Ύπνος και παιδί
Συγγραφέας Μιχαήλ Ιασονίδης Γράφτηκε στις ,
Γιατί το παιδί σας χρειάζεται ύπνο;
Δεν είναι μόνο για να το ηρεμήσει. Το μικρό του σώμα χρειάζεται ύπνο για να αναπτυχθεί και να παραμείνει υγιές. Οι μυς του, συμπεριλαμβανομένης και της καρδιάς, αυτοεπισκευάζονται στη διάρκεια του ύπνου.
Ο ύπνος επίσης ελέγχει το αίσθημα της πείνας και έτσι βοηθά στη διατήρηση του ιδανικού βάρους.
Ο ύπνος ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργία
Κατά τη διάρκεια του ονειρικού σταδίου του ύπνου, ο εγκέφαλος αποθηκεύει αναμνήσεις από τη δραστηριότητα της ημέρας, τις οποίες μπορεί το παιδί να ανακαλέσει αργότερα. Αυτό είναι ένα βασικό μέρος της μάθησης.
Το παιδί χρειάζεται επίσης τον ύπνο ώστε να αυξήσει την προσοχή του στο σχολείο, πράγμα που βοηθά στη διεκπεραίωση της σχολικής εργασίας γρηγορότερα και με λιγότερα λάθη.
Πόσο ύπνο χρειάζεται ένα παιδί;
Τα παιδιά χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους ενήλικες. Έτσι ένα νεογέννητο κοιμάται 12-18 ώρες, ενώ ένα μικρό παιδί μέχρι 3 χρόνων χρειάζεται 11 έως 14 ώρες συνολικά ύπνου τη μέρα. Ένα νήπιο 3 έως 5 χρόνων χρειάζεται περίπου 11 έως 13 ώρες. Εάν το παιδί σας είναι 6 έως 13 χρόνων, τότε πρέπει να κοιμάται από 9 έως 11 ώρες, ενώ οι έφηβοι 8 έως 10 ώρες.
Μήπως το παιδί μου χρειάζεται ένα ημερήσιο υπνάκο;
Εξαρτάται από το πόσο κοιμάται τη νύχτα. Υπάρχουν παιδιά που συμπληρώνουν όσο ύπνο χρειάζονται τη νύκτα, ενώ αντίθετα άλλα παιδιά κοιμούνται 7-8 ώρες το βράδυ και συμπληρώνουν τον υπόλοιπο στη διάρκεια της μέρας με 1-2 υπνάκους ή σιέστες.
Τα περισσότερα παιδιά σταματούν τους ημερήσιους ύπνους μετά την ηλικία των 5 χρόνων. Αν ένα παιδί εξακολουθεί να κοιμάται μετά την ηλικία αυτή και τη μέρα, μπορεί να χρειαστεί να πηγαίνει για ύπνο νωρίτερα το βράδυ.
Επίσης αν ένας έφηβος χρειάζεται μια απογευματινή σιέστα, είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν κοιμάται αρκετά τη νύχτα.
Πώς μπορώ να πάρω το παιδί μου στο κρεβάτι;
Η ώρα που πρέπει να πάει το παιδί για ύπνο δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαμάχης με το γονιό. Πρέπει να υιοθετηθεί μια ρουτίνα που να ισχύει κάθε μέρα, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα. Μπορεί να περιλαμβάνει ένα χαλαρωτικό μπάνιο, βούρτσισμα των δοντιών, και τουαλέτα, αλλά πάντα πρέπει να τελειώνει αυτή η ρουτίνα στο υπνοδωμάτιο.
Προγραμματίστε μια δραστηριότητα που να βοηθά το παιδί να πάει ευχάριστα στο κρεββάτι του, όπως η ανάγνωση ενός παραμυθιού με χαμηλό φωτισμό. Βεβαιωθείτε ότι το υπνοδωμάτιο είναι σκοτεινό, δροσερό, ήσυχο και χωρίς τηλεόραση.
Για παιδιά που δυσκολεύονται πολύ να κοιμηθούν μην χρησιμοποιείται το κρεββάτι για άλλες δραστηριότητες πχ διάβασμα σχολικών μαθημάτων ή λύση σχολικών εργασιών ή για παιχνίδι.
