«Δώρα Χριστουγέννων πρός τα παιδιά και όρια»
Συγγραφέας Δήμητρα Βαΐτσου Γράφτηκε στις ,
Οι εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων φτάνουν η κάθε οικογένεια ετοιμάζει αυτόν τον ερχομό με τον δικό της μοναδικό τρόπο, μ’ εκείνον που νιώθει καλά, που της ταιριάζει κι μπορεί να υποστηρίξει. Σε κάθε σπίτι δεν παραλείπεται σχεδόν ποτέ να υπάρχει μία εορταστική ατμόσφαιρα, αυτό επιτυγχάνεται με τον στολισμό του σπιτιού, την προετοιμασία των εδεσμάτων, την γραφή των εορταστικών καρτών αλλά και την λίστα των δώρων.
Το τελευταίο θέμα είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια απασχολεί αρκετές Ελληνικές οικογένειες και δεν ξεχωρίζει πλέον οικονομικό ή κοινωνικό φάσμα. Η κοινωνία μας είναι γαλουχημένη να εκδηλώνει την αγάπη της, την φροντίδα και το νοιάξιμο της έντονα με την παροχή υλικών μέσων. Στην δεκαετία του ’90 και αρχές του 2000, η Ελληνική οικογένεια ήταν ο καθρέφτης του υπερκαταναλωτισμού.
Η πραγματικότητα είναι ότι ποτέ άλλοτε δεν κυκλοφορούσαν στο εμπόριο, στα media τόσο πολλά υλικά αγαθά όσο σήμερα.
Τα παιδιά είτε στο σπίτι τους, είτε από το σχολείο και τον περίγυρο τους λαμβάνουν πολλών ειδών μηνύματα από χιλιάδες νέα προϊόντα που κυκλοφορούν, λίγο πολύ κάθε παιδί «μπαίνει» στον πειρασμό να λαχταρήσει κάτι, να «ζηλέψει» να ποθήσει ακόμα και να διεκδικήσει. Στην ουσία δεν γνωρίζει τι είναι αυτό που ποθεί, ή που μπορεί να του χρησιμεύσει, αλλά του κινεί την περιέργεια και απλά το θέλει!!!!
Υπάρχουν γονείς που νιώθουν ακόμα και πιστεύουν ότι δεν μπορούν να χαλιναγωγήσουν αυτή την μανία των παιδιών τους στο να αποκτήσουν τα πάντα. Ουσιαστικά ο παιδικός καταναλωτισμός αντικατροπτίζει μία κοινωνική πραγματικότητα, αυτό που ζούμε μέρα με την μέρα. Στο δια ταύτα λοιπόν, οι μέρες των Χριστουγέννων φτάνουν, οι γονείς αγωνιούν πως θα καταφέρουν ή θα μπορέσουν να φανούν ικανοί μπροστά στις προσδοκίες των παιδιών τους ή απαιτήσεις τους!!
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΖΗΤΟΥΝ Ή ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΘΕΛΟΥΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ;;
Αρκετοί Παιδοψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το προφίλ ενός παιδιού αντικατροπτίζεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από το οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο το ίδιο μεγαλώνει. Γονείς που έχουν την ανάγκη να «δίνουν» συνεχώς ύλη, αυτόματα θα μάθουν στα παιδιά τους να ζητούν και να διεκδικούν συνεχώς οτιδήποτε δουν και τους κάνει εντύπωση. Δεν αναφερόμαστε στις οικογένειες που έχουν την οικονομική άνεση και το κάνουν, διότι και σ’ αυτή την περίπτωση παιδιά που μεγαλώνουν σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον που τα εισοδηματικά κριτήρια των μεγάλων είναι σε αρκετά ευνοημένες συνθήκες, μεγαλώνοντας με άφθονη ύλη πλάι τους στερούνται άλλου είδους σχέσεων και ουσιαστικής επικοινωνίας και αυτό φαίνεται αργότερα στην ενήλικη πλέον ζωή.
Τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς τους, δεν ζητούν αν δεν τους δοθούν αντικείμενα, δεν γίνονται υπερβολικά εάν δεν έχουν μάθει στην υπερκατανάλωση και το πολύ. Εάν κάποιος παρατηρήσει γύρω του ακόμα και πριν γεννηθεί ένα παιδί γονείς και στενοί συγγενείς προσπαθούν να εφοδιαστούν οποιοδήποτε μέσο για να είναι το παιδί τους αυτάρκη και όλα αυτά βέβαια στην υπερβολή τους. Μοιάζει σαν να πιστεύουν οι μεγάλοι ότι το μικρό παιδάκι, το βρέφος θα τους αξιολογήσει, θα τους κρίνει θα τους αποδεχτεί ή όχι σύμφωνα με πόσα αντικείμενα έχει γύρω του!!
Ποια είναι η θέση και η ευθύνη των γονέων;;
Οι περισσότεροι λίγα χρόνια πριν λόγω πολλών επαγγελματικών υποχρεώσεων είχαν την τάση εξαιτίας έλλειψης χρόνου να προσπαθούν να αναπληρώσουν το συναισθηματικό κενό αγοράζοντας συνεχώς αντικείμενα.
Το σύνδρομο της στέρησης και της υπερπροσφοράς είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει έντονα την Ελληνική οικογένεια.
Οι περισσότεροι σκέφτονταν ότι θέλουν να προσφέρουν τα πάντα επειδή δεν θέλουν να στερηθούν τα παιδιά τους όπως οι ίδιοι σε παρόμοιες ηλικίες!!
Αυτή η σκέψη κινδυνολογεί.
Υπάρχουν φορές που γονείς προσφέρουν πολλά πράγματα που ούτε καν τα έχει ζητήσει το παιδί τους μ’ αποτέλεσμα να του δημιουργούν αρκετή πίεση και μάλιστα ένα αίσθημα ενοχής σε μεγαλύτερες ηλικίες για το ότι πρέπει να δέχεται οτιδήποτε του δίνεται ακόμα και εάν δεν έχει ερωτηθεί.
Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις γονέων που δεν αγοράζουν τίποτα στο παιδί τους, φοβούμενοι μην κακομάθει, μία εντελώς ακραία αντιμετώπιση, αυτό που χρειάζεται είναι να τηρείται ένα μέτρο σε όλα και να αποφεύγονται οι ακραίες σκέψεις και ενέργειες.
Στην νέα πραγματικότητα που βιώνει η Ελληνική κοινωνία έχει προστεθεί η μεγάλη αγωνία των γονέων στα δώρα που καλούνται να πάρουν για τα παιδιά τους. Ο κάθε γονιός θα χρειαστεί να εφεύρει νέους τρόπους και μέσα στο να έρθει κοντά με τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού του ακόμα και αν χρειαστεί να κατασκευάσουν μαζί διάφορά είδη δώρων και να τα μοιράσουν ο ένας στον άλλον. Στις πιο μικρές ηλικίες νήπια ή προσχολικής ηλικίας, η φαντασία και το παιχνίδι είναι κάτι που κερδίζει και εντυπωσιάζει τους μικρούς μας φίλους.
Αρκετές ημέρες πριν τα Χριστούγεννα μπορούν οι γονείς με τα παιδιά τους να βγουν βόλτα σ’ ένα πάρκο, σ’ ένα βουνό και να προμηθευτούν διάφορα υλικά της φύσης και να φτιάξουν όλοι μαζί ένα χειροποίητο δέντρο, ή να πρωτοτυπήσουν μαζί με μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά να φτιάξουν χειροποίητα δωράκια στολίζοντας τα με υλικά της φύσης.
Ένας γονιός που δεν ενοχοποιείται εύκολα και δεν αγχώνεται πως «θα το πάρει το παιδί του» βρίσκει τρόπους και λύσεις πριν οικονομικής κρίσης αλλά και μετά και μαθαίνει την ιδέα της εφευρετικότητας και της έμπνευσης τόσο στον ίδιο όσο και στο παιδί του. Δεν βρίσκονται λύσεις, όταν ο νους σκαλώνει και περιτρυγιρίζεται γύρω από μόνο μία σκέψη «δεν θα τα καταφέρω, δεν είμαι ικανός ως γονιός να πάρω κάτι για το παιδί μου».
Τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή που χρειάζεται το κάθε μέλος μιας οικογένειας να την βιώνει όμορφα, ευχάριστα και όχι με ενοχικά συναισθήματα. Γονείς και νονοί χρειάζεται να καταλάβουν ότι σημασία δεν έχει η ποσότητα και η ακρίβεια σε κάτι, αλλά η πράξη, η αγάπη και ο τρόπος που αυτό το κάτι δίνεται.
ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΕΝΤΟΝΑ ΤΙ ΚΑΝΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ;;
Βέβαια μπορεί να υπάρχουν και τέτοιου είδους στιγμές σε ορισμένες οικογένειες, εάν κάποια παιδιά ζητούν με ένταση και επιμονή, ο γονιός εκείνο που μπορεί να κάνει άμεσα είναι να θέσει στο παιδί του να επιλέξει από μία λίστα που ο ίδιος ο γονιός θα έχει κάνει προηγουμένως μία έρευνα αγοράς και τιμών έτσι ώστε να μπορεί να πληρεί όλα τα βαλάντια.
Παλιότερα αρκετοί γονείς αλλά και νονοί πήγαιναν με τα παιδιά τους ακόμα και προσχολικής ηλικίας να διαλέξει το παιδί το δώρο του από ένα κατάστημα.
Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι φυσικό να μην έχουν την αίσθηση του ακριβού ή του φθηνού και από την στιγμή που ορισμένοι παίρνουν το παιδί μαζί τους, είναι έτοιμοι για οτιδήποτε διαλέξει, ακόμα και εάν αυτό που επιλεχτεί φέρει σε δύσκολη θέση τον γονιό ή τον νονό.
Μπορεί όπως είπαμε και νωρίτερα- μέρα με την ημέρα οι νέες καταστάσεις και η πραγματικότητα να αλλάζουν, χρειάζεται όλοι να σκέφτονται πιο πρακτικά και ορθολογιστικά και σ’ αυτό δεν θα βγουν χαμένοι, αντί λοιπόν να έρχονται τα μικρά παιδιά μαζί με τους γονείς στα μαγαζιά και να επιλέγουν, να ρωτούν οι ίδιοι τι θα ήθελαν και ο γονιός να επιλέγει σύμφωνα με την οικονομική του ευχέρεια αυτό που μπορεί να υποστηρίξει την εκάστοτε στιγμή. Ας μην ανησυχούν οι γονείς το παιδί περιμένει την πράξη δεν αξιολογεί εάν είναι οικονομικά ακριβό ή όχι.
Ακόμα και για τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (σχολικής) μπορεί να γίνεται μία ποιο ώριμη συζήτηση από μεριάς των γονέων τι τους λείπει περισσότερο και θα ήθελαν να είχαν αυτές τις γιορτές, αυτό επιτυγχάνεται με την διαδικασία επιλογής τριών ή και παραπάνω επιλογών. Όταν υπάρχει αγάπη γύρω από μία οικογένεια, εκτιμιούνται πολύ οι τρυφερές πράξεις και όχι τα ακριβά δώρα. Τα παιδιά χρειάζονται ειλικρίνεια όχι μόνο στα λόγια αλλά κυρίως στις πράξεις από τους μεγαλύτερους τους. Δε χρειάζονται πάρτι και ακριβά ρεβεγιόν για να περάσει καλά μία οικογένεια. Μια βόλτα στα στολισμένα μαγαζιά, σπιτικά κουλουράκια και εδέσματα με την συμμετοχή των παιδιών είναι αρκετά για να περάσει ευχάριστα μία οικογένεια. Η περίοδος των διακοπών είναι μία ευκαιρία για διάλειμμα από την καθημερινότητα και τα προβλήματα. Η κάθε οικογένεια χρειάζεται να δίνει προσοχή στις ουσιαστικές και πραγματικές της ανάγκες, στοιχειά που δίνουν ηρεμία και φροντίδα στις μεταξύ τους σχέσεις.(Γκούντρα Δ.)
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΑ ΟΤΙ ΣΤΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ
Εκείνο που ίσως ξεχνούν οι ενήλικοι και αγχώνονται στον βωμό του καταναλωτισμού είναι ότι για τα παιδιά, τα Χριστούγεννα ουσιαστικά είναι η αναβίωση ενός παραμυθιού, αρχίζουν και μπαίνουν σε κάτι μαγικό το οποίο οι ενήλικοι μπορεί πια να έχουν ξεχάσει ή να μην είναι πλέον σε θέση να αντιληφθούν.
Ο στολισμός του δέντρου, τα κάλαντα, ο στολισμός των δρόμων, τα παραμύθια που έχουν ακούσει ή διαβάσει και μιλούν για χιονισμένα τοπία, ελάφια, έλκηθρα, ο ερχομός του πολυαγαπημένου Αι-Βασίλη με το σάκο με τα δώρα και η κάθοδός του από την καμινάδα του σπιτιού, είναι μόνο λίγα από τα στοιχεία της παραμυθένιας αυτής ατμόσφαιρας.
