Η ακριβής αιτία του γλαυκώματος δεν έχει βρεθεί ακόμα. Είναι σίγουρο πάντως, ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία του, καθώς συνεχείς έρευνες στον τομέα αυτό, καταδεικνύουν συσχέτιση με μεταλλάξεις σε συγκεκριμένα γονίδια και εμφάνιση συγκεκριμένων τύπων γλαυκώματος σε μέλη της ίδιας οικογένειας.

Ο όρος ενδοφθάλμια πίεση εκφράζει την τάση που ασκείται εσωτερικά στον οφθαλμό από το υδατοειδές υγρό που παράγεται στο ακτινωτό σώμα και παροχετεύεται από τη γωνία που σχηματίζει ο κερατοειδής με την ίριδα μέσω του ηθμού.

Ο μέσος όρος της ενδοφθάλμιας πίεσης στον ανθρώπινο πληθυσμό είναι 16 mmHg (μέτρο: χιλιοστά της στήλης υδραργύρου), με μία διακύμανση 11-21 mmHg.
Ο μέσος όρος αυξάνεται κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερων ηλικιών, ενώ και νεώτεροι ασθενείς μπορεί να μετρηθούν με πίεση ανώτερη των 21 mmHg, χωρίς να παρουσιάζουν γλαυκωματικές βλάβες.
Υπάρχουν λοιπόν και άλλοι παράγοντες, εκτός από την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, που παίζουν ρόλο στην δημιουργία γλαυκώματος, όπως είναι το λεπτότερο από το μέσο όρο, πάχος του κερατοειδούς χιτώνα.

Τα γλαυκώματα διακρίνονται σε επίκτητα ( που ξεκινούν σε ηλικίες άνω των 16 ετών) και συγγενή ( μέχρι την ηλικία των 16 ετών).

Τα επίκτητο γλαύκωμα που αποτελεί και τη μεγάλη πλειοψηφία διακρίνεται σε:

1. Πρωτοπαθές Γλαυκώμα Ανοικτής Γωνίας: Αποτελεί την πιο συχνή μορφή γλαυκώματος. Χαρακτηρίζεται από μετρήσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης άνω των 21mmHg, ανοικτή γωνία παροχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, προοδευτικές γλαυκωματικές βλάβες του οπτικού νεύρου και του οπτικού πεδίου, καθώς και απώλεια δευτερογενούς αιτίας γλαυκώματος ή μη γλαυκωματικής αιτιολογίας οπτικής νευροπάθειας. Η πάθηση οφείλεται σε σταδιακή καταστροφή του δικτύου παροχέτευσης, με αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και προοδευτική καταστροφή του οπτικού νεύρου.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για τη δημιουργία πρωτοπαθούς γλαυκώματος ανοικτής γωνίας είναι:

• Υψηλή Ενδοφθάλμια Πίεση
• Ηλικία άνω των 60
• Φυλή: Η μάυρη φυλή απειλείται ίσως και 4 φορές περισσότερο από τη λευκή φυλή
• Θετικό οικογενειακό ιστορικο γλαυκώματος στην οικογένεια
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Μυωπία
• Καρδιοαγγειακές Παθήσεις

2. Γλαυκώμα Φυσιολογικής Πίεσης: Αποτελεί μια παραλλαγή του πρωτοπαθούς γλαυκώματος ανοικτής γωνίας με κύριο χαρακτηριστικό την ενδοφθάλμια πίεση, σταθερά μετρημένη, ίση ή κάτω από 21mmHg, παρατηρούμενες γλαυκωματικές αλλοιώσεις του οπτικού νεύρου που συνδυάζονται με αντίστοιχες απώλειες οπτικού πεδίου, ανοικτή γωνία παροχέτευσης του υδατοειδούς υγρού και απώλεια δευρερογενούς αιτίας γλαυκώματος ή μη γλαυκωματικής αιτιολογίας οπτικής νευροπάθειας.

Οφείλεται πιθανώς σε παράγοντες ανεξάρτητους από την ενδοφθάλμια πίεση, όπως είναι προβλήματα στην γειτονική του οπτικού νεύρου ή συστηματική κυκλοφορία του αίματος, κατασκευαστικές ανωμαλίες του οπτικού νεύρου και αυτοάνοσες παθήσεις.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για τη δημιουργία πρωτοπαθούς γλαυκώματος φυσιολογικής πίεσης

• Λεπτό πάχος κερατοειδούς χιτώνα
• Ηλικία άνω των 60
• Φύλο: Έρευνες έχουν δείξει ότι εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες
• Φυλή: Έρευνες έχουν δείξει ότι εμφανίζεται συχνότερα σε Ιάπωνες
• Θετικό οικογενειακό ιστορικό για Πρωτοπαθές Γλαύκωμα Ανοικτής Γωνίας
• Ανώμαλη ρύθμιση της αγγειοσυστολής, όπως στην ημικρανία
• Αρτηριακή Υπόταση
• Σύνδρομο άπνοιας
• Αυξημένοι τίτλοι αυτοαντισωμάτων

