Οι ολέθριες συνέπειες του NASH-της Νόσου των Αναψυκτικών
Συγγραφέας Ιωάννης Κάπου Γράφτηκε στις ,
Επηρεάζει το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού και αναπτύσσεται ραγδαία:
Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα ή NASH, η οποία προκαλείται από συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, ζημιώνει σταδιακά τη λειτουργία του ήπατος. Αυτό θα είναι το θέμα της διεθνούς ημέρας πρόληψης στις 12 Ιουνίου.
Δεν πρέπει να αφήνουμε άλλο την πλειοψηφία των ασθενών να μαθαίνει για τη νόσο τυχαία, όταν είναι πολύ αργά για να αντιμετωπιστεί. Η βλάβη του ήπατος είναι επώδυνη και σιωπηλή. Ως εκ τούτου, η πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση μπορούν να σώσουν ζωές”.
Στο βιβλίο NASH, La Maladie de la malbouffe (Flammarion), το οποίο εκδόθηκε τον Μάρτιο, ο Γάλλος ηπατο-γαστρεντερολόγος Dominique Lannes ξεκινά μια εκστρατεία προστασίας ενός από τα πιο ζωτικά όργανά μας.
Όπως η καρδιά, το ήπαρ, του οποίου καθήκον είναι η επεξεργασία των θρεπτικών συστατικών που μεταφέρει το αίμα μας, τα μετατρέπει σε βιταμίνες, ορμόνες ή προμήθειες για όλο το σώμα, κατακλύζεται από περίσσεια ζάχαρης και λίπους, δύο συστατικά πανταχού παρόντα στη σύγχρονη διατροφή.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, ο Γάλλος γιατρός διαπιστώνει σημαντικές αλλαγές στο ήπαρ των ασθενών του, το οποίο γενικά γίνεται όλο και περισσότερο λιπώδες τα τελευταία 30 χρόνια.
Πρόκειται για κοινό συμπέρασμα: “Εκτιμάμε ότι το 30% του πληθυσμού πάσχει πλέον από λιπώδη διήθηση (στεάτωση), δηλαδή μια συσσώρευση λίπους μέσα στο ήπαρ”, όπως λέει ο Dominique Lannes. “Σ’ αυτό το στάδιο έχουμε ακόμα περιθώρια δράσης, αλλά συντελείται το πρώτο βήμα της εκδήλωσης της NASH, μιας νόσου που κάποιοι αρμόδιοι της δημόσιας υγείας αναφέρουν ήδη ως τη ‘μάστιγα του αιώνα’ και αυξάνεται σιωπηλά εξαιτίας των τροφών που καταναλώνουμε”.
ΛΙΠΩΔΗΣ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ
Η NASH, τα αρχικά των λέξεων NonAlcoholic SteatoHepatitis, η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, η οποία είναι επίσης γνωστή ως “soda disease”, με άλλα λόγια η νόσος του ανθρακικού των αναψυκτικών, είναι μια πάθηση που προοδευτικά βλάπτει την ηπατική λειτουργία. Δεν είναι μια νόσος που προκαλείται από το αλκοόλ ή από έναν ιό, αλλά από την απλή παρουσία λίπους, η οποία προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από μια διατροφή που βασίζεται σε επεξεργασμένα τρόφιμα μαζικής παραγωγής. Το σύνδρομο, το οποίο εξακολουθεί να είναι εν πολλοίς άγνωστο στο κοινό, προσβάλλει το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, προσπαθεί να αναδείξει η πρώτη διεθνής ημέρα του στις 12 Ιουνίου. Εκδηλώσεις αύξησης της ευαισθητοποίησης θα διεξαχθούν σε όλη την Ελβετία και ιδιαίτερα στη Βέρνη.
Παραμένοντας σιωπηλό και ανεντόπιστο, η NASH καταφέρνει να αναπτυχθεί σε πολλές φάσεις.
Σε ένα αρχικό στάδιο, μετά από μια σταθερή υπερβολική κατανάλωση τροφών, το ήπαρ γίνεται λιπώδες, σαν το φουά γκρα, το λιπαρό έδεσμα από συκώτι χήνας ή πάπιας. Εάν συνεχιστεί μακροπρόθεσμα, η βλάβη μπορεί να καταλήξει σε ίνωση. Ουλώδης ιστός ξεκινά τότε να σχηματίζεται στο εσωτερικό του οργάνου και να περιβάλλει τα ηπατοκύτταρα, τα κύτταρα του ήπατος που εμπλέκονται κυρίως στη διαδικασία διάσπασης τοξικών ουσιών.
Με τον καιρό αλλάζει η φυσιολογική αρχιτεκτονική του ήπατος, γίνεται σκληρότερο και το αίμα δίνει μάχη για να κυκλοφορήσει, προκαλώντας κίρρωση, η οποία έχει πολλές πιθανότητες να αναπτυχθεί σε καρκίνο.
