Πως θα αυξήσετε την προσοχή και τη συγκέντρωση του παιδιού σας!!!
Συγγραφέας Λίζα Βάρβογλη Γράφτηκε στις ,
12 Καταπληκτικοί Τρόποι για να Αυξήσεις τη Δύναμη Προσοχής και Συγκέντρωσης του Παιδιού σου.
-ακόμα και αν το παιδί δεν έχει ιδιαίτερο πρόβλημα συγκέντρωσης, με αυτές τις τεχνικές το βοηθάς να γίνει ακόμα καλύτερο.
Σας παρουσιάζω 12 επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές που βοηθάνε τα παιδιά που έχουν δυσκολία στην προσοχή και τη συγκέντρωση, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν με κάθε μαθητή και μαθήτρια που θέλει να βελτιώσει τις επιδόσεις του.
1. Να παίζετε παιχνίδια συγκέντρωσης που βοηθάνε στη συγκέντρωση και την προσοχή
Ένας από τους καλύτερους, ευκολότερους και πιο φυσικούς τρόπους για να διδάξεις στο παιδί σου να συγκεντρώνεται και να προσέχει είναι να παίζεις μαζί του ανάλογα παιχνίδια. Το παιχνίδι είναι το κανονικό κανάλι μάθησης για το παιδί, έτσι θα έχεις με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια!
Μνήμη, προσοχή: Παίξτε παιχνίδια όπως το «Μέμορι», Uno, παιχνίδια με κάρτες, «Βρες τις διαφορές» ανάμεσα σε δύο εικόνες, κοκ.
Βάλε στην άκρη το κινητό και τα ηλεκτρονικά γιατί ΔΕΝ βοηθάνε στην προσοχή και τη συγκέντρωση (παρόλο που το παιδί είναι κολλημένο στην οθόνη?).
Σκέψη: Παζλ, κατασκευές, το παιχνίδι «Όνομα-Ζώο-Φυτό», αινίγματα, είναι μερικές ιδέες που θα βοηθήσουν το παιδί να βελτιώσει την προσοχή του.
Σειροθέτηση: παίξτε παιχνίδια που απαιτούν να βάλετε πράγματα στη σειρά. Μπορείτε να μαγειρέψετε μαζί, να ακολουθήσετε τα βήματα για μία κατασκευή, να βρείτε λέξεις που να αρχίζουν από ένα συγκεκριμένο γράμμα του αλφαβήτου ή να βρείτε όσο πιο πολλά π.χ., ζώα μπορείτε να βρείτε που να αρχίζουν από ένα συγκεκριμένο γράμμα.
Ακινησία: παίξτε παιχνίδια όπως «αγαλματάκια ακίνητα, αμίλητα», ή κοιταχτείτε στα μάτια και ο πρώτος που θα γελάσει χάνει, ή μείνετε ακίνητοι σαν άγαλμα, ή απλώς καθίστε και δείτε ποιος μπορεί να παραμείνει εντελώς ακίνητος στην καρέκλα.
Αυτού του είδους οι ασκήσεις εκπαιδεύουν τον παιδικό εγκέφαλο να συγκεντρώνεται και να προσέχει. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται νέες συνάψεις στον εγκέφαλο του παιδιού και ενδυναμώνεται ο σύνδεσμος νου-σώματος.
2. Φρόντισε να υπάρχει στο σπίτι περιβάλλον που δεν αποσπά την προσοχή
Φρόντισε το γραφείο ή η επιφάνεια στην οποία δουλεύει το παιδί να είναι καθαρή και χωρίς άσχετα αντικείμενα. Καλό είναι όλα τα απαραίτητα να είναι μαζεμένα σε ένα κουτί ή καλάθι δίπλα στο παιδί. Φρόντισε να υπάρχει καλός φωτισμός. Όχι ηλεκτρονικά ή τηλεόραση δίπλα στο παιδί που κάνει μαθήματα. Κλείσε εντελώς την τηλεόραση την ώρα της μελέτης. Αν μπορείς, πάρε ένα βιβλίο ή κάνε κάτι ήρεμο κι εσύ εκείνη την ώρα.
3. Σωστή διατροφή
Η υγιεινή διατροφή σχετίζεται με αυξημένη προσοχή και συγκέντρωση. Να αποφεύγεις να επιτρέπεις στο παιδί να τρώει πολύ ζάχαρη, τροφές που είναι επεξεργασμένες και έχουν πολλά συντηρητικά και χρωστικές ουσίες.
