Καρκίνος τραχήλου της μήτρας
Συγγραφέας Θεόδωρος Ζαμπέτογλου Γράφτηκε στις ,
Γενικές πληροφορίες
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος των γυναικείων γεννητικών οργάνων μετά τον καρκίνο ωοθηκών. Ο μέσος όρος ηλικίας εμφάνισης είναι τα 40-50 έτη, ενώ παρατηρείται ραγδαία αύξηση των νέων περιστατικών σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται ετησίως κατά μέσο όρο 700 νέα περιστατικά, ενώ περίπου 300 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της νόσου.
Παράγοντες κινδύνου
- Η μόλυνση από τον ιό HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η επαφή των γεννητικών οργάνων κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης επιτρέπει τη μετάδοση του ιού ακόμη και στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται προφυλακτικό, καθώς υπάρχουν περιοχές προσβεβλημένες από τον ιό που δεν καλύπτονται από το προφυλακτικό.
- Εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων.
- Πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας.
- Πολυτοκία.
- Προκαρκινικές αλλοιώσεις στο test Παπανικολάου: CIN I, CIN II, CIN III.
- Κάπνισμα.
- Διατροφή φτωχή σε βιταμίνες Α και Β.
- Χρήση αντισυλληπτικών δισκίων.
- Ανοσοκαταστολή (πτώση της άμυνας του οργανισμού).
Από το σύνολο των γυναικών που μολύνονται από τον ιό HPV, ένα μικρό ποσοστό θα αναπτύξει τελικά καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Πρόληψη
- Test – Παπανικολάου: αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την έγκαιρη διάγνωση προκαρκινικών ή καρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας.
- Εμβολιασμός: μειώνει δραστικά τον κίνδυνο εμφάνισης προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ο εμβολιασμός σε συνδιασμό με τον τακτικό προληπτικό έλεγχο με test-Παπανικολάου μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά 80-90%.
Κλινική εικόνα
Η νόσος συχνά εξελίσσεται αθόρυβα, ωστόσο πιθανά συμπτώματα είναι:
- Σταγονοειδής αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή.
- Αιμορραγία εκτός της έμμηνου ρύσης (μεσοκύκλια αιμορραγία).
- Ασύνηθες κολπικό έκκριμα.
- Άλγος στην περιοχή της πυέλου.
Διάγνωση – Παρακολούθηση
Εάν στο test – Παπανικολάου διαγνωσθεί:
CIN I: επανεξέταση μετά από 6 μήνες. Εάν παραμείνει η βλάβη ή επεκταθεί συνιστάται κολποσκόπηση ή κυτταρολογική παρακολούθηση.
CIN II,III: κολποσκόπηση ή/και χειρουργική αντιμετώπιση της βλάβης (για μέτριου ή σοβαρού βαθμού δυσπλασία).
Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση: ελέγχεται ο κόλπος, ο τράχηλος, η μήτρα, οι παραμήτριοι χώροι, οι ωοθήκες και το ορθό έντερο.
Ωστόσο, η τελική διάγνωση τίθεται με βιοψία.
Ιστολογικοί τύποι
Ο πιο συχνός ιστολογικός τύπος είναι το επιδερμοειδές ή πλακώδες καρκίνωμα (90 – 95% των περιπτώσεων). Σπανιότερο αλλά πιο επιθετικό είναι το αδενοκαρκίνωμα, που αποτελεί το 5 – 8% των περιπτώσεων.
Σταδιοποίηση
Η σταδιοποίηση (staging) του όγκου καθορίζεται από την εξάπλωση της νόσου στον οργανισμό. Η σταδιοποίηση γίνεται κατά το σύστημα TNM, στο οποίο εκτιμάται το μέγεθος του όγκου (Tumor), ο αριθμός των λεμφαδένων (Nodes) και ο αριθμός των απομακρυσμένων μεταστάσεων (Metastasis).
Για τη σταδιοποίηση χρησιμοποιούνται οι ακόλουθες εξετάσεις:
- Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση: ελέγχεται ο κόλπος, ο τράχηλος, η μήτρα, οι παραμήτριοι χώροι, οι ωοθήκες και το ορθό έντερο
- Υπερηχογράφημα
- Αξονική τομογραφία
- Μαγνητική τομογραφία
- Λεμφαγγειογραφία
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και από την επιθυμία ή όχι της γυναίκας να τεκνοποιήσει.
Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται:
- Κωνοειδής εκτομή
- Ολική υστερεκτομή, με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό (με τη μέθοδο nerve-sparing)
- Ταυτόχρονη ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία
Θεόδωρος Ζαμπέτογλου, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
