Μπιμπερό, πιπίλα και παραμόρφωση παιδικού προσώπου
Συγγραφέας Στέλιος Παπαβέντσης Γράφτηκε στις ,
Η διατροφή των βρεφών και των νηπίων με μπιμπερό, όπως και η επίμονη χρήση πιπίλας, έχουν την τάση να παραμορφώνουν το παιδικό πρόσωπο.
Το κρανίο και το πρόσωπο του παιδιού συνεχίζουν από τη γέννηση και έπειτα να διαπλάθονται και να μορφοποιούνται. Το περιβάλλον, τα καθημερινά ερεθίσματα που δέχεται το στόμα επιδρούν στη διάπλαση του προσώπου έως τουλάχιστον τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου μας δεν προκύπτουν μόνο από τα γονίδια των γονιών μας, αλλά και από τον τρόπο διατροφής και τις συνήθειες των πρώτων μας χρόνων.
Παιδιά που δεν θήλασαν ή θήλασαν ελάχιστα, παιδιά που πίνουν γάλα στο μπιμπερό έως τριών και τεσσάρων ετών, νήπια που έχουν έντονη την συνήθεια της πιπίλας – κάποια από αυτά ακόμα και στο νηπιαγωγείο – θέτουν τα οστά του προσώπου τους υπό την καθημερινή επίδραση ανώμαλων δυνάμεων που επηρεάζουν την ανάπτυξή τους. Σύμφωνα με μελέτες των τελευταίων δέκα χρόνων, στο πρόσωπο των παιδιών αυτών τείνουν με τον καιρό να συμβαίνουν με αυξημένη πιθανότητα τα εξής:
· Τα δόντια του παιδιού πάσχουν πιο συχνά και πιο σοβαρά από τερηδόνα.
· Η άνω οδοντοστοιχία εφιππεύει την κάτω οδοντοστοιχία, με αποτέλεσμα το στόμα να μην κλείνει σωστά. Νεότερη έρευνα δείχνει ότι όσα μωρά θηλάζουν για περισσότερο από 12 μήνες έχουν 20 φορές μικρότερη πιθανότητα για ανώμαλη σύγκλιση των δοντιών.
· Δόντια συναθροίζονται, βγαίνουν όλα μαζί σε ένα σημείο.
· Η κάτω γνάθος γίνεται μακρόστενη και υποχωρεί προς τα πίσω.
· Τα μάγουλα φαίνονται ρουφηγμένα και όχι στρογγυλά.
· Η υπερώα στην άνω γνάθο – η οροφή του στόματος – γίνεται βαθιά και μακρόστενη, τοξωτή.
· Η γλώσσα προέχει έξω από το στόμα του παιδιού.
· Στην συνήθη έκφρασή του το παιδί εμφανίζει ανοιχτό στόμα.
· Γενικά το πρόσωπο χάνει την «στρογγυλάδα» του, γίνεται μακρύ και στενό. Μπορεί να φαίνεται ασύμμετρο.
· Το μικρό αναπνέει από το στόμα, αντί για τη μύτη που είναι το φυσιολογικό.
· Η αναπνοή από το στόμα φέρνει μολύνσεις, αμυγδαλίτιδες, ωτίτιδες και υπερτροφία στα «κρεατάκια».
· Το παιδί αναπτύσσει αποφρακτική άπνοια – σταμάτημα της αναπνοής – στον ύπνο, ροχαλίζει, κοιμάται βαριά και ανήσυχα, πέφτει το οξυγόνο του αίματός του.
· Σημαντική αποφρακτική άπνοια μπορεί να επηρεάσει τη διανοητική κατάσταση του παιδιού κατά τη διάρκεια της ημέρας, τη διάθεσή του, την απόδοσή του στο σχολείο, την καρδιακή λειτουργία και να προκαλέσει υπερκινητικότητα.
· Όλα αυτά σε συνδυασμό με την παχυσαρκία που τείνει να συνοδεύει πολλά παιδιά που πίνουν ξένο γάλα με μπιμπερό δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα πρώιμων προβλημάτων υγείας.
· Για τους παραπάνω πιθανόν λόγους αυξάνεται ο κίνδυνος Αιφνίδιου Θανάτου Βρέφων.