Να θυμάσαι ότι η ζάχαρη κάνει το παιδί νωθρό στη σκέψη και το δυσκολεύει στη συγκέντρωση. Αντίθετα, τροφές όπως τα αμύγδαλα, τα αβγά κλπ. βοηθάνε το παιδί να συγκεντρωθεί καλύτερα.
Προσοχή στην καφείνη και τη ζάχαρη! Σύμφωνα με αμερικανικές έρευνες, τα παιδιά σήμερα πίνουν κρυμμένη καφείνη και αναψυκτικά με πολλή ζάχαρη, κάτι που επηρεάζει τη συγκέντρωση και οδηγεί σε «κρασάρισμα» λίγο αργότερα.
Λαχανικά, φρούτα και τα φασόλια φαίνεται ότι αυξάνουν την προσοχή, μας λένε οι ερευνητές. Τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν μπουστάρουν την ενέργεια του εγκεφάλου.
4. Καθημερινή ρουτίνα
Δίδαξε το παιδί σου να έχει ένα καθημερινό πρόγραμμα ξεκούρασης-μελέτης-παιχνιδιού. Μη παραφορτώνεις το παιδί με εξωσχολικά ώστε να έχει χρόνο για παιχνίδι. Να θυμάσαι ότι στα παιδιά είναι απαραίτητο το να παίζουν και να «καίνε» ενέργεια καθημερινά. Έτσι βοηθάς τον εγκέφαλο του παιδιού να «περιμένει» πότε έρχεται η ώρα των μαθημάτων και να μπαίνει σε κατάσταση συγκέντρωσης ευκολότερα.
5. Η σημασία των διαλειμμάτων
Τα διαλείμματα βοηθάνε το παιδί να αναζωογονηθεί και να συγκεντρωθεί καλύτερα στη συνέχεια.
Είναι προτιμότερο να δώσεις στο παιδί περισσότερα μικρά διαλείμματα παρά ένα μεγάλο.
6. Να «σπάζεις» τα μεγαλύτερα έργα σε μικρότερα κομμάτια και βήματα
Αν πεις στο παιδί σου «κάτσε να κάνεις τα μαθήματά σου», αυτό μπορεί να του φαίνεται τόσο δύσκολο, που να μην ξέρει από που να αρχίσει και που να τελειώσει. Οπότε δεν κάθεται καθόλου! Είναι προτιμότερο να το βοηθήσεις να δει ότι ακόμα και κάτι «μεγάλο» μπορεί να σπάσει σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία είναι ευκολότερο να τα διαχειριστεί. Έτσι, μπορείς να το βοηθήσεις λέγοντάς του «καλύτερα να ξεκινήσεις με τα μαθηματικά που είναι πιο δύσκολα και έχουν περισσότερες σελίδες. Ξεκίνα να κάνεις την πρώτη σελίδα. Μόλις τελειώσεις, έλα να μου πεις». Και μετά του λέτε να κάνει τη δεύτερη σελίδα, κοκ. Και του εξηγείτε πώς προσεγγίζετε τα πολλά μαθήματα: ξεκινώντας με ένα μικρό κομμάτι και προσθέτοντας σταδιακά. Ο στόχος δεν είναι να του κάνετε ατελείωτες υπενθυμίσεις σε όλη του τη σχολική ζωή! Το αντίθετο! Με το να του λέτε τι πρέπει να κάνει του δείχνετε έναν τρόπο οργάνωσης που σταδιακά θα μάθει και θα εφαρμόζει το παιδί από μόνο του. Έτσι, αφού λειτουργήσετε για ένα διάστημα με το να λέτε εσείς στο παιδί πώς να ξεκινήσει και πώς να σπάσει τη δουλειά του σε μικρότερα κομμάτια, στη συνέχεια μπορείτε να αρχίσετε να το ρωτάτε «δείξε μου τι έχεις να κάνεις. Από που θα αρχίσεις;
Τι είπαμε για το πώς σπάμε τη δουλειά σε μικρότερα κομμάτια;» κοκ.
7. Να γνωρίζεις ποιος κανάλι (λεκτικό, οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό) μάθησης προτιμάει το παιδί σου
Τα παιδιά έχουν διαφορετικές προτιμήσεις σχετικά με το πώς επεξεργάζονται καλύτερα τις πληροφορίες.
