Εμφυτεύματα δοντιών
Συγγραφέας Σωτήρης Β. Βλασταράκος Γράφτηκε στις ,
Θέμα της σημερινής ανάρτησης αποτελούν τα οδοντικά εμφυτεύματα.Αν και πολυσυζητημένα,θα προσπαθήσω και εγώ να δώσω κάποιες συνοπτικές πληροφορίες, γιατί τα εμφυτεύματα είναι ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης οδοντιατρικής και μια πραγματικά τεράστια ανακάλυψη.
Πρώτα πρώτα τί είναι εμφυτεύματα;Θα προσπαθήσω στην πρώτη αυτή ανάρτηση να σας ενημερώσω για τα γενικά των εμφυτευμάτων και στην επόμενη για συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα εμφυτεύματα(|Frequently Asked Questions ή FAQ που λένε και στο χωριό μου!)
Εμφυτεύματα : Κατασκευασμένα από τιτάνιο συνήθως,τα εμφυτεύματα είναι κατασκευές που τοποθετούνται χειρουργικά στο κόκκαλο,εκεί που δεν υπάρχει δόντι και παίζουν το ρόλο της ρίζας,πάνω στην οποία θα στηριχθεί μια προσθετική αποκατάσταση(στεφάνη, γέφυρα, μερική οδοντοστοιχία) και θα αντικαταστήσουν το ελλείπον ή τα ελλείποντα δόντια.
Ξέρω όμως ότι μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις,οπότε μια και η οικονομία είναι πολύ σημαντική στην εποχή μας ορίστε δύο χιλιάδες λέξεις:
Εικ.1 Εικ.2
Στην Εικ.1 βλέπουμε ένα δόντι με τη φυσιολογική του ανατομία.Αν για τον οποιοδήποτε λόγο το δόντι χαθεί/βγεί τότε τοποθετούμε ένα εμφύτευμα(Εικ 2),δηλαδή μια κατασκευή από τιτάνιο,η οποία λειτουργεί σαν τη ρίζα του δοντιού,οπότε μπορούμε να στηρίξουμε πάνω του μια προσθετική αποκατάσταση,στην προκειμένη περίπτωση στεφάνη.Το εμφύτευμα όπως φαίνεται στην Εικ.3 αποτελείται από το τμήμα που ενσωματώνεται στο κόκαλο(jaw anchor) και το τμήμα(abutment) που συνδέεται με την προσθετική αποκατάσταση(crown).
Εικ.3
Μία επίσης καλή εικόνα για να αντιληφθείτε ακόμα περισσότερο πόσο ομοιάζουν τα εμφυτεύματα με τα δόντια είναι η παρακάτω
Δόντι Εμφύτευμα
Επίσης πιστεύω να μετρήσατε ότι μέσω των φωτογραφίων που σας παραθέτω έχω φτάσει μέχρι στιγμής τις 5000 λέξεις για πλάκα!!
“Χιουμοράκι γιατρέ; Για συνέχισε γιατί ακόμα δεν έχουμε ενημερωθεί!”
Καλά,μην εξάπτεστε!Συνεχίζω..
“Γιατί τιτάνιο στα εμφυτεύματα;”
Αυτό μας το κληροδότησε ένας καλός κυριούλης ονόματι Per-Ingvar Brånemark (Μπρανεμαρκ ή Μπρόνεμαρκ ή Μπροενεμαρκ,γενικά επειδή είναι Σκανδιναβός το όνομά του το έχουμε σκίσει λιγάκι!)και βρήκε ύστερα από μακροχρόνιες έρευνες σε..κουνέλια ότι το τιτάνιο ενσωματώνεται στα οστά,οπότε δημιούργησε τα οστεοενσωματούμενα εμφυτεύματα.
Ας δούμε όμως τη διαδικασία τοποθέτησης ενός εμφυτεύματος στο παρακάτω video.
Το video ξεκινάει με την παραδοχή ότι έχουμε βγάλει το δόντι και έχει επουλωθεί το ούλο.
