ESWT – Εξωσωματική θεραπεία με κρουστικά κύματα
Συγγραφέας Νίκος Μαλλιαρόπουλος Γράφτηκε στις ,
ΜΕΤΡΟ ΠΑΝΤΩΝ O ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Η μη επεμβατική θεραπεία στην υπηρεσία του ανθρώπου
Δοκιμασμένη τεχνολογία
H εξωσωματική θεραπεία με κρουστικά κύματα (ESWT) έχει εδραιωθεί σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Μετά τα πολύ καλά αποτελέσματα που επέδειξε επί αρκετές δεκαετίες στην διάσπαση των λίθων των νεφρών, η ESWT βρήκε το δρόμο της και στην αθλητιατρικη κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών.
Στοιχεία φυσικής
Αρχή της μεθόδου
Οι ακουστικοί παλμοί που δημιουργούνται από τον πεπιεσμένο αέρα εισάγονται στο σώμα εφαρμοζόμενοι σε μια μεγάλη επιφάνεια μέσω ενός ελεύθερα κινούμενου εφαρμογέα και καλύπτουν το σύνολο της περιοχής του πόνου. Μια γεννήτρια βαλλιστικών κρουστικών κυμάτων που λειτουργεί με πεπιεσμένο αέρα, τροφοδοτώντας με υψηλής ακρίβειας βαλλιστικά στοιχεία τον εφαρμογέα της για τη δημιουργία κρουστικών κυμάτων.
Η κίνηση και το βάρος του βλήματος που επιταχύνεται από τον πεπιεσμένο αέρα παράγει κινητική ενέργεια, που μετατρέπεται σε ακουστική ενέργεια όταν το βλήμα προσκρούσει σε μια ακίνητη επιφάνεια (μετάδοση κραδασμού). Αυτός ο ακουστικός παλμός μεταδίδεται στον ιστό στόχο μέσω ενός προστατευτικού καλύμματος ή επιθέματος (τζελ).
Οι ιατρικές συσκευές που λειτουργούν με βάση αυτή την αρχή λειτουργίας αναφέρονται γενικά στη σύγχρονη ιατρική βιβλιογραφία ως εξωσωματικά συστήματα κρουστικών κυμάτων.
Μιλώντας με όρους φυσικής όμως τα κρουστικά κύματα δεν πρέπει να εξισώνονται με τα κύματα πίεσης.
Tα κρουστικά κύματα είναι ειδικές ακουστικές διαταραχές στην περιοχή του ενός μικρό-δευτερολέπτου με χρόνο ανόρθωσης λίγων νάνο-δευτερολέπτων και εύρος πίεσης περίπου 10-100 MPA. Από την άλλη πλευρά, τα κύματα πίεσης περιλαμβάνουν το συνολικό εύρος του ακουστικού φαινόμενου που χαρακτηρίζεται από την κυματοειδή διάδοση εντός υλικού μέσου (π.χ. νερό, ιστός).
Τρόπος δράσης των κρουστικών κυμάτων στον ιστό
Τρόπος δράσης
Υπάρχουν διαφορετικές υποθέσεις σχετικά με τον τρόπο δράσης των κρουστικών κυμάτων τα οποία μπορούν να εφαρμοσθούν
- Τα κρουστικά κύματα καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Κατά συνέπεια οι αλγοϋποδοχείς δεν είναι πλέον σε θέση να παράγουν δυναμικό γένεσης και συνεπώς δεν μπορούν πλέον να εκπέμψουν σήματα πόνου.
- Τα κρουστικά κύματα ενεργοποιούν τους αλγοϋποδοχείς, που στη συνέχεια απελευθερώνουν μια μεγάλη ποσότητα νευρικών παλμών. Όπως περιγράφει στη Θεωρεία Ελέγχου των Πυλών (GATE) αναστέλλεται η μετάδοση αυτών των παλμών στο κεντρικό νευρικό σύστημα
- Λόγω του τρόπου δράσης των κρουστικών κυμάτων, το χημικό περιβάλλον των κυττάρων μεταβάλλεται από ελεύθερες ρίζες οι οποίες παράγουν ουσίες που αναστέλλουν τον πόνο.
