Η περιπέτεια της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) & του Οικογενειακού Ιατρού στην Ελλάδα!
Συγγραφέας Βασίλειος Στούκας Γράφτηκε στις ,
Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσον αφορά στη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) στην Ελλάδα. Ελάτε λοιπόν μαζί μου στην περιπέτεια του οικογενειακού ιατρού!
ΜΕΡΟΣ 1o – Εκπαίδευση στην Ειδικότητα ή αλλιώς Χαμένος στη Μετάφραση
Μέχρι τώρα η εκπαίδευση στην ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ήταν 4 έτη και περιελάμβανε:
- 6 μήνες Παθολογία
- 3 μήνες Καρδιολογία
- 2 μήνες Δερματολογία
- 4 μήνες Παιδιατρική
- 3 μήνες Μαιευτική – Γυναικολογία
- 4 μήνες Χειρουργική
- 3 μήνες Ορθοπεδική – Τραυματολογία
- 2 μήνες Οφθαλμολογίας
- 2 μήνες Ωτορινολαρυγγολογίας
- 3 μήνες Κοινωνική και Κλινική Ψυχιατρική
- 2 μήνες Μικροβιολογία
- 1 μήνα Ακτινολογία
- 2 μήνες Μονάδα Εντατικής Θεραπείας
- 1 μήνα Σεμινάριο Επιδημιολογίας – Στατιστικής & Μεθοδολογίας της Έρευνας
- και 10 μήνες σε Κέντρο Υγείας.
Ο λόγος που αναφέρω αναλυτικά το πρόγραμμα εκπαίδευσης είναι ότι συνδέεται άμεσα με τα εργασιακά δικαιώματα και υποχρεώσεις του Γενικού Ιατρού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πλέον, έχει ψηφιστεί νέος νόμος και η εκπαίδευση ανέρχεται στα 5 έτη και διαμορφώνεται σε 5 κύκλους.
- Κύκλος Παθολογικού τομέα 16 μήνες
- Κύκλος Χειρουργικού Τομέα 8 μήνες
- Κύκλος Μητέρας & Παιδιού 4 μήνες
- Κύκλος Εργαστηριακού Τομέα 2 μήνες
- και τέλος Κύκλος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας για 27 μήνες
Παρατηρούμε έτσι μία στροφή από το νοσοκομειακό περιβάλλον σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, γεγονός ευχάριστο και προς τη σωστή κατεύθυνση κατά τη γνώμη μου. Μένει να δούμε την εφαρμογή του νέου προγράμματος και να διορθώσουμε τυχόν ανωμαλίες που θα προκύψουν.
ΜΕΡΟΣ 2o – Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα της Κρίσης
Η έννοια της φροντίδας είναι πολυδιάστατη. Το κάθε άτομο διαμορφώνει συγκεκριμένη στάση για τη φροντίδα ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνει, τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις καθώς και το πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο ανήκει.
Ο εννοιολογικός προσδιορισμός της φροντίδας από τον κάθε Έλληνα εξαρτάται από την πλευρά που βρίσκεται.
- Για τον επαγγελματία υγείας, «Φροντίζω σημαίνει ΑΓΑΠΩ»
- Για τον χρόνιο πάσχοντα «Φροντίζω σημαίνει ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ»
- Για τον υγιή πληθυσμό «Φροντίζω σημαίνει ΠΡΟΛΗΨΗ»
- Και για τον κοινωνικά ευάλωτο άρρωστο «Φροντίζω σημαίνει ΑΓΓΙΓΜΑ»
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ΠΦΥ μπορεί να ανταποκριθεί στο 80-90% των υγειονομικών αναγκών ενός ατόμου κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το 2018 κλείνουμε 40 χρόνια από τη διακήρυξη της Alma-Ata για τη ΠΦΥ η οποία υιοθετήθηκε στο αντίστοιχο συνέδριο του ΠΟΥ το 1978.
