Λοιμώδης Μονοπυρήνωση (EBV)
Συγγραφέας Νικόλαος Δ. Καρακούσης Γράφτηκε στις ,
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση προκαλείται από τον Epstein-Barr virus (EBV), ο οποίος ανήκει στην ομάδα των ερπητοϊών. Ο Epstein-Barr μεταδίδεται με το σάλιο, γι’ αυτό και η νόσος αποκαλείται και «νόσος του φιλιού». Προσβάλλει τα β-λεμφοκύτταρα. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV), ο οποίος μπορεί να προκαλέσει περίπου τα ίδια συμπτώματα με τον ιό (EBV). Φαίνεται να υπάρχει σχέση με την παθογένεια δύο μορφών κακοήθειας, του λεμφώματος Burkitt και του καρκίνου του ρινοφάρυγγα.
Λοίμωξη επέρχεται μέσω άμεσης επαφής με το σάλιο από το στόμα ενός ατόμου που έχει μολυνθεί. Έκθεση στον ιό είναι πιθανή από ένα φτάρνισμα, από το φιλί, τρώγοντας από το ίδιο πιρούνι ή πίνοντας από το ίδιο ποτήρι με ένα άτομο που έχει μολυνθεί. Ο Epstein-Barr δεν μεταδίδεται με το αίμα. Ο ιός μπορεί να παραμείνει στην στοματική κοιλότητα του ατόμου που έχει προσβληθεί από την νόσο για διάστημα έως και 18 μηνών.
Η διάγνωση θα γίνει βάση ιστορικού και κλινικής εξέτασης , και τα ευρήματα τεκμηριώνονται με τον εργαστηριακό έλεγχο.
Τα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης εκδηλώνονται συνήθως μέσα σε τέσσερις έως οκτώ εβδομάδες (περίοδος επώασης). Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι τα εξής:
- Υψηλός πυρετός και αφυδάτωση
- Φαρυγγαλγία
- Διογκωμένοι λεμφαδένες, ιδιαίτερα στον τράχηλο (οπίσθιοι τραχηλικοί)
- Γενικευμένη δυσφορία, κακουχία, αδυναμία
- Διογκωμένες αμυγδαλές με λευκές – κίτρινες “πλάκες”
- Μυαλγίες και αρθραλγίες
- Εξάνθημα (ιδιαίτερα, εάν λαμβάνονται φάρμακα όπως αμπικιλλίνη ή αμοξικιλλίνη, όπου είναι χαρακτηριστικά κηλιδοβλατιδώδες), στα χέρια ή στον κορμό
- Ηπατομεγαλία
- Σπληνομεγαλία
- Νυχτερινές εφιδρώσεις
Όχι τόσο συχνά, κατά την διάρκεια της λοίμωξης, μπορούν να εμφανιστούν εκδηλώσεις λόγω προσβολής του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως μονονευροπάθεια (πάρεση τύπου Bell), άσηπτος μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα, σύνδρομο Guillain-Barre, αλλά και νεφρική ανεπάρκεια από διάμεση νεφρίτιδα, μυοκαρδίτιδα με αρρυθμίες.
Συνήθης διάρκεια των συμπτωμάτων είναι από μία έως δύο εβδομάδες. Ωστόσο, η καταβολή δυνάμεων, όπως και η ηπατοσπληνομεγαλία, μπορεί να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες. Στα παιδιά και στα βρέφη που προστατεύονται από μητρικά αντισώματα, η λοίμωξη προκαλεί ήπιες κλινικές εκδηλώσεις.
Στους εφήβους και στους ενήλικες, περίπου στο μισό των περιπτώσεων, η εικόνα είναι χαρακτηριστική της νόσου.
Η εργαστηριακή διάγνωση γίνεται με :
- Γενική αίματος και επίχρισμα περιφερικού αίματος (λευκοκυττάρωση με αναστροφή του λευκοκυτταρικού τύπου και “άτυπα λεμφοκύτταρα”)
- Βιοχημικός έλεγχος (διαταραχή της ηπατικής βιοχημείας)
- Ανοσολογικές εξετάσεις ( Mοnοtest, EBNA, IgG & IgM VCA, IgG EA )
Η διαφορική διάγνωση της λοιμώδους μονοπυρήνωσης από άλλες λοιμώξεις (π.χ στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, CMV, τοξοπλάσμωση) είναι απαραίτητη.
Ως προς τη θεραπεία , δεν απαιτείται ειδική αγωγή. Αποτελεί ένα νόσημα που υποχωρεί από μόνο του, αφού πραγματοποιήσει τον «κύκλο» του. Οπότε, τα θεραπευτικά μέτρα που λαμβάνονται είναι κυρίως υποστηρικτικά. Χορηγούνται κυρίως αντιπυρετικά, όπως παρακεταμόλη για την αντιμετώπιση του υψηλού πυρετού. Απαραίτητη είναι η ανάπαυση και η αποφυγή έντονων δραστηριοτήτων (ιδιαίτερα αν συνυπάρχει ηπατοσπληνομεγαλία, λόγω κινδύνου ρήξης των οργάνων αυτών), καθώς και η πρόσληψη μεγάλου όγκου υγρών για επαρκή ενυδάτωση του οργανισμού.
Σχετικά με την πρόληψη της νόσου, απαραίτητη είναι η αποφυγή συγκεκριμένων πρακτικών, όπως του φιλιού και της χρήσης κοινών σκευών (ποτήρια, πιάτα, μαχαιροπίρουνα) με κάποιον που έχει πρόσφατα μολυνθεί, για να αποφευχθεί η μετάδοση. Δεν υπάρχει εμβόλιο στα πλαίσια της πρόληψης της νόσου.
Νικόλαος Δ. Καρακούσης
Ειδικός Παθολόγος MD / MSc ( Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Ε.Κ.Π.Α )
Πηγές: ΚΕΕΛΠΝΟ, ECDC