Η διαδικασία είναι η εξής : Κάνουμε μια τομή στο ούλο,για να βρούμε το κόκαλο,και στη συνέχεια προετοιμάζουμε την τοποθέτηση του εμφυτεύματος με τη δημιουργία τρυπών(οπών) διαφορετικού(αυξανόμενου) μεγέθους. Όταν κάνουμε την τελευταία τρύπα που έχει διάμετρο που ταιριάζει με το εμφύτευμα που θα βάλουμε, τότε βάζουμε το εμφύτευμα και το κοχλιώνουμε(βιδώνουμε ουσιαστικά) στο κόκαλο και στη συνέχεια βάζουμε τα ούλα στη θέση τους για να γίνει η επούλωση,με τη χρήση μιας κάλυψης που κοχλιώνεται(βιδώνεται) στο εμφύτευμα και ονομάζεται “βίδα επούλωσης(Healing abutment screw)”.
Η χρήση της “βίδας επούλωσης” επιτρέπει να επουλωθούν οι ιστοί και υποβοηθά την ενσωμάτωση με το κόκαλο.
Έτσι λοιπόν το εμφύτευμα τοποθετήθηκε στο κόκκαλο όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία
και πιο κοντινό πλάνο
Οι φωτογραφίες είναι σε εκμαγείο.Στο στόμα όπως καταλαβαίνετε έχουν καλυφθεί τα εμφυτεύματα από τα ούλα και τη “βίδα επούλωσης”,λειτουργώντας σαν τη ρίζα που θα στηρίξει μελλοντικά την προσθετική αποκατάσταση .
Ωραία και βάλαμε το εμφύτευμα.Εγώ θέλω δόντι γιατρέ,όχι ρίζα.Δεν βλέπω κάτι στο στόμα!!
Η απάντηση στην ερώτηση θα δοθεί από το επόμενο video.
Αν και με υπερβολικές λεπτομέρειες,καταλαβαίνετε ότι στο τέλος του video φτιάχτηκε και συγκολλήθηκε και το πάνω μέρος του δοντιού.Και αυτό διότι έπρεπε να περιμένουμε,ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο τοποθέτησης του εμφυτεύματος,κάποιο χρόνο προκειμένου να γίνει η οστεοενσωμάτωση,δηλαδή η ενσωμάτωση του εμφυτεύματος με το κόκαλο.Οπότε τώρα έχουμε ένα πλήρως λειτουργικό δόντι στο στόμα.
Τα εμφυτεύματα λοιπόν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις περιπτώσεις που υπάρχει ένα ή και μεγαλύτερος αριθμός δοντιών που λείπουν ή να χρησιμοποιηθούν για να στηριχθούν κινητές αποκαταστάσεις δηλαδή “μασέλες” ή “μηχανάκια”(επί το επιστημονικότερο ολικές ή μερικές οδοντοστοιχίες).
“Και γιατί κάποιος να βάλει εμφύτευμα για να στηρίξει μια κινητή αποκατάσταση;”
Πολύ ωραία ερώτηση.Η απάντηση είναι γιατί τα εμφυτεύματα χρειάζονται αρκετό κόκαλο για να μπουν.Όσο πιο μεγάλος είναι ο ασθενής,όσο πιο βάρβαρα έχει γίνει η εξαγωγή και όσο πιο παλιά έχει γίνει τόσο απορροφάται το κόκαλο.Οπότε μπορεί να μην υπάρχει κόκαλο στις περιοχές που το θέλουμε για να στηρίξουμε μια ακίνητη αποκατάσταση πχ γέφυρα,οπότε στην περίπτωση αυτή βάζουμε μικρότερο αριθμό εμφυτευμάτων,είτε μεμονωμένων ή ενωμένων μεταξύ τους εκεί που μας επιτρέπεται και στηρίζουμε μια κινητή αποκατάσταση.
Το εμφύτευμα σε αυτήν την περίπτωση παίζει και έναν εξίσου σημαντικό ρόλο.Εμποδίζει την παραπάνω απορρόφηση του οστού.Όσοι έχουν εμπειρία με μασέλες,δικές τους ή συγγενικών προσώπων ξέρουν ότι σε κάποια χρόνια οι μασέλες ξεκινάνε να “παίζουν” δηλαδή να μην εφαρμόζουν σωστά στο στόμα. Και τότε οι ασθενείς ξεκινάνε να βάζουν στερεωτικά οδοντοστοιχίας πχ Corega ή πάνε στον οδοντίατρο και τους “γεμίζει” την οδοντοστοιχία. Αυτό λέγεται αναγόμωση.Αυτό γίνεται γιατί σταδιακά απορροφάται το οστό,οπότε πέφτουν τα ούλα,άρα δεν εφαρμόζει η μασέλα.Το εμφύτευμα μεταφέρει ερεθίσματα στο κόκαλο,και “λέει” έτσι στον οργανισμό να μην προχωρήσει στην απορρόφηση του οστού.
