάνιση, και μπορεί να μεσολαβήσουν αρκετά χρόνια πριν εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα. Έτσι, κάθε παιδί με χαμηλό ανάστημα θα πρέπει να ελέγχεται για υποθυρεοειδισμό.
Ένα άλλο κοινό πρόβλημα που δημιουργεί είναι ότι επηρεάζει τις σχολικές επιδόσεις. Η απόδοση μειώνεται, τα παιδιά γίνονται λιγότερο ενεργητικά και παρουσιάζουν βραδύτητα σκέψης. Άλλα συμπτώματα είναι νωθρότητα, λήθαργος, κόπωση, αργή κίνηση και αργή ομιλία, δυσανεξία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, εύθραυστα μαλλιά, πρήξιμο του προσώπου, μυϊκοί σπασμοί και πόνοι. Αν ο υποθυρεοειδισμός είναι υποθαλαμικής ή υποφυσιακής αιτιολογίας, το παιδί μπορεί να έχει πονοκεφάλους, οπτικά συμπτώματα, ή πολυουρία και πολυδιψία.
Ανωμαλίες στην κλινική εξέταση όπως κοντό ανάστημα, αύξηση σωματικού βάρους(περισσότερο λόγω κατακράτησης υγρών παρά από εναπόθεση λίπους), πρησμένο προσωπείο, διόγκωση της γλώσσας, βραχνάδα, θαμπό δέρμα, ήρεμη έκφραση, βραδυκαρδία, ψευδοϋπερτροφία των μυών, και καθυστερημένα βαθιά τενόντια αντανακλαστικά, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του υποθυρεοειδικού παιδιού. Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να είναι φυσιολογικός σε μέγεθος, αψηλάφητος ή διευρυμένος.
Είτε ο υποθυρεοειδισμός είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας υποθαλάμου-υπόφυσης είτε πρωτοπαθούς νόσου του θυρεοειδούς, τα συμπτώματα και τα σημάδια της νόσου διαφέρουν σε σχέση με το μέγεθος της ανεπάρκειας ορμονών του θυρεοειδούς, καθώς και την οξύτητα με την οποία η ανεπάρκεια εξελίσσεται. Ο υποθυρεοειδισμός είναι λιγότερο εμφανής κλινικά και καλύτερα ανεκτός, όταν υπάρχει μια σταδιακή απώλεια της λειτουργίας του θυρεοειδούς (όπως στις περισσότερες περιπτώσεις πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού) από ό, τι όταν αναπτύσσεται έντονα μετά από θυρεοειδεκτομή ή απότομη διακοπή των εξωγενών ορμονών του θυρεοειδούς.
Επιπλέον, όταν ο υποθυρεοειδισμός προκαλείται από νόσο υποθαλάμου-υπόφυσης, οι εκδηλώσεις των συνδεδεμένων ελλείψεων του ενδοκρινικού συστήματος, όπως ο υπογοναδισμός και η ανεπάρκεια των επινεφριδίων μπορεί να καλύψουν τις εκδηλώσεις του υποθυρεοειδισμού.
Διάγνωση του υποθυρεοειδισμού
Η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού γίνεται από τις εργαστηριακές εξετάσεις. Ο πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από υψηλή τιμή θυρεοτροπίνης (TSH) και χαμηλή ελεύθερη θυροξίνη (Τ4), ενώ ο λανθάνων υποθυρεοειδισμός παρουσιάζει φυσιολογική συγκέντρωση αδέσμευτης Τ4 με την παρουσία αυξημένης συγκέντρωσης TSH. Ο κεντρικός υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από χαμηλή συγκέντρωση T4 και TSH στον ορό.
Θεραπεία
Στους περισσότερους ασθενείς, ο υποθυρεοειδισμός είναι μια μόνιμη κατάσταση που απαιτεί δια βίου θεραπεία.
Η θεραπεία συνίσταται στην υποκατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών εκτός εάν ο υποθυρεοειδισμός είναι παροδικός (όπως μετά από οξεία ή υποξεία θυρεοειδίτιδα) ή αναστρέψιμος (δηλ. οφείλεται σε ένα φάρμακο που μπορεί να διακοπεί).
Ο στόχος της θεραπείας είναι η αποκατάσταση του ευθυρεοειδισμού, το οποίο μπορεί εύκολα να επιτευχθεί σχεδόν σε όλους τους ασθενείς με από του στόματος χορήγηση συνθετικής θυροξίνης (Τ4). Η κατάλληλη θεραπεία αντιστρέφει όλες τις κλινικές εκδηλώσεις του υποθυρεοειδισμού.
Περίπου το 80 τοις εκατό μιας δόσης της Τ4 απορροφάται κι επειδή ο χρόνος ημίσειας ζωής της Τ4 είναι μεγάλος (επτά ημέρες), η άπαξ χορήγηση μιας δόσης ημερησίως μας δίνει θεραπευτικά αποτελέσματα με σταθερή τιμή ορού (θυροξίνης)T4 και τριιωδοθυρονίνης (Τ3).
Λανθάνων υποθυρεοειδισμός
Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός ορίζεται βιοχημικά ως φυσιολογική τιμή ορού ελεύθερης θυροξίνης (Τ4) με την παρουσία αυξημένων επιπέδων θυρεοτροπίνης (TSH).
Μερικοί ασθενείς με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό μπορεί να έχουν ασαφή, μη ειδικά συμπτώματα που υποδηλώνουν υποθυρεοειδισμού, έτσι αυτή η διαταραχή μπορεί να διαγνωστεί και να θεραπευθεί μόνο βάσει των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών τιμών.
Ευγενία Καράμπελα,
Παιδίατρος
