Αντιμυλλέριος ορμόνη
Συγγραφέας Χάρης Καραχριστιανίδης Γράφτηκε στις ,
Η AMH είναι μία διμερής γλυκοπρωτεΐνη, μέλος της υποοικογένειας πρωτεϊνών αυξητικού παράγοντα μετασχηματισμού βήτα (TGF-β). Παράγεται ως πρόδρομος πρωτεΐνη και αποτελείται από δύο μονομερή που είναι συνδεδεμένα με δισουλφιδικό δεσμό. Το αποκομμένο σύμπλεγμα παραμένει δεσμευμένο και μπορεί να μετρηθεί στο αίμα με την τεχνική ELISA μέσω μονοκλωνικών αντισωμάτων παρέχοντας απόδοση ευαισθησίας που είναι κατάλληλη για την παρακολούθηση των αλλαγών στα αποθέματα των ωοθηκών από τη γέννηση έως την εμμηνόπαυση.
Η αναπαραγωγική δυνατότητα των γυναικών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την καλή κινητοποίηση των ωοκυττάρων κατά τη διάρκεια των κύκλων, από ένα περιορισμένο απόθεμα θυλακίων που σχηματίζονται κατά την εμβρυική ζωή, έως ότου αυτά εξαντληθούν κατά την εμμηνόπαυση. Αυτή η σύνθετη διαδικασία ρυθμίζεται από τις ορμόνες του γοναδικού άξονα.
Στις γυναίκες η AMH παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των μικρών αναπτυσσόμενων θυλακίων.
Η μέτρησή της στην κυκλοφορία βοηθάει στην εκτίμηση του αριθμού των θυλακίων με άντρο και χωρίς άντρο που υπάρχουν στις ωοθήκες και εξαρτάται από τον κύκλο.
Παρατηρείται καλή συσχέτιση μεταξύ της μέτρησης της AMH στο περιφερικό αίμα, του αριθμού των θυλακίων που μετρούνται με διακολπικό υπερηχογράφημα και της ηλικίας.
Πλεονέκτημα της AMH είναι ότι δεν επηρεάζεται από την ημέρα του κύκλου και τα αντισυλληπτικά.
Κλινικές εφαρμογές της Αντιμυλλέριου ορμόνης
Ως δείκτης των ωοθηλακικών αποθεμάτων η AMH είναι χρήσιμη σε διαφορετικές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής:
Εξατομίκευση της διαχείρισης της υπογονιμότητας (IVF/ART)
Αξιολόγηση των ωοθηκικών αποθεματικών για τη διερεύνηση υπογονιμότητας
Βοηθάει στην επιλογή του καλύτερου πρωτόκολλου διέγερσης
Προσαρμογή θεραπείας
Αποφυγή της άσκοπης διέγερσης
Μείωση του κινδύνου του συνδρόμου υπερδιέγερσης
Ανίχνευση της δυσλειτουργίας των ωοθηκών (Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια κλπ)
Η χρήση της ΑΜΗ αντί της Θυλακιοτρόπου Ορμόνης (FSH) ή Ωχρινοτρόπου Ορμόνης (LH) παρέχει άμεση, πιο ακριβή αξιολόγηση της ωορρηξίας.
Παρακολούθηση της ωοθηκικής βλάβης
Δείκτης πρώτης επιλογής για να ανιχνεύσουμε τη μείωση των ωοθηκικών αποθεμάτων σε νεαρά κορίτσια και γυναίκες, που για παράδειγμα έχουν υποβληθεί σε γοναδοτοξική θεραπεία για καρκίνο.
Ως καρκινικός δείκτης
Κάποιες μορφές καρκίνου ωοθηκών παράγουν αυξημένα επίπεδα AMH. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται ως καρκινικός δείκτης που βοηθάει στην αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία και στην παρακολούθηση των υποτροπών.
Σε νεογνά
Σε νεογνά με εξωτερικά γεννητικά όργανα που δεν είναι σαφώς θήλεος ή άρρενος, η AMH μαζί με τον χρωμοσωμικό και ορμονικό έλεγχο και ίσως απεικονιστικές εξετάσεις βοηθάει στο να καθορίσουμε το φύλο του μωρού.
Σε ένα άρρεν βρέφος που γεννήθηκε χωρίς ορατούς όρχεις, τα χαμηλά επίπεδα της ΑΜΗ μπορεί να ευθύνονται για την ασάφεια των γεννητικών οργάνων. Εάν οι όρχεις δεν έχουν κατεβεί, αλλά βρίσκονται στην κοιλιά, η μέτρηση της AMH βοηθάει στο να προσδιοριστεί αν λειτουργούν κανονικά.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Γυναίκες
Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας μίας γυναίκας, ένα μειωμένο επίπεδο ΑΜΗ μπορεί να υποδεικνύει μικρό αριθμό και κακή ποιότητα των ωοθηλακίων με μείωση της γονιμότητας, με αποτέλεσμα ελάχιστη ή λιγότερη ανταπόκριση σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι οι ωοθήκες δε λειτουργούν κανονικά (πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια).
Προοδευτική μείωση του επιπέδου ή/και σημαντική μείωση της ΑΜΗ μπορεί να σηματοδοτήσει την επικείμενη έναρξη της εμμηνόπαυσης. Μη ανιχνεύσιμα έως χαμηλά επίπεδα της ΑΜΗ είναι φυσιολογικά σε ένα θηλυκό άτομο κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και μετά την εμμηνόπαυση. Αυξημένη AMH μπορεί επίσης να υποδηλώνει αυξημένη ή ακόμη και υπερβολική ανταπόκριση στην εξωσωματική γονιμοποίηση και την ανάγκη να προσαρμοστεί ανάλογα η διαδικασία.
Όταν ΑΜΗ χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την παρακολούθηση ενός καρκίνου ωοθηκών που παράγει AMH, τότε η μείωση της ΑΜΗ δείχνει ανταπόκριση στη θεραπεία, ενώ η αύξηση μπορεί να υποδεικνύει επανεμφάνιση του καρκίνου.
Βρέφη
Σε αρσενικό βρέφος, απουσία ή χαμηλά επίπεδα της ΑΜΗ μπορεί να υποδεικνύει πρόβλημα στο γονίδιο της ΑΜΗ που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 19 που κατευθύνει την παραγωγή της ΑΜΗ και μπορεί να εμφανίζεται με απόντες ή δυσλειτουργικούς όρχεις. Η έλλειψη ανδρικών ορμονών μπορεί να οδηγήσει σε διφορούμενα γεννητικά όργανα και μπορεί να προκαλέσει μη φυσιολογικές εσωτερικές αναπαραγωγικές δομές.
Φυσιολογικά επίπεδα της ΑΜΗ και ανδρογόνων σε ένα αρσενικό βρέφος του οποίου οι όρχεις δεν έχουν κατέβει δείχνουν ότι υπάρχουν και είναι λειτουργικοί, αλλά δεν βρίσκονται εκεί που θα έπρεπε.
Καραχριστιανίδης Χάρης
Μικροβιολόγος-Βιοπαθολόγος