Κάποια παιδιά προτιμούν να πάρουν την πληροφορία λεκτικά, πχ με μία γραπτή περιγραφή με λόγια του τι υπάρχει σε έναν χάρτη. Άλλα παιδιά προτιμούν να ακούσουν προφορικά αυτές τις πληροφορίες, ενώ κάποια άλλα θέλουν να δουν τον χάρτη και χωρίς λόγια καταλαβαίνουν από την εικόνα. Κάποια άλλα παιδιά χρειάζεται να πιάσουν τον χάρτη ή να τον ζωγραφίσουν τα ίδια για να καταλάβουν τις πληροφορίες. Αν ξέρεις πώς λειτουργεί καλύτερα το παιδί σου, τότε μπορείς να του προσφέρεις τις πληροφορίες από το ανάλογο κανάλι μάθησης.
Χρήσιμες τεχνικές
ΟΠΤΙΚΑ
- Οπτικά – Τα παιδιά που μαθαίνουν καλύτερα οπτικά προτιμούν να δουν την πληροφορία και συγκεντρώνονται καλύτερο στο υλικό. Να έχεις φωτογραφίες, εικόνες, διαγράμματα και να ενθαρρύνεις το παιδί να γράφει τις πληροφορίες.
- Φλας καρντς ή κάρτες που περιέχουν μία πληροφορία- και τις δείχνεις στο παιδί γρήγορα, για να μάθει πιο εύκολα πληροφορίες όπως πίνακες πολλαπλασιασμού, πρωτεύουσες νομών ή κρατών, κλπ (π.χ., σε μία κάρτα βάζεις το 3Χ7, σε άλλη το 3Χ8, κοκ.).
- Σχεδιαγράμματα- πολλά «οπτικά» παιδιά βοηθιούνται όταν κάνουν σχεδιαγράμματα για να μάθουν κάτι.
- Σχέδιο – Μπορείς να ζητήσεις από το παιδί να κάνει ένα σχέδια ή μία ζωγραφιά σχετικά με αυτό που μαθαίνει, ώστε με αυτό τον τρόπο να λάβει υπόψη του πολλές πληροφορίες και να τις επεξεργαστεί στο μυαλό του καθώς ζωγραφίζει με θέμα αυτό που έχει να μάθει.
- Μουτζούρες – Αν το παιδί σου έχει την τάση να μουτζουρώνει στο χαρτί (πχ. να κάνει επαναλαμβανόμενα κυκλικά σχέδια), μην σπεύσεις να το σταματήσεις. Συχνά τα παιδιά χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο για να συγκεντρωθούν, να εγγράψουν αυτό που μαθαίνουν στη μνήμη τους και αργότερα να θυμηθούν το υλικό που μαθαίνουν.
ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ
- Ακουστικά – το παιδί μαθαίνει καλύτερα όταν ακούει κάτι.
- Διάβασμα φωναχτά – Το παιδί ωφελείται όταν του διαβάζεις το μάθημα, όταν το ίδιο διαβάζει φωναχτά ή όταν ακούει το μάθημα σε ηχογράφηση (το έχεις διαβάσει εσύ ή το παιδί και το έχεις ηχογραφήσει).
- Μουσική – το παιδί βοηθιέται όταν έχει απαλή μουσική την ώρα της μελέτης.
ΚΙΝΑΙΣΘΗΤΙΚΑ
- Κιναισθητικά – Το παιδί χρειάζεται να πιάσει και να αισθανθεί αυτό που έχει να μάθει, χρειάζεται έναν πιο πρακτικό τρόπο. Για παράδειγμα, το παιδί που μαθαίνει διαίρεση θα ωφεληθεί πολύ από το να πάρει ένα μήλο και να το κόψει στη μέση για να καταλάβει τις έννοιες «μισό» και διαίρεση.
8. Προετοίμασε το παιδί γι’ αυτό που έχει να κάνει στη συνέχεια
Μην περιμένεις την τελευταία στιγμή για να πεις στο παιδί σου που κάνει μαθήματα τι έχει να κάνει στη συνέχεια. Να του δώσεις μια προειδοποίηση ενόσω είναι στο προηγούμενο πράγμα και να του δώσεις λίγα λεπτά διάλειμμα ανάμεσα σε αυτό που μόλις τελειώσει και πριν ξεκινήσει το καινούργιο.