Για τα παιδιά έχει μεγαλύτερη σημασία η διατήρηση αυτής της ατμόσφαιρας και η απολαβή χαράς μέσα από αυτή και όχι η απόκτηση ενός συγκεκριμένου τύπου δώρου. Εκείνα θέλουν κυρίως να μπουν και να απολαύσουν χαρούμενα το ωραίο αυτό παραμύθι. Οι γονείς χρειάζεται να έρθουν κοντά σ’ αυτή την ανάγκη του παιδιού.
Στα μεγαλύτερα ηλικίας παιδιά που αυτό το παραμύθι έχει εξιδανικευτεί αρκετά πλέον στο μυαλό του οι γονείς αισθάνονται αμήχανα και ζορίζονται, θεωρούν ότι κάτι του στερούν και ότι δεν είναι ικανοί.
Τα παιδιά δεν θέλουν να βλέπουν τους γονείς τους να είναι αδύναμοι και ότι δεν μπορούν αν ανταπεξέλθουν, μάλιστα υπάρχουν πολλά παιδιά σήμερα που είναι γνώστες της κατάστασης και από μόνα τους για να μην επιβαρύνουν τον γονιό τον απαλλάσσουν από την οποιαδήποτε υλική επιθυμία τους!!!
Το παιδί δεν στερείται όταν έχει τον γονιό του πλάι του, όταν νιώθει δύναμη και ασφάλεια κοντά του.
Η στενοχώρια και η αγωνία κυριαρχούν για κάθε μητέρα ή πατέρα που δεν μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά του αυτά που επιθυμεί και νιώθει ότι στερείται εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων.
Όπως προαναφέρθηκε, η ουσία των εορτών για τα παιδιά εστιάζεται σε άλλους σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι δεν απαιτούν σημαντικά έξοδα για να καλυφθούν. Τα Χριστούγεννα μπορούν να είναι δημιουργικά για τα παιδιά χωρίς φοβερά έξοδα.
Η θλίψη εδώ έχει να κάνει περισσότερο με την απογοήτευση, -και δικαιολογημένη- των γονιών για την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης και το αδιέξοδο που οι ίδιοι βιώνουν. Ας μην σβήνει η ελπίδα, τα πάντα μπορούν να επιλυθούν και όλα καταφέρνονται κοιτώντας πάντα μπροστά με τις πραγματικές συνθήκες που βιώνει η κάθε μία οικογένεια
ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
Είτε τα παιδιά είτε οι ενήλικες αυτό που επιθυμούν περισσότερο και αποζητούν τις ημέρες των εορτών είναι να περνούν ευχάριστα μαζί με ανθρώπους αγαπημένους τους, να χαίρονται να είναι μαζί τους, να μοιράζονται μαζί τους, όχι ύλη, αλλά ουσιαστική σχέση και επικοινωνία.
Μία όμορφη βόλτα, η συμμετοχή των μεγάλων στο παιχνίδι με το παιδί τους, είναι το μεγαλύτερο δώρο και για τις δύο πλευρές.
Ο ενθουσιασμός των παιδιών όταν μοιράζονται τα παιδιά τα παιχνίδια τους με τους μεγάλους είναι έντονος και τον ζητούν.
Αν παρατηρήσουμε ένα παιδί όταν παίρνει στα χέρια του ένα δώρο και το ξετυλίγει είναι τόσο ενθουσιασμένο που με το βλέμμα του αναζητά τον ενήλικα να είναι εκεί δίπλα μαζί του, αναζητά μία παρέα που θα ασχοληθούν όλοι μαζί με το καινούργιο του απόκτημα. Αυτό το δώρο μπορούν οι γονείς να το δώσουν στο παιδί τους. Την χαρά του ενθουσιασμού, εποικοδομητικό χρόνο μαζί τους, η χαρά σε αυτό το «μοίρασμα» είναι πολύ μεγάλη και η ευτυχία των παιδιών τότε γίνεται πραγματικά τεράστια. Το παιχνίδι αποτελεί για τα παιδιά μια μοναδική ευκαιρία για εξέλιξη και μάθηση καθώς μετατρέπει τα ερεθίσματα που εισπράττονται σε μια δική τους κατανοητή γλώσσα. Το παιχνίδι λοιπόν χρειάζεται να δραστηριοποιεί το παιδί και να το εμπλέκει σε αυτή τη διαδικασία, και όχι να είναι απλά εντυπωσιακό. Συχνά θα δούμε παιδιά να μην εντυπωσιάζονται εύκολα από ένα «μεγάλο δώρο» με εντυπωσιακό περυτίλιγμα, αλλά με κάτι μικρότερο, ή ενός απλού αντικειμένου, όπου εκείνος που θα του το δώσει θα του πει μία ιστορία για το αντικείμενο αυτό, θα χρησιμοποιήσει την φαντασία του ώστε να εντυπωσιάσει και ιντριγκάρει το παιδί.
