Αλλεργία στα σκιαγραφικά!
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Πεταλάς Γράφτηκε στις ,
Παγκοσμίως περισσότερες από 75 εκατομμύρια ακτινολογικές εξετάσεις γίνονται το χρόνο χρησιμοποιώντας σκιαγραφική ουσία. Τα σκιαγραφικά χωρίζονται σε ιωδιούχα και μη με τα μη ιωδιούχα να θεωρούνται πιο ασφαλή σε σχέση με την πιθανότητα πρόκλησης αλλεργίας.
Η πιθανότητα αντίδρασης σε μονομερή ιωδιούχα κυμαίνεται από 3,8% έως 12,7% με το ποσοστό της σοβαρής αντίδρασης να κυμαίνεται από 0,04% σε 0.02 % ως προς τα ενδοφλεβίως χορηγούμενα. Στα μη ιωδιούχα τα ποσοστά κυμαίνονται από 0,7% έως 3%.
Δύο είδη αντίδρασης περιγράφονται η άμεσου και η επιβραδυνόμενου τύπου. Οι άμεσες μπορεί να οφείλονται στην παραγωγή αντισώματος IgE εναντίον της σκιαγραφικής ουσίας η αυτό το αντίσωμα να απουσιάζει. Οι άμεσες αντιδράσεις που προκαλούν αναφυλακτοειδείς αντιδράσεις μπορεί να οφείλονται στην απευθείας δράση του φαρμάκου στα σιτευτικά κύτταρα ή στην ενεργοποίηση του συμπληρώματος που αποτελεί ένα σύστημα πρωτεασών του αμυντικού μας συστήματος.
Τα κηλιδώδη ή κηλιδοβλατιδώδη εξανθήματα αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των επιβραδυνόμενων αντιδράσεων στα σκιαγραφικά.
Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα αντίδρασης είναι το ιστορικό αντίδρασης σε σκιαγραφικό και επίσης η ατοπία και το άσθμα.
Τα δερματικά αλλεργικά τεστ εφόσον γίνουν από έμπειρο αλλεργιολόγο θα συμβάλλουν στη διάγνωση της αλλεργίας στα σκιαγραφικά. Γίνονται επιδερμικά και ενδοδερμικά. Σε διάλυση 1/10 η ευαισθησία τους είναι υψηλή. Ο έλεγχος είναι καλύτερα να γίνεται 2-6 μήνες μετά την αντίδραση. Ο έλεγχος γίνεται τόσο στο υπεύθυνο σκιαγραφικό όσο και σε ένα ευρύτερο panel σκιαγραφικών ουσιών. Είναι επιβεβαιωμένη από τις μελέτες η διασταυρούμενη ευαισθησία μεταξύ των σκιαγραφικών ουσιών που σημαίνει ότι ο ασθενής που θα εμφανίσει αλλεργική αντίδραση σε ένα σκιαγραφικό είναι πιθανό να εμφανίσει και σε ένα άλλο με παρόμοια χημική δομή. Τα αποτελέσματα των ενδοδερμικών δίνουν πληροφορίες τόσο για τις άμεσου όσο και για τις επιβραδυνόμενου τύπου αντιδράσεις.
Υπό διερεύνηση είναι η χρησιμότητα της εξέτασης BAT (basophil activation test). Πιο συγκεκριμένα η ευαισθησία φαίνεται να είναι 42–62% και η ειδικότητα 88-100%.
Η χορήγηση προθεραπείας παρότι χρησιμοποιείται ευρέως έχει αντικρουόμενα αποτελέσματα και εμπεριέχει ρίσκο εφόσον γίνεται τυφλά και χωρίς εξατομίκευση της κάθε περίπτωσης. Είναι σχετικά χρήσιμη σε ήπια περιστατικά αλλά σε σοβαρές αντιδράσεις υπάρχουν πολλές ενστάσεις ως προς τον τρόπο χορήγησης.
Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς
Αλλεργιολόγος – Στρατιωτικός Ιατρός