3. Πρωτοπαθές Γλαύκωμα Κλειστής Γωνίας: Αποτελεί συχνή μορφή γλαυκώματος κατά την οποία, η γωνία παροχέτευσης, λόγω επαφής του αποχετευτικού δικτύου (ηθμού) με την ίριδα είναι στενή ή και κλειστή, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η παροχέτευση του υδατοειδούς υγρού.
Η σταδιοποίησή του πρωτοπαθούς γλαυκώματος κλειστής γωνίας, γίνεται με βάση το βαθμό στενότητας της γωνίας, και αν ή στένωση αυτή προκαλεί αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και γλαυκωματικές αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για τη δημιουργία πρωτοπαθούς γλαυκώματος κλειστής γωνίας είναι:

• Ηλικία άνω των 60, χωρίς να αποκλείονται και νεότεροι ασθενείς
• Φύλο: Παρατηρείται συχνότερα σε γυναίκες παρά σε άντρες
• Φυλή: Συχνότερα σε Ασιάτες
• Θετικό οικογενειακό ιστορικό για πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας
• Υπερμετρωπία
• Μικρό αξονικό μήκος οφθαλμού

Πρέπει να σημειωθεί ότι ασθενείς που εμφανίζουν στενή γωνία παροχέτευσης στους οφθαλμούς τους ενδέχεται να είναι ασυμπτωματικοί, η ενδοφθάλμια πίεση να μετρηθεί κανονική και να μην διαπιστώνονται γλαυκωματικές αλλοιώσεις στο οπτικό τους νεύρο. Οι ίδιοι ασθενείς όμως μπορούν να εμφανίσουν σε κάποια στιγμή της ζωής τους οξύ γλαύκωμα, με ιδιαίτερα αυξημένη πίεση, θόλωση κερατοειδούς, έντονο πόνο και τάση για έμετο και ναυτία.
Η περίπτωση αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα γιατί συντρέχει σοβαρός λόγος ακεραιότητας του οφθαλμού που πάσχει.

4. Δευτεροπαθή Γλαυκώματα Ανοικτής ή Κλειστής Γωνίας: Αποτελούν γλαυκώματα που σε αντίθεση με τα πρωτοπαθή, οφείλονται σε μία διαφορετική πάθηση του οφθαλμού.
Μπορεί να είναι ανοικτής γωνίας, εάν το δευτεροπαθές αίτιο οδηγεί στο να υπολειτουργεί ο παροχετευτικός μηχανισμός του οφθαλμού ή και κλειστής γωνίας, όταν το δευτεροπαθές αίτιο έχει ως αποτέλεσμα τη στένωση ή το κλείσιμο της γωνίας αποχέτευσης.

Παραδείγματα δευτεροπαθών γλαυκωμάτων ανοικτής γωνίας αποτελούν:

• Χρωστικό Γλαύκωμα
• Φακολυτικό Γλαύκωμα
• (Ψεύδο)αποφολιδωτικό Γλαύκωμα
• Ραγοειδικό Γλαύκωμα (Μετά από διάφορες φλεγμονές του οφθαλμού)
• Τραυματικό Γλαύκωμα (μετά από τραύμα του οφθαλμού)

Παραδείγματα δευτεροπαθών γλαυκωμάτων κλειστής γωνίας αποτελούν:

• Φακομορφικό Γλαύκωμα
• Νεοαγγειακό Γλαύκωμα
• Χρόνια προσθία ραγοειδίτιδα με δημιουργία συνεχειών (μετά από φλεγμονές του οφθαλμού)

Οι διάφορες μορφές γλαυκώματος αποτελούν μία ιδιαίτερα σοβαρή πάθηση για τους οφθαλμούς, καθώς η προοδευτική βλάβη που επιτελείται στις νευρικές ίνες και στο οπτικό νεύρο, έχουν ως αποτέλεσμα την όλο και ελαττωμένη περιφερική όραση που εξελίσσεται και σε απώλεια της κεντρικής όρασης.

To γλαύκωμα αποτελεί μία σχετικά ύπουλη πάθηση ως προς τη διάγνωσή της, καθώς δε δίνει συμπτώματα στον ασθενή, έως ότου εξελιχθεί σε αρκετά προχωρημένη μορφή και οι βλάβες που έχει προκαλέσει να είναι πλέον μη αναστρέψιμες.

Το γλαύκωμα συνδέεται άμεσα με την ηλικία και την κληρονομικότητα. Γι αυτό συνιστάται:

• Σε όλους τους ανθρώπους άνω των 50
• Σε άτομα με κληρονομικό ιστορικό γλαυκώματος μετά την ηλικία των 45
  να πραγματοποιήσουν τουλάχιστον μία πλήρη μελέτη γλαυκώματος σε εξειδικευμένο οφθαλμίατρο και ανάλογα με τα αποτελέσματα να ακολουθήσει η ανάλογη αντιμετώπιση ή μη.