- Με βάση την υπόθεση για μια σχετικιστική μνήμη του πόνου (Wess), τα σήματα του προσαγωγού άλγους μεταδίδονται μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος από πολλαπλές συνοπτικές συμβολές, που ενδεχομένως επιτρέπουν στις απαγωγές ίνες να ελέγχουν το μυϊκό τόνο. Ο αντανακλαστικός μηχανισμός λειτουργεί ακριβώς ως ένα ρυθμιστικό κύκλωμα.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας κρουστικών κυμάτων διοχετεύονται ισχυρά ηλεκτρικά σήματα πόνου, διεγείροντας χημικές διεργασίες στα σημεία επαφής των συνάψεων. Τα περίπλοκα σχήματα του εξαρτώμενου από το χώρο και το χρόνο ερεθίσματος αποθηκεύονται στις συνάψεις ως εγγράμματα με τη μορφή των μακροχρόνιων τροποποιήσεων. Η παθολογική συσχέτιση μεταξύ πόνου και μυϊκού τόνου και/ή αγγειακού τόνου διακόπτεται ως αποτέλεσμα της θεραπείας κρουστικών κυμάτων και των ισχυρών ερεθισμάτων που αυτή παράγει, επιτρέποντας έτσι την ανάμνηση και ανάκληση των φυσικών σχημάτων κίνησης. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να αποκατασταθεί μια μη παθολογική κατάσταση του μυϊκού τόνου.
Συμπέρασμα
Τα αποτελέσματα της αγωγής που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής έδειξαν ότι η θεραπεία κρουστικών κυμάτων παρέχει βελτιωμένη κυκλοφορία αίματος στις περιοχές πόνου που υπόκεινται σε αγωγή και ότι επιτυγχάνεται μακροχρόνια διέγερση του μεταβολισμού σε περιοχές οι οποίες εκ φύσεως χαρακτηρίζονται από πτωχή αιμάτωση. Εφόσον δείχθηκε ότι οι επαναλαμβανόμενες θεραπευτικές συνεδρίες αυξάνουν τα ωφέλιμα αποτελέσματα της θεραπείας κρουστικών κυμάτων νομιμοποιούμαστε να υποθέσουμε ότι τα κρουστικά κύματα έχουν και δευτερογενείς δράσεις, όπως για παράδειγμα περιγράφηκε στην υπόθεση της συσχετιστικής μνήμης πόνου
Ενδείξεις
Στις ενδείξεις για εξωσωματική θεραπεία με κρουστικά κύματα περιλαμβάνονται:
- Ακανθα της πτέρνας που προκαλεί πόνο κατά το βάδισμα/ πελματιαία απονευροσιτιδα
- πόνοι στον ώμο με ή χωρίς ασβεστοποίηση/ασβεστοποιός τενοντίτιδα/τενοντοπαθειες
- τενοντοπαθεια του Αχίλλειου τένοντα
- σύνδρομο τριβής λαγονοκνημιαίας ταινιας/ τενοντίτιδας των προσφύσεων του τροχαντήρα
- κερκιδική/ωλένια επικονδυλίτιδα του βραχίονα
- τενοντοπάθεια της επιγονατίδας
- σύνδρομο του κνημιαίου άκρου
- σε ολες τις τενοντοπαθειες
- στις μυικες κακωσεις
- σε αναπτυξη ουλοδους συνδετικου ιστου μετα από τον τραυματισμο
- στα σημεια του βελονισμόυ
- μυϊκά σημεία επαγωγής πόνου
- στα καταγματα εκ κοπωσεως
Αντενδείξεις
Αντενδείξεις στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- διαταραχές πήξης του άιματος (αιμοφιλία)
- χρήση αντιπηκτικών, ιδιαίτερα του Markumar
- θρόμβωση
- ύπαρξη όγκων, ασθενείς με καρκίνωμα
- εγκυμοσύνη
- πολύ-νευροπάθεια στην περίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη
- οξεία φλεγμονή/πύον στην περιοχή-στόχο
- παιδιά στο στάδιο της ανάπτυξης
- θεραπεία με κορτιζόνη μέχρι και 6 εβδομάδες πριν την πρώτη αγωγή με ESWT
Προσοχή
Τα κρουστικά κύματα δεν πρέπει να εφαρμόζονται σε περιοχές-στόχους που βρίσκονται πάνω από ιστό που περιέχει αέρα (πνεύμονες), ούτε σε περιοχές που εντοπίζονται κοντά σε μεγάλα νεύρα, αγγεία, τη σπονδυλική στήλη ή το κεφάλι.
Παρενέργειες
Η αγωγή με τα κρουστικά κύματα μπορεί να προκαλέσει τις ακόλουθες παρενέργειες:
- οίδημα, ερύθημα, αιματώματα
- πετέχια (αιμορραγική κηλίδα)
- πόνο
- βλάβες του δέρματος, εάν έχει προηγηθεί θεραπεία με κορτιζόνη
Αυτές οι παρενέργειες υποχωρούν γενικά μετά από 3 έως 7 ημέρες. Βεβαιωθείτε ότι οι ανωτέρω παρενέργειες έχουν υποχωρήσει προτού ξεκινήσετε την επόμενη θεραπευτική συνεδρία. Αμέσως μετά την αγωγή μπορεί να πραγματοποιηθεί ελαφρά μόνο άσκηση.