Αυτή η κατάσταση θα μαγέψει το παιδί το οποίο θα το ωθήσει να ασχοληθεί μαζί του, να παίξει και να εξερευνήσει όλα όσα άκουσε πριν από τον ενήλικα. Μπορεί να ασχοληθεί με τις ώρες με τα πιο απλά δώρα και αντικείμενα, όπως μια ξύλινη σφεντόνα, ένα μουσικό όργανο, ένα παράξενο και διαφορετικό αντικείμενο, ή οτιδήποτε άλλο ένας ενήλικας δεν θα του έδινε την πρέπουσα σημασία, το οποίο όμως τα μαγεύει περισσότερο και πολλές φορές εις βάρος ενός πιο ακριβού ή εμπορικού παιχνιδιού. Τα παιδιά αναγνωρίζουν την αξία ενός απλού δώρου που εξάπτει την φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ εύκολα και γρήγορα στις νέες συνθήκες, αυτό που λείπει ίσως από τους ενήλικες πλέον είναι η χαλαρότητα, η δημιουργικότητα και η φαντασία, στοιχεία που δεν κοστίζουν!!
ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ Ο ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ;;
Καταρχήν χρειάζεται σταθερότητα και σταδιακά βήματα στο πως θα προσεγγιστεί ένα παιδί, μπορούν οι γονείς να μιλούν με το παιδί τους και από κοινού να βλέπουν τις ανάγκες του παιδιού, ή τις ελλείψεις του στην παρούσα φάση. Εάν χρειάζεται πράγματα για να ικανοποιηθεί ο καταναλωτισμός του παιδιού είναι μία μεγάλη αφορμή για τον γονιό να κάνει κουβέντα μαζί του, για ποιο λόγο το έχει ανάγκη στην παρούσα φάση;
Από εκείνα που ήδη έχει πως θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί;… κα.
Τα παιδιά χρειάζεται να ξέρουν την αλήθεια, όταν γίνεται αποφυγή αυτής τα παιδιά παραπλανούνται και η ουσιαστική αξία και το μήνυμα του χρήματος και του καταναλωτισμού δεν μεταφέρεται στο παιδί (Καππάτου Α.). Μπορεί το παιδί να μπει στην διαδικασία της οργάνωσης να γράψει τι χρειάζεται και όταν έρθει η ώρα για να γίνει η αγορά να επιλέξει εκείνο που την συγκεκριμένη στιγμή του είναι περισσότερο χρήσιμο και πραγματικά του χρειάζεται. Εάν κάποιο παιδί δεν έχει συνηθίσει το μέτρο μέσα στην οικογένεια του μπορεί να θυμώσει ή να ενοχληθεί όταν ο ενήλικας του θέσει για πρώτη φορά μέτρο και όριο.
Αυτό θα γίνεται μόνο στην αρχή, μετά θα συνηθίσει, το όριο βοηθά το παιδί στην σύνεση και στον προγραμματισμό του. Η αγορά των παιχνιδιών χρειάζεται να γίνεται με μεγάλη προσοχή από τους γονείς, να είναι αντικείμενα που βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην δημιουργικότητα, στην εξερεύνηση, παιδαγωγικά παιχνίδια και όσο γίνεται περισσότερα ομαδικά παιχνίδια.
Τέλος, είναι χρήσιμο να θυμούνται οι γονείς ότι κανένα αντικείμενο, καμία ύλη δεν υποκαταστά την σχέση με το παιδί.
Η επαφή και η ουσιαστική σχέση «χτίζεται» με το απλό, το λίγο, το λιτό αλλά το αληθινό.