Πολλές φορές η μεταμόσχευση κρίνεται αναγκαία για επιβίωση και γι’ αυτό το λόγο η NASH θεωρείται τώρα η κύρια αιτία για μεταμοσχεύσεις ήπατος στις ΗΠΑ.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΟΔΟΣ
Η NASH συνδέεται μεν με την κακή διατροφή, αλλά επίσης με την παρατεταμένη καθιστική ζωή και επιβαρύνεται από την παχυσαρκία, τον διαβήτη και πιθανώς γενετική προδιάθεση, αλλά δεν περιορίζεται στις Δυτικές κοινωνίες. Η παγκόσμια εξάπλωση των ανθρακούχων ποτών και των επεξεργασμένων τροφίμων συνεισφέρει στον αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων NASH στην Ασία και την Αφρική. Ενώ κάποτε εκδηλωνόταν σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, στην έβδομη δεκαετία της ζωής τους, η NASH φαίνεται ότι επηρεάζει όλο και περισσότερους νεαρούς ενήλικες. “Σε τελική ανάλυση, η νόσος είναι το αποτέλεσμα μιας ανακολουθίας μεταξύ της φυσιολογίας και του περιβάλλοντός μας”, εξηγεί ο Jean-François Dufour, Κλινικός Διευθυντής της Inselspital και Καθηγητής Ηπατολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης.
ΚΙΝΟΥΜΑΣΤΕ ΟΛΟ ΚΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΚΑΙ ΤΡΩΜΕ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠ’ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ΝΑ ΑΝΤΕΧΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΟΙ ΖΩΕΣ ΜΑΣ ΤΩΡΑ ΝΑ
ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΙΜΑ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΜΕΝΕΣ ΜΕ ΛΙΠΟΣ”.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει θεραπεία για τη NASH. Πολλά μόρια ωστόσο βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε κλινικές μελέτες φάσης III και δοκιμάζονται σε μεγάλες κοορτές ασθενών, γεννώντας ελπίδες ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα υπάρχει φάρμακο. “Πρέπει επίσης να αναπτύξουμε διαγνωστικά εργαλεία με βάσει απεικονίσεις ή ενδείξεις στο αίμα, τα οποία θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε για τους μεγάλους αριθμούς ασθενών για τους οποίους υπάρχουν υποψίες ότι νοσούν με NASH”, προσθέτει ο Jean-François Dufour.
Τη δεδομένη στιγμή, ο μοναδικός τρόπος για να γίνει μια αξιόπιστη διάγνωση, εντός από το ιστορικό, είναι η βιοψία του ήπατος, η οποία είναι μια επεμβατική διαδικασία. Γι’ αυτόν το λόγο προσφέρεται μόνο για ασθενείς που παρουσιάζουν προχωρημένες ενδείξεις της νόσου”.
ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΗΣ
Εάν, όπως λέει ο Dominique Lannes, είμαστε όλοι πιθανοί υποψήφιοι για NASH, πώς μπορούμε να μειώσουμε την στεάτωση ή απλά να αποφύγουμε την κορεσμό του ήπατός μας σε λίπος; “Πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα είναι θέμα μέτρου”, απαντά. “Η χοληστερόλη, για παράδειγμα, είναι απαραίτητη για τη δημιουργία κυττάρων, άρα είναι κάτι που χρειαζόμαστε. Το μόνο πράγμα που μπορεί να προτείνω είναι μια προσπάθεια για μείωση της πρόσληψης λίπους και ζάχαρης και άσκηση. Είναι προφανές ότι είναι πολύ δύσκολο να αλλάξετε δραστικά τον τρόπο ζωής σας, αλλά ενώ δεν υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα, η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία”.
“Όταν αναλύουμε διεξοδικά τα δεδομένα, διαπιστώνουμε ότι κάποια σάκχαρα είναι πιο βλαβερά από άλλα”, προσθέτει ο Jean-François Dufour. “Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται η γλυκόζη, δηλαδή το σιρόπι αμύλου καλαμποκιού. Με την υψηλή περιεκτικότητά του σε φρουκτόζη, προστίθεται σε γλυκά αναψυκτικά και τρόφιμα από τη δεκαετία του 1980. Έχει την τάση να μειώνει το αίσθημα του κορεσμού, με αποτέλεσμα να τρώμε περισσότερο”. Ορισμένα λιπαρά θεωρούνται επίσης πιο ωφέλιμα από άλλα. Έρευνες σε ποντίκια που διεξήχθησαν από το εργαστήριο του Bernard Thorens, καθηγητή στο Κέντρο Ολοκληρωμένης Γονιδιωματικής του Πανεπιστημίου της Λωζάνης, δείχνουν, για παράδειγμα, ότι το έλαιο κόπρας (από τη σάρκα της καρύδας) αυξάνει τη διάσπαση των λιπαρών στο ήπαρ. Μια μετα-ανάλυση επίσης υποστηρίζει ότι μπορεί να αποδείξει τις θετικές επιδράσεις των λιπαρών οξέων
Με πιο απτά στοιχεία μια πρόσφατη έρευνα έχει δείχνει ότι η στεάτωση αρχικού σταδίου σε παχύσαρκα παιδιά θα μπορούσε να μειωθεί πολύ γρήγορα αν μεταβλητή η πρόσληψη θερμίδων και οι τροφές και τα αναψυκτικά με ζάχαρη αντικατασταθούν με υγιεινές εναλλακτικές λύσεις, κάτι που θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τη δημόσια συζήτηση για την επιβολή φόρου στη ζάχαρη.
