Είναι η Ιππασία αιτία χρόνιας οσφυαλγίας;
Συγγραφέας Δημήτριος Νικολόπουλος Γράφτηκε στις ,
Η Ιππασία είναι ένα απαιτητικό άθλημα, το οποίο χρειάζεται πολλές ώρες εκπαίδευσης με έμπειρο εκπαιδευτή που θα σε μυήσει στις τεχνικές της. Θέλει να αφιερώσει ο εκπαιδευόμενος αρκετές ώρες τόσο αρχικά στη θεωρία όσο ακολούθως και στην πράξη στο πώς θα μάθει να ισορροπεί το κορμί του πάνω στο άλογο με τρόπο τεχνικά σωστό, ώστε να μη κινδυνεύσει ο ίδιος από κάποιο τραυματισμό ή καταπόνηση του μυοσκελετικού του συστήματος, αλλά και να μην τραυματίσει το άλογο.
Ως νέος ιππέας από διετίας θα ήθελα να σας μεταφέρω αρχικά κάποιες βασικές γνώσεις του αθλήματος αυτού και ακολούθως να σας αναλύσω τους ποιο συχνούς τραυματισμούς με βάση τόσο τη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και με βάση την εμπειρία μου από ασθενείς ιππείς που με επισκέπτονται συχνά στο ιατρείο μου στην Κεντρική Κλινική Αθηνών.
Όταν ανεβαίνεις σε μια ασταθή – κινούμενη «επιφάνεια» όπως είναι η πλάτη ενός αλόγου, η ισορροπία έχει ζωτική σημασία. Μπορεί στην αρχή να φαίνεται αρκετά εύκολο όταν ο εκπαιδευτής κρατάει το άλογο και το κάνει κύκλους, αλλά η διαδικασία γίνεται δύσκολη και ο συντονισμός κινήσεων πολύπλοκος αν προστεθεί η ταχύτητα του αλόγου και ο έλεγχος των κινήσεών του μόνο από τα χαλινάρια. Αν το άλογο γύρει προς μια θέση, ο αναβάτης θα πρέπει να μείνει σταθερός ή να κλίνει ήπια προς την αντίθετη πλευρά ώστε να ισορροπήσει. Αυτό σημαίνει καταπόνηση των ραχιαίων και ιερονωτιαίων μυών που ορθώνουν το κορμό στην περιοχή της οσφύος ώστε να κρατιέται ο αναβάτης ίσιος (Εγκάρσιος κοιλιακός, Ορθωτήρας του κορμού, Τετράγωνος οσφυϊκός, Πολυσχιδής, Ορθός κοιλιακός,
Έσω και έξω λοξός κοιλιακός). Επίσης ο αναβάτης χρησιμοποιεί πολύ τους προσαγωγούς ώστε να πιέζει τη ράχη του αλόγου και να ισορροπεί. Ένας αναβάτης πρέπει να «σφίγγει» αυτούς τους πέντε μύες για να μείνει πάνω στη σέλα. Οι τετρακέφαλοι, οι δικέφαλοι και οι γλουτοί υποστηρίζουν τη δουλειά των προσαγωγών.
Οι γλουτιαίοι συσπώνται και σφίγγουν όταν κινείς τα ισχία σου για να δώσεις εντολή στο άλογο να ξεκινήσει ή να σταματήσει.
Επιπλέον, ο αναβάτης πρέπει στην άρθρωση την ποδοκνημική (αστραγάλου) να «πιέζει» την πτέρνα στον αναβολέα προς τα κάτω όταν ιππεύει, άρα υπερλειτουργεί τον πρόσθιο κνημιαίο και τους εκτείνοντες μύες του άκρου πόδα. Επίσης, ο ιππέας προκειμένου να ελέγχει το άλογο με τα χαλινάρια ή όταν χρησιμοποιεί το μαστίγιο ασκεί πίεση και κινεί τον αγκώνα και όχι τον ώμο, προκαλεί επομένως υπέρχρηση των εκτεινόντων κυρίως και των καμπτήρων δευτερευόντως του αντιβραχίου. Η τακτική ιππασία βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και τη μυϊκή δύναμη, αυξάνοντας τον μυϊκό τόνο. Ο ιππέας με το πέρασμα του χρόνου αποκτά δυνατούς κοιλιακούς και ραχιαίους, δυνατούς τετρακέφαλους και οπίσθιους μηριαίους, όπως και γαστροκνήμιους και γλουτιαίους.