9. Βάλε μικρούς βραχυπρόθεσμους στόχους για καλύτερη συγκέντρωση
Για να αυξήσεις τη συγκέντρωση του παιδιού βάλε το να «κάνει αγώνα με το ρολόι». Ζήτησε του να διαβάσει για 15 λεπτά, ή να κάνεις ασκήσεις μαθηματικών σε αυτό το διάστημα και μετά μετρήστε μαζί πόσες σελίδες/ασκήσεις έκανε. Το κλειδί είναι να αποκτήσει το παιδί την αίσθηση «τα κατάφερα» και όχι να συμπληρώσει συγκεκριμένο αριθμό σελίδων. Μπορείς να το κάνεις αντίστροφα και να πεις «Για να δούμε αν μπορείς να διαβάσεις Χ σελίδες σε 20 λεπτά»- κάτι που να ξέρεις ότι είναι εφικτό για το παιδί σου. Αν το παιδί σου αγχώνεται με το ρολόι, τότε δεν έχει νόημα να επιμείνεις και να κάνεις αυτή την τεχνική! Διάλεξε κάποια άλλη τεχνική!
10. Να έχεις ένα λογικό σύστημα ανταμοιβής
Ανταμοιβές τύπου «να διαβάσεις να πάρεις καλούς βαθμούς και στο τέλος της χρονιάς θα σου πάρω τηλέφωνο/ποδήλατο/τον ουρανό με τ’ άστρα, κλπ.» δε λειτουργούν για τον απλό λόγο ότι τα παιδιά δεν έχουν γενικά την υπομονή να περιμένουν τόσο!
Επίσης, ποιος λέει ότι η ανταμοιβή πρέπει να είναι υλική;
Ο συγκεκριμένος έπαινος (πχ., μπράβο, βλέπω ότι συγκεντρώθηκες και έλυσες σωστά όλα τα προβλήματα αφαίρεσης) είναι μεγάλη ανταμοιβή, σε σχέση με τον γενικό και αόριστο έπαινο, που τελικά δε γίνεται πιστευτός «μπράβο! Ξέρεις τέλεια μαθηματικά!» ή «είσαι η καλύτερη».
Μία άλλη ανταμοιβή είναι να περάσεις ποιοτικό χρόνο με το παιδί σου (μόλις τελειώσεις τα μαθήματά σου μπορούμε να πάμε μια βόλτα ή να παίξουμε) ή να δώσεις στο παιδί σου χρόνο να κάνει κάτι που αγαπάει (πχ. να ζωγραφίσει).
12. Δίδαξε στο παιδί τεχνικές αναπνοής και απλό οραματισμό για να βελτιώσει τη συγκέντρωσή του
Συνδυάζοντας βαθιές χαλαρωτικές αναπνοές με θετικό οραματισμό διευκολύνει τον εγκέφαλο να συγκεντρώνεται και να μαθαίνει καλύτερα.
Για παράδειγμα, ζήτησε από το παιδί σου να κλείσει τα μάτια του και να πάρει μερικές αργές, βαθιές αναπνοές. Μετά ζήτησέ του να φανταστεί ότι είναι στην τάξη και προσέχει, σηκώνει το χέρι του και απαντάει. Ζήτησε από το παιδί να φανταστεί τι βλέπει γύρω του στην τάξη, τι ακούει, τι του αποσπά την προσοχή. Ρώτησε τι νομίζει ότι μπορεί να κάνει για να συγκεντρωθεί. Ζήτησέ του να φανταστεί ότι είναι στο σχολείο, στην τάξη του, συγκεντρωμένο και μαθαίνει. Τελείωσε με μερικές ακόμα χαλαρωτικές αναπνοές και την αίσθηση «μπορώ να συγκεντρωθώ».
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Όπως και οποιαδήποτε άλλη δεξιότητα που μαθαίνουμε, με την επανάληψη και την εξάσκηση μπορούμε να την κατακτήσουμε και να την κάνουμε αυτόματη. Το κλειδί είναι να εξασκείς αυτές τις τεχνικές καθημερινά για να βοηθήσεις το παιδί σου να αυξήσει την προσοχή του και άρα το πόσες πληροφορίες μαθαίνει και συγκρατεί.
Και επειδή όλες αυτές οι τεχνικές είναι θετικές, όχι μόνο βοηθάς το παιδί σου να συγκεντρώνεται και να προσέχει καλύτερα, αλλά βελτιώνεις και τη σχέση σου μαζί του!
Δρ. Λίζα Βάρβογλη,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