Στον αντίποδα, παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής και συνεχίζουν το θηλασμό μακροπρόθεσμα, τουλάχιστον για δύο χρόνια – όπως συνιστά η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας – γίνονται πιο συχνά παιδιά με συμμετρικό, στρογγυλό πρόσωπο, στόμα που κλείνει όμορφα. Ο θηλασμός βοηθάει να αναπτυχθεί ο σωστός τρόπος κατάποσης και συμβάλλει στην κατάλληλη ανάπτυξη των μυών γύρω από το στόμα και το σαγόνι. Η γαλουχία μειώνει την πιθανότητα αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο. Αν θηλάσετε για πολύ καιρό το παιδί σας, προλαμβάνετε την εγκατάσταση κακών συνηθειών, όπως είναι το πιπίλισμα του αντίχειρα και η εμμονή στη χρήση πιπίλας. Αν θέλετε να έχετε όσο το δυνατόν πιο όμορφα παιδιά, θηλάστε τα για όσο περισσότερο γίνεται.
Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς ότι ελάχιστοι γονείς πληροφορούνται για αυτά τα θέματα από τους επαγγελματίες υγείας. Οι ειδικοί στους οποίους όλοι οι γονείς απευθύνονται είναι σημαντικό να ευθυγραμμιστούν με τις επιταγές της σύγχρονης επιστήμης και να ενθαρρύνουν ενεργά:
· Αποκλειστικό θηλασμό των βρεφών για έξι μήνες, με συνέχιση του θηλασμού έως ενός με δύο ετών τουλάχιστον,
· Ελεύθερο θηλασμό μέρα και νύχτα, στην αρχή αλλά και μακροπρόθεσμα,
· Σταδιακή απεξάρτηση του μικρού από τα μπιμπερό μετά τους έξι με δώδεκα μήνες της ζωής,
· Όχι μπιμπερό το βράδυ στον ύπνο και ενδιάμεσα τη νύχτα,
· Ποτέ ζαχαρώδη υγρά όπως χυμοί μέσα σε μπιμπερό,
· Ενθάρρυνση άλλων τρόπων λήψης υγρών (ποτηράκι εκπαιδευτικό κλειστό με στόμιο, ανοιχτό ποτηράκι, καλαμάκι) μετά τους έξι μήνες της ζωής.
· Πρόσληψη από το μικρό χυμού σε ποσότητα όχι πάνω από 100ml τη μέρα και
· Απεξάρτηση από την πιπίλα, ιδιαίτερα κατά τον πρώτο μήνα της ζωής, κατά τη διάρκεια της ημέρας και μετά τους δώδεκα μήνες.
Κοιτάξτε την παρακάτω έρευνα από την «τριτοκοσμική» κατά τα άλλα αλλά ολοένα και φιλικότερη προς τα βρέφη Βραζιλία:
Ας φανταστούμε ένα βρέφος που θήλασε αποκλειστικά για έξι μήνες. Πόση σημασία για την σωστή ανάπτυξη του προσώπου του έχει η χρήση μπιμπερό από εκεί και έπειτα;
Αυτό ακριβώς εξέτασαν ερευνητές από τη Βραζιλία το 2006. 202 παιδιά θήλασαν αποκλειστικά για έξι μήνες κι έπειτα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: τα μισά περίπου από αυτά έπιναν γάλα ή άλλα υγρά από ποτηράκι και ποτέ από μπιμπερο. Τα άλλα μισά έπιναν γάλα ή άλλα υγρά από μπιμπερό. Συνέκριναν τις δύο ομάδες όταν τα παιδιά έγιναν τεσσάρων χρονών.
17% περισσότερα παιδιά που έπιναν με μπιμπερό είχαν πάντα ανοιχτό το στόμα τους και δεν έκλειναν τα χείλια τους. Η γλώσσα βρισκόταν στη φυσιολογική της θέση μέσα στο στόμα σε 26% λιγότερα παιδιά με μπιμπερό. 63% των παιδιών που έπιναν από μπουκάλι ανέπνεαν αποκλειστικά από το στόμα – πράγμα παθολογικό – συγκρινόμενα με 31% των παιδιών που δε χρησιμοποιούσαν μπουκάλι. Η υπερώα ήταν παραμορφωμένη σε διπλάσιο αριθμό παιδιών που συνέχιζαν να πίνουν με μπιμπερό.
Ακόμη και έξι μήνες αποκλειστικού θηλασμού δεν εγγυώνται τη φυσιολογική ανάπτυξη του προσώπου. Ο θηλασμός πρέπει να συνεχιστεί και να ενθαρρύνεται η χρήση ποτηριού για νερό, χυμό κλπ. Η χρήση μπιμπερό μετά τους δώδεκα μήνες της ζωής πρέπει ενεργά να αποθαρρύνεται.
Πηγή: Carrascoza KC et al. Consequences of bottle-feeding to the oral facial development of initially breastfed children. J Pediatr (Rio J). 2006;82(5):395-7.
Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011
Απόσπασμα από το υπό έκδοση βιβλίο «Επιστροφή στο μητρικό θηλασμό».
Στέλιος Παπαβέντσης,
Παιδίατρος