Έτσι σιγά σιγά βελτιώνεται η ευλυγισία του κορμού και των αρθρώσεων και η σιλουέτα, ειδικά αν λάβεις υπόψιν ότι σε µία ώρα ιππασίας «καίμε» περίπου 400 θερμίδες.
Είναι αιτία όμως η ιππασία και χρόνιων πόνων και συχνών μικροτραυματισμών; Οι κραδασμοί πάνω στο άλογο μπορεί να επιδεινώσουν μία υπάρχουσα δισκοκήλη ή να είναι αιτία δημιουργίας μιας νέας;
Υπάρχει καταπόνηση στις αρθρώσεις του ισχίου, των γονάτων και του αστραγάλου; Τέλος η ιππασία είναι αιτία υπογονιμότητας;
Μελέτες σε επαγγελματίες ιππείς από το 2009 έχουν δείξει ότι υπάρχει καταπόνηση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και στα ισχία και τους ισχιοκνημιαίους μύες (hamstrings). Μελετώντας μαγνητικές τομογραφίες από ιππείς επιδόσεων καταλήξανε ότι υπάρχει συσχετισμός ιππασίας και εκφύλισης των σπονδυλικών δίσκων, ή άλλων παθήσεων όπως είναι η σπονδυλόλυση και η σπονδυλολίσθηση ή θλάσεις των παρασπονδυλικών μυών. Επίσης σε σοβαρές κακώσεις της πυέλου και περινέου σε άντρες ιππείς (με ρήξη συνδέσμων που χρήζει χειρουργικής επέμβασης) έχει συσχετιστεί με σεξουαλική δυσλειτουργία.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η διαρκής εκπαίδευση, η σωστή στάση του σώματος πάνω στο άλογο, η αποφυγή πτώσεων και σημαντικών τραυματισμών, όπως και η συνολική αύξηση της μυϊκής μάζας και του μυϊκού τόνου, είναι ιδιαίτερα σημαντικοί παράγοντες ώστε να αποφεύγονται χρόνιοι πόνοι της σπονδυλικής στήλης και τραυματισμού των αρθρώσεων του ισχίου.
Η σωστή αντιμετώπιση θλάσεων και μικροκακώσεων από Ορθοπαιδικό με γνώσεις στα θέματα των ιππέων, όπως και η συνακόλουθη φυσιοθεραπευτική αποκατάσταση οδηγεί τάχιστα σε επούλωση των τραυματισμών και άμεση επάνοδο των αθλητών στην ίππευση.
Βιβλιογραφία
1: Kraft CN, Urban N, Ilg A, Wallny T, Scharfstädt A, Jäger M, Pennekamp PH.
[Influence of the riding discipline and riding intensity on the incidence of back
pain in competitive horseback riders]. Sportverletz Sportschaden. 2007
Mar;21(1):29-33. German. PubMed PMID: 17385102.
2: Kraft CN, Pennekamp PH, Becker U, Young M, Diedrich O, Lüring C, von
Falkenhausen M. Magnetic resonance imaging findings of the lumbar spine in elite
horseback riders: correlations with back pain, body mass index, trunk/leg-length
coefficient, and riding discipline. Am J Sports Med. 2009 Nov;37(11):2205-13.
doi: 10.1177/0363546509336927. Epub 2009 Jul 2. PubMed PMID: 19574474.
3: Löfqvist L, Pinzke S, Stål M, Lundqvist P. Riding instructors, their
musculoskeletal health and working conditions. J Agric Saf Health. 2009
Jul;15(3):241-54. PubMed PMID: 19728547.
4: Lesimple C, Fureix C, Biquand V, Hausberger M. Comparison of clinical
examinations of back disorders and humans’ evaluation of back pain in riding
school horses. BMC Vet Res. 2013 Oct 15;9:209. doi: 10.1186/1746-6148-9-209.
PubMed PMID: 24128080; PubMed Central PMCID: PMC4015870.
5: Hobbs SJ, Baxter J, Broom L, Rossell LA, Sinclair J, Clayton HM. Posture,
flexibility and grip strength in horse riders. J Hum Kinet. 2014 Oct
10;42:113-25. doi: 10.2478/hukin-2014-0066. eCollection 2014 Sep 29. PubMed PMID:
25414745; PubMed Central PMCID: PMC4234750.
Δημήτριος Νικολόπουλος,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