Μπορεί ένας έφηβος να κοιμηθεί στην ώρα του;
Πρέπει να το παραδεχτούμε ότι δεν είναι εύκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Το «βιολογικό» ρολόι του εφήβου τον ωθεί να πηγαίνει στο κρεβάτι αργά και να μην ξυπνά εύκολα το επόμενο πρωί.
Χαμηλώστε τα φώτα τη νύχτα, είτε είναι έτοιμος να κοιμηθεί ή όχι. Κρατήσει το υπνοδωμάτιο του δροσερό. Και όσο κι αν ακούγεται εξωπραγματικό, ενημερώστε τον έφηβο ότι πρέπει να απενεργοποιήσει την τηλεόραση, το κινητό τηλέφωνο και τον υπολογιστή.
Τα δε Σαββατοκύριακα πρέπει να συμφωνήσετε να ξυπνά όχι αργότερα από 2 ώρες από τη συνηθισμένη ώρα αφύπνισης των άλλων ημερών της εβδομάδας.
Θα πρέπει το σχολείο να ξεκινά αργότερα;
Πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο θέμα για γονείς και σχολεία, και δεν υπάρχει εύκολη προσέγγιση.
Τα μαθήματα στα σχολεία της Κύπρου ξεκινούν στις 07:30 το πρωί. Αυτό το γεγονός δεν αφήνει τους μαθητές κυρίως των γυμνασίων και λυκείων να μην συμπληρώνουν ικανοποιητική διάρκεια ύπνου, δεδομένου ότι οι περισσότεροι πάνε για ύπνο μετά τις 11 μ.μ.
Μια μετακίνηση της ώρας έναρξης των μαθημάτων θα μπορούσε να βελτιώσει τις επιδόσεις των μαθητών. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που συμπληρώνουν ικανοποιητικής διάρκειας ύπνο, έχουν καλύτερους βαθμούς και υψηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Το παιδί μου έχει κοιμηθεί αρκετά;
Συνήθως το παιδί αποκοιμιέται 15 έως 30 λεπτά μετά που πηγαίνει στο κρεβάτι τη νύχτα. Το πρωί θα ξυπνήσει εύκολα στην καθορισμένη ώρα που πρέπει να σηκωθεί και δε θα χρειαστεί να πηγαινοέρχεστε στο δωμάτιό του ξανά και ξανά για να βεβαιωθείτε ότι σηκώθηκε.
Σημεία που δείχνουν ότι κοιμάται ικανοποιητικά είναι δεν κοιμάται στη διάρκεια του μαθήματος (θα σας το πει ο δάσκαλος) και δεν χρειάζεται στη διάρκεια της ημέρας σιέστες.
Θα μπορούσε ένα παιδί να παρουσιάζει διαταραχές ύπνου;
Τις περισσότερες φορές η μείωση του ύπνου αποτελεί κομμάτι της ενηλικίωσης. Μερικές φορές όμως μπορεί να κρύβουν κάποια παθολογία. Αν το παιδί ροχαλίζει, παρουσιάζει επεισόδια άπνοιας (παύσεις ανάμεσα αναπνοές) κατά τη διάρκεια του ύπνου, ίσως να χρειαστεί έλεγχο για αποκλεισμό υπνικής άπνοιας.
Επίσης η υπνοβασία, οι εφιάλτες ή η νυκτερινή ενούρηση θα μπορούσαν να υποκρύπτουν μια διαταραχή του ύπνου. Συνεννοηθείτε με τον παιδίατρό σας για δείτε τι μπορείτε να κάνετε.
Πρόκειται για ελλειμματική προσοχή με υπερκινητικότητα (ADHD/ΔΕΠ-Υ) ή απλή έλλειψη ύπνου;
Οι ενήλικες και τα παιδιά δεν αντιδρούν με το ίδιο τρόπο όταν δεν κοιμούνται ικανοποιητικά. Ενώ οι ενήλικες θα φαίνονται εξουθενωμένοι, ένα παιδί θα μπορούσε να γίνει υπερκινητικό και ευερέθιστο. Μια τέτοια συμπεριφορά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ΔΕΠ-Υ. Σε τέτοια περίπτωση ζητήστε τη βοήθεια του παιδιάτρου σας.
Εάν όμως το παιδί σας έχει ΔΕΠ-Υ, μελέτες έχουν δείξει ότι αν κοιμάται ικανοποιητικά, τότε μπορεί να αυξηθεί η προσοχή του και να μειωθεί η υπερκινητικότητα του.
Μιχάλης Ιασονίδης, παιδίατρος
