Χρονία Νεφρική Νόσος και Παράγοντες επιδείνωσης της
Συγγραφέας Ιωάννης Γριβέας Γράφτηκε στις ,
suPAR και Χρόνια Νεφρική Νόσος.
Η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) επηρεάζει το 10-16% του πληθυσμού παγκοσμίως, έχει κακή πρόγνωση ιδιαίτερα σε ασθενείς που τη στιγμή της διάγνωσης έχουν σοβαρού βαθμού επηρεασμένη νεφρική λειτουργία και σημαντική λευκωματουρία.
Η πλειοψηφία των ασθενών με ΧΝΝ πεθαίνουν πριν φθάσουν στο τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας έχοντας αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, ο οποίος σχετίζεται με την σοβαρότητα της ΧΝΝ.
Στην κλινική πράξη ο βαθμός επηρεασμού της νεφρικής λειτουργίας εκτιμάται με την μέτρηση της αποβαλλόμενης με τα ούρα ποσότητας λευκώματος και με τον υπολογισμό του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (e GFR). Mεταναλύσεις μελετών από το Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium, κατέδειξαν ότι χαμηλή e GFR και πρωτεινουρία αποτελούν ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες επιδείνωσης της ΧΝΝ και κατάληξης σε τελικό στάδιο νεφρικής νόσου υπό θεραπεία υποκατάστασης, ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Ωστόσο αποτελούν μη ειδικούς δείκτες για εκτίμηση της πρώιμης νεφρικής βλάβης και φαίνεται να έχουν περιορισμένη χρησιμότητα για δοκιμή ελέγχου (screening test) για ΧΝΝ. Φαίνεται επομένως ότι χρειάζονται πιο ευαίσθητοι δείκτες για την αναγνώριση ασθενών υψηλού ρίσκου για την ανάπτυξη χρονίας νεφρικής νόσου ώστε να δοθεί η δυνατότητα παρεμβάσεων στην εξέλιξη της.
Τι είναι το Supar;
To Supar είναι μία πρωτείνη της κυτταρικής μεμβράνης συνδεόμενη με γλυκοζυλοφωσφατιδυλο-ινοσιτόλη (GPI). Στην δεσμευμένη μορφή του επάνω στην μεμβράνη βρίσκεται πάνω σε διάφορα ανοσολογικά ενεργά κύτταρα όπως μονοκύτταρα, ενεργοποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα, μακροφάγα κα. Στη διαλυτή του μορφή βρίσκεται σε διάφορα βιολογικά υγρά όπως πλάσμα, ούρα, εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Τα επίπεδα του σε υγιή άτομα είναι αρκετά σταθερά στο αίμα και τα ούρα και δεν φαίνεται να ακολουθούν ένα κιρκαδικό ρυθμό. Αυξημένα επίπεδα του έχουν συνδεθεί με κακή πρόγνωση ασθενών σε μία σειρά από νοσήματα όπως καρδιαγγειακή νόσος, σακχαρώδης διαβήτης, νεοπλάσματα, HIV, σήψη, κ.α.
Ποια η σχέση του με την ΧΝΝ?
Υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα που συσχετίζουν αυξημένα επίπεδα SUPAR σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία την περίοδο της μέτρησης με προδιάθεση για ανάπτυξη ΧΝΝ.
Η παρατήρηση αυτή μάλιστα είναι ανεξάρτητη από την παρουσία ή όχι άλλων προδιαθεσικών παραγόντων όπως ηλικία, υπέρταση, διαβήτης, κ.α.