Δυστυχώς στη χώρα μας η θέση της ΠΦΥ είχε υποτιμηθεί για καιρό ως απόρροια της υπο-χρηματοδότησης, της έλλειψης πολιτικής βούλησης αλλά και των στρεβλωμένων αντιλήψεων για το ρόλο και τα οφέλη της. Η ΠΦΥ παρέχεται από μια ομάδα επαγγελματιών στη κοινότητα, με μαέστρο της ορχήστρας το Γενικό/Οικογενειακό ιατρό. Περιλαμβάνει επίσης νοσηλευτικό προσωπικό, φαρμακοποιούς, οπτικούς, οδοντιάτρους, κοινωνικούς επιστήμονες και άλλους, με μοναδικό στόχο την υγεία, τη φροντίδα και την εξυπηρέτηση του πολίτη. Η Ελλάδα επενδύει πλέον στην αναβάθμιση της ΠΦΥ, παρά την οικονομική κρίση που την πλήττει τα τελευταία χρόνια.
Στην Ελλάδα οι δομές ΠΦΥ είναι αρκετές, με βασική αδυναμία την έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ τους.
Έτσι έχουμε:
- Ιδιώτες χωρίς σύμβαση με τον ΕΟΠΠΥ
- Ιδιώτες με σύμβαση με τον ΕΟΠΠΥ
- Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (ΠΕΔΥ)
- Περιφερικά Ιατρεία
- Κέντρα Υγείας (Κ.Υ.)
- ΤΟΜΜΥ (Τοπικές Μονάδες Υγείας)
- ΤΕΙ (Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία νοσοκομείων)
- Κοινωνικά Ιατρεία & Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ)
ΜΕΡΟΣ 3o – Ο Ρόλος του Οικογενειακού Ιατρού (τελικά θέλουμε τροχονόμο ή γιατρό?)
Ο ρόλος του οικογενειακού ιατρού είναι ένα φλέγον επίκαιρο ζήτημα με πολλές προεκτάσεις. Σύμφωνα με την δήλωση του πρόεδρου Ρούσβελτ στις 31.10.1940:
«Neither the American people nor their Government intend to socialize medical practice any more than they plan to socialize industry. In American life the family doctor, the general practitioner, performs a service which we rely upon and trust, as a Nation.»
Εγώ θα μείνω απλά σε αυτό που λέει η καρδιά μου, ότι δηλαδή ο οικογενειακός ιατρός είναι ο γενικός ιατρός. Είναι ο γενικός ιατρός που είναι ο σύμμαχος και συνοδοιπόρος του πολίτη στη πρόληψη, την ασθένεια, το χρόνιο νόσημα και εν τέλει δίπλα του στη κοινότητα μέχρι το θάνατο.
Εσένα, από όποια σκοπιά κι αν το βλέπεις, ποια θα είναι η δικαιολογία σου να μείνεις αμέτοχος σε αυτή τη προσπάθεια?
Όποια κι αν είναι, μη ξεχάσεις τη λυπητερή μουσική…
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) είναι μονόδρομος.
Ο Οικογενειακός Ιατρός είναι ένα φλέγον κι επίκαιρο ζήτημα με πολλές προεκτάσεις αλλά με μία ερμηνεία κι έναν πρωταγωνιστή: τον Γενικό Ιατρό!!
Η ΠΦΥ είναι η βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση των αναγκών του πληθυσμού αλλά και την εξασφάλιση της υγείας του.
Ελάτε κι εσείς να δούμε τις περιπέτειες της ΠΦΥ και του Οικογενειακού Ιατρού στην Ελλάδα της κρίσης, χωρίς να μένουμε όμως μόνο θεατές… Αλλιώς, θα μας μείνει μόνο η λυπητερή μουσική κι ένα σπασμένο στηθοσκόπιο!
Β. Στούκας, ειδ/νος Γενικής Ιατρικής