“Πότε όμως δεν μπορούμε να βάλουμε εμφυτεύματα;”
Τα εμφυτεύματα φαίνονται ως η απόλυτη θεραπεία για τα ελλείποντα δόντια. Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι.
Όπως όλες οι θεραπείες έχει ενδείξεις και αντενδείξεις.Τα εμφυτεύματα λοιπόν αντενδείκνυνται σε περιπτώσεις όπου έχουμε κάποια μεταβολική νόσο πχ ινώδη δυσπλασία ή παραμορφωτική οστίτιδα(νόσο του Paget),σε ασθενείς που παίρνουν ανοσοκατασταλτικά,σε ασθενείς με διαταραχές της πήξης του αίματος, σε βαρείς και μανιώδεις καπνιστές,σε ασθενείς με μη ρυθμισμένο διαβήτη καθώς και σε ακτινοβολημένους ασθενείς.
Ειδικότερα για τους καπνιστές,πρέπει να πούμε ότι το κάπνισμα θα πρέπει να αποφεύγεται,ειδικά κατά τη διάρκεια της ενσωμάτωσης του εμφυτεύματος με το κόκαλο,γιατί παρεμποδίζεται η διαδικασία της ενσωμάτωσης και μπορεί το εμφύτευμα να μην οστεοενσωματωθεί και να πέσει.Κανονικά στο εξωτερικό τα πρωτόκολλα επιβάλουν μη καπνιστές,αλλά στην Ελλάδα όπου το ποσοστό των καπνιστών είναι πολύ μεγάλο.κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό!
Σε όλες λοιπόν τις παραπάνω περιπτώσεις καταφεύγουμε στη παραδοσιακή προσθετική αποκατάσταση πχ με γέφυρες ή κάποιο κινητό μηχάνημα.
Στην παραδοσιακή προσθετική αποκατάσταση καταφεύγουμε επίσης όταν δεν υπάρχει αρκετό κόκαλο για να μπει το εμφύτευμα.
Παρά το γεγονός ότι τα εμφυτεύματα έρχονται σε διαφορετικά μεγέθη,και κατά μήκος και κατά διάμετρο, ούτως ώστε να μπαίνουν παντού και να καλύπτουν το χώρο,σε συνδυασμό πάντα με τις προσθετικές αποκαταστάσεις,όταν δεν υπάρχει αρκετό κόκαλο,είτε λόγω ηλικίας ή λόγω εξαγωγής που είχε γίνει πολύ παλιά και αρκετά επεμβατικά, έχουμε πρόβλημα.Βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αναπλαστικές τεχνικές,με τις οποίες αυξάνουμε λίγο το κόκαλο(κατευθυνόμενη ιστική ανάπλαση)καθώς και μοσχεύματα κόκαλου από διάφορα σημεία,αλλά και το κόστος ανεβαίνει και η πιθανότητα κάτι να πάει στραβά αυξάνεται.
“Και δηλαδή η παραδοσιακή προσθετική αποκατάσταση με τα εμφυτεύματα είναι παρελθόν;”
Όταν μιλάμε για παραδοσιακή προσθετική αποκατάσταση μιλάμε για αυτό που κάναμε πριν την ανακάλυψη των εμφυτευμάτων και τη ευρύτατη διάδοση τους,δηλαδή γέφυρες,στεφάνες και κινητά μηχανήματα(ολικές ή μερικές οδοντοστοιχίες). Φυσικά αυτά δεν είναι και δεν μπορούν να είναι παρελθόν για πολλούς λόγους.
Κάποιοι δεν μπορούν λόγω υγείας να βάλουν εμφυτεύματα και άλλοι δεν θέλουν για τους δικούς τους λόγους.
Χωρίς να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας,ένας από τους παράγοντες είναι και ο οικονομικός.