Θεραπευτική αγωγή
Μιλώντας γενικά, κάθε ασθενής έχει μια διαφορετική εμπειρία της θεραπείας με κρουστικά κύματα.
Ουσιαστικά κάποιοι ασθενείς δεν βρίσκουν τη θεραπεία καθόλου δυσάρεστη ενώ άλλοι μπορεί να αισθανθούν πόνο κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής συνεδρίας.
Για την επίτευξη των βέλτιστων θεραπευτικών αποτελεσμάτων απαιτείται η στενή συνεργασία με τον ασθενή.
Τα σημεία έντονου πόνου εντοπίζονται με ψηλάφηση, σύμφωνα με τις υποδείξεις του ασθενή.
Περιοχές πόνου που βρίσκονται σε βάθος μπορούν επίσης να εντοπισθούν άμεσα μέσω των κρουστικών κυμάτων.
Η θεραπεία ξεκινά στο σημείο που εντοπίζεται ο μέγιστος πόνος. Τα κρουστικά κύματα εφαρμόζονται στον ιστό στόχο μετακινώντας τον εφαρμογέα με μια αργή κυκλική κίνηση πάνω από ολόκληρη την περιοχή του πόνου.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπευτικής συνεδρίας απαιτείται ο συνεχής διάλογος με τον ασθενή για να εξασφαλισθεί ο ακριβής εντοπισμός των εστιών του πόνου.
Όταν πλέον η πρωτογενής εστία του πόνου έχει εξαλειφθεί από την αναλυτική δράση των κρουστικών κυμάτων, εμφανίζονται άλλες εστίες πόνου που ήταν προηγουμένως καλυμμένες από την πρωτογενή εστία.
Οι εστίες του πόνου αρχίζουν να μετακινούνται. Όσο περισσότερες εστίες πόνου εντοπίζονται και εξαλείφονται κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αγωγής.
Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απαραίτητες 2 έως 6 συνεδρίες ανα διάστημα 5 έως 10 ημερών.
Ενέργεια εφαρμογής
Η θεραπεία με κρουστικά κύματα έχει θεραπευτικη αλλα και αναλγητική δράση. Χρησιμοποιείστε τη για να κάνετε αυτή τη θεραπεία όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη για τον ασθενή:
- Ξεκινήστε τη θεραπεία με ενέργεια εφαρμογής περίπου 2 bar
- Αν ο ασθενής αναφέρει μείωση του πόνου μπορείτε να αυξήσετε σταδιακά το ενεργειακό επίπεδο, στρέφοντας τον διακόπτη ελέγχου πίεσης εφαρμογής που διατίθεται ακριβώς για αυτό το σκοπό.
- Επιλέξτε την ενέργεια εφαρμογής σύμφωνα με την ευαισθησία του ασθενούς στον πόνο.
- Γενικά, ενεργειακά επίπεδα έως 3 bar είναι επαρκή για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.
Γενικός κανόνας
Όσο πυκνότερος είναι ο ιστός-στόχος και όσο βαθύτερα εντοπίζεται η περιοχή του πόνου τόσο υψηλότερη ενέργεια εφαρμογής μπορεί να επιλεγεί, ο δε εφαρμογέας πρέπει να πιέζεται σταθερότερα στην περιοχή εφαρμογής.
Ρύθμιση συχνότητας
Αρχίστε τη θεραπευτική αγωγή σε συχνότητα 6Hz. Καθώς κάθε ασθενής έχει διαφορετική ευαισθησία στον πόνο πρέπει να πραγματοποιείτε μεταβολές μεταξύ των μεμονωμένων ρυθμίσεων συχνότητας κατά τη διάρκεια της θεραπείας για να ελέγξετε ποια ρύθμιση (5 Hz ή 10 Hz) γίνεται καλύτερα ανεκτή από τον ασθενή σας.
Σημαντικό: σύζευξη
Η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής αγωγής εξαρτάται από την καλή σύζευξη. Χρησιμοποιείτε πάντοτε επαρκή ποσότητα ζελης για να εξασφαλίσετε τη βέλτιστη μεταγωγή κραδασμών.
Βεβαιωθείτε ότι ολόκληρη η επιφάνεια του μεταγωγέα κραδασμών είναι σε επαφή με το δέρμα του ασθενούς.
Δρ. Νικόλαος Μαλλιαρόπουλος,
Ιατρός – Αθλητίατρος