Η πρόοδος της οφθαλμολογίας είναι τέτοια, που διαθέτουμε πλέον τον εξοπλισμό να διαγνώσουμε το γλαύκωμα σε τόσο αρχόμενα στάδια, ώστε ξεκινώντας την κατάλληλη θεραπεία να προλάβουμε περισσότερες περιπτώσεις, οποιαδήποτε εξέλιξη.

Η πλήρης μελέτη γλαυκώματος πραγματοποιείται στο ιατρείο μας και περιγράφεται στις υπηρεσίες μας.

Η σύγχρονη οφθαλμολογία προσφέρει ένα ευρύ φάσμα κολλυρίων τα οποία περιέχουν δραστικές ουσίες που έχουν την ιδιότητα να μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση. Αυτές είναι:

• Ανάλογα της προσταγλανδίνης (και προσταμίδες)
• Αναστολείς της καρβονικής ανυδράσης
• Β-Αναστολείς
• Συμπαθομιμητικά
• Μυωτικά
• Μαννιτόλη

Οι δραστικές ουσίες των κολλυρίων που περιγράφηκαν χρησιμοποιούνται ατομικά ή σε συνδυασμό μεταξύ τους. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της χρήσης αντιγλαυκωματικών κολλυρίων είναι η δημιουργία αλλεργικής επιπεφυκίτιδας. Ιδανικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν κολλύρια χωρίς συντηρητικά, καθώς πολλές αυτές αυτά είναι υπεύθυνα για τις αλλεργίες των οφθαλμών.

Σε όλες τις ομάδες ασθενών που προσέρχονται για πρώτη φορά στο οφθαλμολογικό ιατρείο και διαπιστώνεται αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ), πρέπει να γίνει μία πλήρης μελέτη γλαυκώματος. Στη συνέχεια ανάλογα με τα αποτελέσματα της μελέτης και εάν κριθεί απαραίτητο, πρέπει να εφαρμοστεί ένα θεραπευτικό σχήμα που να οδηγήσει σε μία πίεση στόχο, η οποία δεν απειλεί τον οφθαλμό. Εκτός από την αναλυτικότατη επεξήση της θεραπευτικής αγωγής, θα πρέπει πάντοτε να ελέγχεται και η συμμόρφωση του ασθενούς.

Σε περιπτώσεις που δεν επιτυγχάνεται η ΕΟΠ-στόχος με όλους του συνδυασμούς κολλυρίων και παρατηρείται χειροτέρευση των γλαυκωματικών αλλοιώσεων τόσο μορφολογικά όσο και λειτουργικά πρέπει να επέμβουμε με laser ή χειρουργικά. Το ίδιο πρέπει να γίνει σε περίπτωση έντονης δυσανεξίας σε όλα τα είδη αντιγλαυκωματικής αγωγής.Οι επεμβατικές προσπάθειες έχουν συνήθως σκοπό να ενισχύσουν την παροχέτευση του υδατοειδούς υγρού.

Οι επεμβάσεις με laser διακρίνονται:

• Στη laser Τραμπεκουλοπλαστική που χρησιμοποιείται σε γλαυκώματα ανοικτής γωνίας και είναι:
  -Η Εκλεκτική Laser Τραμπεκουλοπλαστική (SLT)
• Στην περιφερική ιριδοτομή με laser (LPI), όπου δημιουργούνται μία ή δύο τρύπες στην περιφέρεια της ίριδος. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του γλαυκώματος κλειστής γωνίας ή προληπτικά σε ασθενείς με πολύ ρηχό πρόσθιο θάλαμο που ενδέχεται να εμφανίσουν οξύ γλαύκωμα.

Οι επεμβατικές χειρουργικές διαδικασίες διακρίνονται:

• Σε διαμπερείς διηθητικές επεμβάσεις με είσοδο στον πρόσθιο θάλαμο. Η πιο συχνά χρησιμοποιύμενη μέθοδος αυτού του τύπου είναι η τραμπεκουλεκτομή κατά την οποία αφαιρείται μέρος του ηθμού.
• Σε μη διαμπερείς διηθητικές επεμβάσεις χωρίς είσοδο στον πρόσθιο θάλαμο
  -Η εν τω βάθει σκληρεκτομή
  -Βισκοκαναλοστομία
• Σε επεμβάσεις γλαυκώματος με ένθεση βαλβίδας για γλαυκώματα δύσκολης αντιμετώπισης, όπως είναι τα ραγοειδικά γλαυκώματα, μετά από φλεγμονές.
  Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη και πιο αποτελεσματική, είναι η βαλβίδα του Ahmed.
• Σε επεμβάσεις με σύγχρονα μικροσκοπικά ενθέματα παροχέτευσης, που υπόσχονται μείωση της ΕΟΠ με λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές
• Σε άλλες επεμβάσεις όπως είναι η γωνιοτομία και η τραμπεκουλοτομή, που χρησιμοποιούνται σε βρεφικά γλαυκώματα
• Σε επεμβάσεις που έχουν ως στόχο τη μείωση του υδατοειδούς υγρού από το ακτινωτό σώμα