Ας πούμε πχ ότι κάποιου του λείπει ένα δόντι.Η λύση που έχει είναι να κάνει γέφυρα τριών τεμαχίων,το οποίο προϋποθέτει να τροχίσει τα διπλανά δόντια ή να βάλει ένα εμφύτευμα,όπως βλέπουμε στο παρακάτω video
Μια προσθετική αποκατάσταση με ένα εμφύτευμα ,κοστίζει όμως περίπου το διπλάσιο από μια κλασική γέφυρα τριών τεμαχίων.
Επίσης ο χρόνος που θα γίνει η αποκατάσταση είναι πολύ μεγαλύτερος στην περίπτωση των εμφυτευμάτων ανάλογα με το πρωτόκολλο που θα ακολουθηθεί.Μπορεί να γίνει και άμεση τοποθέτηση εμφυτεύματος μετά την εξαγωγή ή να περιμένει 4-8 εβδομάδες.Η γέφυρα φτιάχνεται σε πολύ λιγότερο χρόνο,περίπου δύο εβδομάδες.
Όλα είναι θέμα συζήτησης μεταξύ του ασθενούς και του γιατρού προκειμένου να σχεδιαστεί στα μέτρα του ασθενή το καλύτερο σχέδιο θεραπείας.
“Ποιοί βάζουν τα εμφυτεύματα;”
Στην ερώτηση αυτή έχω απαντήσει στην ανάρτηση περί ειδικοτήτων στην οδοντιατρική. Οποιοσδήποτε επαρκώς καταρτισμένος,μπορεί να βάλει εμφυτεύματα. Είναι αρκετά σύνηθες να σας παραπέμψει ο οδοντίατρος σας σε έναν εξειδικευμένο(περιοδοντολόγο/στοματικό χειρουργό/γναθοπροσωπικό χειρουργό) που θα σας τοποθετήσει το εμφύτευμα και στη συνέχεια ο οδοντίατρος σας θα κάνει την προσθετική αποκατάσταση.Υπάρχουν και γενικοί οδοντίατροι που κάνουν και το χειρουργικό κομμάτι και το προσθετικό.Δεν υστερούν έναντι του οδοντίατρου σας.Εκεί που μπορεί δικαίως να αμφιβάλετε για τον οδοντίατρο που σας παρακολουθεί είναι αν δεν σας προσφέρει καν τη θεραπευτική επιλογή του εμφυτεύματος.
“Και μια τελευταία ερώτηση γιατρέ και τελειώνουμε την..ανάκριση!Πόσο αντέχουν τα εμφυτεύματα”
Τα εμφυτεύματα είναι εξίσου ανθεκτικά με την παραδοσιακή προσθετική.Αν και οι μελέτες τόσο για τις γέφυρες όσο και για τα εμφυτεύματα έχουν πολλές μεταβλητές οπότε δεν είναι η απάντηση μονολεκτική,εντούτοις για ένα εμφύτευμα στο στόμα ή μια κλασσική γέφυρα τριών τεμαχίων,τις λύσεις δηλαδή που προτείνουμε για την αντιμετώπιση ενός μόνο χαμένου δοντιού,τα ποσοστά επιτυχίας στα δέκα χρόνια είναι περίπου 95%.
Αυτό σημαίνει ότι κατά 95% σε μια δεκαετία θα λειτουργεί στο στόμα σας είτε το εμφύτευμα ή η γέφυρα τριών τεμαχίων.
Για μεγαλύτερες αποκαταστάσεις τόσο επι-εμφυτευματικές(περισσότερα εμφυτεύματα στο στόμα)όσο και γέφυρες περισσότερων τεμαχίων τα ποσοστά διαφοροποιούνται(προς τα κάτω) ανάλογα.
Άρα δεν πρέπει να ανησυχούμε μήπως η γέφυρα πλεονεκτεί ή μειονεκτεί έναντι του εμφυτεύματος. Άλλα πράγματα πρέπει να σκεφτόμαστε όταν είναι να διαλέξουμε τη θεραπευτική προσέγγιση γιατί και τα δύο είναι ισοδύναμα ως προς το αποτέλεσμα,δηλαδή την αντικατάσταση δοντιών που λείπουν.
Σωτήριος Β. Βλασταράκος, Οδοντίατρος
