Πότε χρήζει διερεύνησης ο πονοκέφαλος;
Συγγραφέας Άγγελος Κλείτσας Γράφτηκε στις ,
Ο πονοκέφαλος είναι ένα από τα πιο συχνά ενοχλήματα και από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι ζητούν ιατρική βοήθεια. Αποτελεί ένα σύμπτωμα και όχι μια ασθένεια, καθώς συχνά το άτομο, μετά που θα του περάσει, αισθάνεται φυσιολογικά.
Εάν όμως είναι η μόνη εκδήλωση, τότε είναι η νόσος καθεαυτή και ονομάζεται ιδιοπαθής κεφαλαλγία.
Συνήθως ξεκινά και επαναλαμβάνεται από μικρής ηλικίας και είναι καλοήθους αιτιολογίας. Εάν όμως προκαλείται από συγκεκριμένη νόσο, τότε λέγεται δευτεροπαθής κεφαλαλγία και μπορεί να χρήζει διερεύνησης.
Ο έντονος βήχας μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και ένα μικρό ποσοστό των ατόμων που εμφανίζουν αυτό το σύμπτωμα μπορεί να έχουν υποκείμενο νόσημα. Επίσης, υποψία για δευτερογενή κεφαλαλγία εγείρεται όταν ο πονοκέφαλος είναι νέο σύμπτωμα, αρχίζει μετά την ηλικία των 55 χρόνων ή έχει αλλάξει χαρακτήρα. Εάν το άτομο κάνει εμετό πριν από τον πονοκέφαλο, έχει πυρετό ή σημεία συστηματικής νόσου, τότε η κεφαλαλγία χρήζει διερεύνησης.
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες
Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες διακρίνονται σε τρεις τύπους, ωστόσο μπορεί να υπάρχουν και αλληλοεπικαλύψεις (ένας πονοκέφαλος δηλαδή να έχει στοιχεία και των τριών μορφών).
1. Κεφαλαλγία τάσης: Εκδηλώνεται σε ίδιο ποσοστό στους άνδρες και τις γυναίκες, είναι αμβλύς αλλά και συνήθως ήπιος, ενώ μπορεί να εμφανίζεται επιμένων πόνος στον αυχένα, στο λαιμό, στο μέτωπο και στο δέρμα του κρανίου. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι το αίσθημα βάρους με κατανομή που μοιάζει με καπέλο.
2. Ημικρανία: H ημικρανία δεν είναι ένας απλός πονοκέφαλος. Είναι μια πολύ συχνή νευρολογική νόσος που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενή.
Οι γυναίκες προσβάλλονται σε τριπλάσια συχνότητα από τους άνδρες. Αρχίζει κατά την εφηβεία και σπανιότερα μετά τα 40 έτη, ο πόνος είναι σοβαρός και προκαλεί ανικανότητα, είναι σφύζων και συνήθως πιάνει το ένα ημιμόριο της κεφαλής, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από οπτικές διαταραχές (φώτα, λάμψεις). Σπανιότερα μπορεί να μουδιάσει ή και να παραλύσει το ένα χέρι και πόδι (ημικρανιακή ημιπληγία), ενώ μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, τάση για έμετο, αλλά και υπερευαισθησία στο φως (φωτοφοβία).
3. Αθροιστική κεφαλαλγία: Από το συγκεκριμένο τύπο οι άνδρες προσβάλλονται πιο συχνά και κυρίως οι καπνιστές και όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Παρατηρείται σταθερός, ισχυρός και κουραστικός πόνος γύρω από το ένα μάτι, καθώς και μέσα σε αυτό, ο οποίος συνήθως διαρκεί περίπου 60 λεπτά. Μπορεί επίσης να προκαλέσει δακρύρροια και ερυθρότητα στο μάτι, αλλά και ρινική καταρροή (από το σύστοιχο ρουθούνι).
Η αθροιστική κεφαλαλγία σχετίζεται με τις καιρικές αλλαγές και μερικές φορές παρουσιάζει περιοδικότητα, ενώ έχει και την τάση να εμφανίζεται την ίδια ώρα κάθε μέρα για μερικές εβδομάδες (αθροιστικά). Μπορεί όμως να υπάρξουν και πολύ μεγάλα διαστήματα ελεύθερα από κεφαλαλγία.
Η συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί λανθασμένα να διαγνωσθεί ως ιγμορίτιδα ή επιπεφυκίτιδα.
Αντιμετώπιση
Για τις κεφαλαλγίες τάσης πρώτα συνίσταται να δοκιμάζεται τοπικό μασάζ, κρύα ή ζεστά επιθέματα, τεχνικές χαλάρωσης ή ένα ζεστό ντους. Αν τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν, μία μικρή δόση παρακεταμόλης μπορεί να βοηθήσει.
Για τις επαναλαμβανόμενες κεφαλαλγίες η καταγραφή των επεισοδίων, της διάρκειας του πόνου, αλλά και η συσχέτιση με γεγονότα που τα προκαλούν είναι χρήσιμη για τη διερεύνηση και αντιμετώπιση του προβλήματος. Όλα όσα έχουν παρατηρηθεί ότι προκαλούν πονοκέφαλο πρέπει να αποφεύγονται, μέχρι και να αλλάξουν ορισμένες συνήθειες ή ο τρόπος ζωής αν έχει κάποια σχέση με την κεφαλαλγία. Πάντως, ο επαρκής ύπνος και η σωματική άσκηση δρουν αποτρεπτικά στην εμφάνιση νέων κρίσεων.
Σε ό,τι αφορά την ημικρανία, τις πιο πολλές φορές γίνεται αντιληπτή με το που προκύψει, οπότε και πρέπει να αρχίσει άμεσα η θεραπεία. Η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη ή η παρακεταμόλη στις δόσεις που συστήνονται μπορούν να βοηθήσουν. Μερικοί σταματούν την κεφαλαλγία με το να κοιμηθούν σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, ενώ άλλοι με το να πιούν καφέ ή coca-cola.
Σημειωτέον όμως ότι αν η αυτοβοήθεια δεν αποδώσει σε 1 με 2 ημέρες, ο ασθενής θα πρέπει να ζητήσει ιατρική συμβουλή. Ο γιατρός αφού πάρει ιστορικό και κάνει κλινική εξέταση, πιθανόν θα συστήσει κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις και θα συνταγογραφήσει φάρμακα.
Πρόληψη
Για την πρόληψη της ημικρανίας είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποφεύγονται οι εκλυτικοί παράγοντες της, μεταξύ των οποίων είναι το κόκκινο κρασί, η σοκολάτα, το κίτρινο τυρί, η πείνα και η έλλειψη ύπνου. Όσον αφορά την κεφαλαλγία τάσης, δεν υπάρχουν ειδικά προληπτικά μέτρα εκτός από την αποφυγή του στρες και το σταθερό ωράριο ύπνου.
Άγγελος Κλείτσας,
ειδικός παθολόγος – διαβητολόγος,