Υψηλά επίπεδα SUPAR έχουν συσχετισθεί με φλεγμονή σε κυτταρικό επίπεδο και μειωμένη κάθαρση κρεατινίνης. Υπάρχουν όμως μελέτες που θεωρούν ότι συσχετίζεται με τον παθοφυσιολογικό μηχανισμό της ΧΝΝ. Το πεδίο έρευνας που άνοιξε το δρόμο για μία τέτοια θεωρία είναι η μελέτη της εξέλιξης μίας σπειραματονεφρίτιδας, της Εστιακής Τμηματικής Σπειραματοσκλήρυνσης (FSGS). Aυξημένα επίπεδα του έχουν συσχετισθεί επίσης με διαβητική νεφροπάθεια και νεφρίτιδα του λύκου. Θεωρείται ότι ο SUPAR αλληλεπιδρά με άλλα μόρια προκαλώντας δυσλειτουργία των ποδοκυττάρων και αποτελώντας έτσι τον μεσολαβητή για την προιούσα εξελιξη της ΧΝΝ σε μία σειρά από κλινικές καταστάσεις. Εναλλακτικά μπορεί επίσης να ισχύει ο ρόλος του στην επιδείνωση της ΧΝΝ ως δείκτη φλεγμονής σε κυτταρικό επίπεδο.
Η σημασία της υπάρξης αξιόπιστων προγνωστικών δεικτών για την ΧΝΝ.
Η πρώιμη αναγνώριση και αντιμετώπιση της ΧΝΝ είναι υψηλού κόστους διαδικασία και μπορεί να περιορίσει την επιδείνωση της ΧΝΝ και τον επιπολασμό της καρδιαγγειακής νόσου σε αυτούς τους ασθενείς σε ποσοστό πάνω από 50%. Παρά τη γνωστή σημασία της ύπαρξης λευκωματουρίας, ιδιαίτερα σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία, και την συνεχή αναζήτηση αξιόπιστων προγνωστικών δεικτών, κανένας δεν έχει βρεθεί να «προβλέπει» την εμφάνιση ΧΝΝ σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία.
Συμπέρασμα
Ανεβασμένα επίπεδα SUPAR στο πλάσμα ασθενών σχετίζονται με την εμφάνιση ΧΝΝ και σχετίζονται με την γρήγορη επιδείνωση της όσο ψηλότερα ανιχνεύονται αυτά στους ασθενείς όταν αυτοί έχουν φυσιολογική νεφρική λειτουργία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Eriksen BO, Ingebretsen OC. The progression of chronic kidney disease: A 10-year population-based study of the effects of gender and age. Kidney Int 2006;69:375–82.
2. Tonelli M, Pfeffer MA. Kidney Disease and Cardiovascular Risk. Annu Rev Med 2007;58:123–39.
3. O’Hare AM, Bertenthal D, Covinsky KE, et al. Mortality Risk Stratification in Chronic Kidney Disease: One Size for All Ages? J Am Soc Nephrol 2006;17:846–53.
4. Stevens PE, O’Donoghue DJ, Lusignan, et al. Chronic kidney disease management in the United Kingdom: {NEOERICA} project results. Kidney Int 2007;72:92–9.
5. Chronic Kidney Disease Prognosis C, Matsushita K, van der Velde M, Astor, et al. Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality in general population cohorts: a collaborative meta-analysis. Lancet 2010;375(9731):2073–81.
6. Gansevoort RT, Matsushita K, van der Velde M, et al. Lower estimated GFR and higher albuminuria are associated with adverse kidney outcomes. A collaborative meta-analysis of general and high-risk population cohorts. Kidney Int 2011;80(1):93–104.
7. Anavekar NS, McMurray JJV, Velazquez EJ, et al. Relation between renal dysfunction and cardiovascular outcomes after myocardial infarction. N Eng J Med 2004;351:1285–95.Int J Evid Based Healthc 2012;10(1):53–9.
8. Baigent C, Landray MJ, Reith C, et al. The effects of lowering LDL cholesterol with simvastatin plus ezetimibe in patients with chronic kidney disease (Study of Heart and Renal Protection): a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2011; 377(9784):2181–92.
9. Drüeke TB, Locatelli F, Clyne N, et al: Normalization of Hemoglobin Level in Patients with Chronic Kidney Disease and Anemia. N Eng J Med 2006;355(20):2071–84.
10. Salim S. Hayek, M.D., Sanja Sever, Ph.D., Yi‑An Ko, Ph.D., Howard Trachtman, M.D., Mosaab Awad, M.D., Shikha Wadhwani, M.D., et al. Soluble Urokinase Receptor and Chronic Kidney Disease. NEJM Nov 2015.
Ιωάννης Γριβέας ,
Νεφρολόγος
