Ενδοσκοπική θεραπεία της ΓΟΠ
Συγγραφέας Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης Γράφτηκε στις ,
ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΓΟΠΝ) & ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΣ ΚΑΥΣΟΣ
Ένας στους τέσσερις ανθρώπους στις χώρες της Δύσης υποφέρει από κάψιμο πίσω από το στέρνο ή στο άνω μέρος της κοιλιάς τουλάχιστον μία φορά το μήνα, το 12% υποφέρει από κάψιμο και πόνο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και περισσότεροι από 5% υποφέρουν σε καθημερινή βάση.
Εάν υποφέρετε από κάψιμο πίσω από το στέρνο δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα, μπορεί να πάσχετε από Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο, γνωστή επίσης ως ΓΟΠΝ.
Το κάψιμο πίσω από το στέρνο είναι το πλέον κοινό σύμπτωμα που σχετίζεται με την ΓΟΠΝ, αλλά μπορεί επίσης να παρουσιάζετε
- φλεγμονή ή/και έλκη του οισοφάγου
- βραχνάδα ή πόνο στο λαιμό
- υπερβολική ανάγκη να “καθαρίσετε” το λαιμό σας
- ανάγκη συχνής κατάποσης
- επίμονο βήχα
- άσθμα ή συμπτώματα παρόμοια με του άσθματος
- αίσθημα καψίματος στο στόμα ή το λαιμό
- πόνο ή δυσφορία στο στήθος
- δυσανεξία σε συγκεκριμένα φαγητά
- παρουσία κίτρινου υγρού ή λεκέδες στο μαξιλάρι σας μετά τον ύπνο
- τερηδόνα ή φλεγμονή της στοματικής κοιλότητας ανθεκτική στη φαρμακευτική θεραπεία
Αν και τα φάρμακα ανακουφίζουν από τα συμπτώματα, δεν αποκαθιστούν τη φυσική ανατομία και γενικά δεν σταματούν την εξέλιξη της νόσου. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να χρειαστεί να αυξήσετε τη δοσολογία και όπως πολλοί πάσχοντες από ΓΟΠΝ, αυτό μπορεί να σημαίνει λήψη φαρμάκων για όλη σας τη ζωή.
Εάν τα συμπτώματα σας είναι σοβαρά, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι μια από τις επιλογές σας, ωστόσο είναι μια επεμβατική μέθοδος η οποία παρουσιάζει ενίοτε σοβαρούς κινδύνους.
Εάν δεν επιθυμείτε να λαμβάνετε μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή, αλλά ούτε να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση, τότε συνιστάται η δια του στόματος θολοπλαστική μέθοδος χωρίς χειρουργική τομή, η οποία αντιμετωπίζει τόσο την αιτία, όσο και τα συμπτώματα της ΓΟΠΝ.
Τι είναι η ΓΟΠΝ;
Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, μετά την κατάποση, μια βαλβίδα μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου ανοίγει για να επιτρέψει την είσοδο της τροφής και στη συνέχεια κλείνει για να εμποδίσει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο. Η γωνία με την οποία ο οισοφάγος εισέρχεται στο στομάχι δημιουργεί μια γαστρο-οισοφαγική βαλβίδα η οποία θεωρείται ως ο κύριος παράγοντας αποτροπής της παλινδρόμησης. Για πολλούς πάσχοντες από ΓΟΠΝ, η βαλβίδα αυτή υπολείπεται λειτουργικά, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να αποτρέψει την παλινδρόμηση οξέος στον οισοφάγο.
Επιπλέον, μπορεί να συνυπάρχει διαφραγματοκήλη, δηλαδή μετακίνηση μέρους του στομάχου πάνω από το διάφραγμα η οποία επιδεινώνει δραματικά την ανεπάρκεια της γαστρο-οισοφαγικής βαλβίδας αλλοιώνοντας την ανατομία της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα ΓΟΠΝ είναι:
- υπερβολικό βάρος
- κάπνισμα
- γρήγορη λήψη τροφής
- λήψη μεγάλων γευμάτων
- λήψη τροφής αργά το βράδυ
- εγκυμοσύνη
Επιπλέον, η κατανάλωση των παρακάτω φαγητών και ποτών μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων της ΓΟΠΝ :
- εσπεριδοειδή και χυμοί
- σοκολάτα
- ποτά που περιέχουν καφεΐνη και ανθρακούχα ποτά
- φαγητά και σάλτσες με βάση την τομάτα
- πικάντικα φαγητά
- λιπαρά και τηγανητά φαγητά
- σκόρδο και κρεμμύδι
- φαγητά και τσάι που περιέχουν μέντα
- αλκοολούχα ποτά
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ΓΟΠΝ;
Οι πάσχοντες από ΓΟΠΝ, παρουσιάζουν εξασθένηση ή έλλειψη της βαλβίδας μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου η οποία επιτρέπει στα όξινα περιεχόμενα του στομάχου να παλινδρομούν προς τον οισοφάγο. Το εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου δεν είναι σχεδιασμένο για να αντέχει την επίμονη, μακροχρόνια έκθεση στα οξέα του στομάχου και με το πέρασμα του χρόνου, μπορεί να υποστεί σημαντικές βλάβες. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα χρόνια φλεγμονή ή οισοφαγίτιδα, που μπορεί να οδηγήσει σε Οισοφάγο Barrett. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πάσχοντες από ΓΟΠΝ μπορεί να παρουσιάσουν επιπλοκές που σχετίζονται με εξω-οισοφαγική παλινδρόμηση όταν το οξύ του στομάχου φτάσει στον λάρυγγα, τους πνεύμονες, το στόμα ή τη μύτη. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στο λαιμό, βήχα, λαρυγγίτιδα, νοσήματα των δοντιών, δυσφορία στα αυτιά και τη μύτη και συμπτώματα παρόμοια με του άσθματος, τα οποία προκαλούνται από την αναρρόφηση των περιεχομένων του στομάχου στους πνεύμονες. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως δεν διορθώνονται μόνο με φαρμακευτική αγωγή και απαιτείται ανατομική αποκατάσταση για την αποφυγή υποτροπής και εξέλιξης της νόσου. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο Οισοφάγος Barrett μπορεί να αποτελέσει μια επιπλοκή της ΓΟΠΝ η οποία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Από τη στιγμή που θα παρουσιαστεί, ο οισοφάγος Barrett μπορεί να προκαλέσει κακοήθεια, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξέλιξης σε οισοφαγικό αδενοκαρ-κίνωμα κατά 30 έως 125 φορές.
Εκτός από τις μεθόδους ελέγχου της δίαιτας, οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν την φαρμακευτική αγωγή, την χειρουργική αντιμετώπιση και την ενδοσκοπική μέθοδο (χωρίς χειρουργική τομή).
Πως αντιμετωπίζεται η ΓΟΠΝ ;
Φαρμακευτική αγωγή
Τα διάφορα φάρμακα (αναστολείς αντλίας πρωτονίων, Η2 αποκλειστές, μη συνταγογραφούμενα αντιόξινα) δρουν μειώνοντας την παραγωγή ή εξουδετερώνοντας το οξύ του στομάχου.
Αν και είναι αποτελεσματικά για αρκετούς πάσχοντες, τα φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν την αιτία της νόσου, πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά όταν τα συμπτώματα είναι συχνά και συνήθως απαιτείται καθημερινή χορήγηση εφ’ όρου ζωής.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα τους μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, με συνέπεια να απαιτείται αύξηση της δοσολογίας.
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Οι χειρουργικές επεμβάσεις θολοπλαστικής, όπως η Nissen, θεωρούνται αποτελεσματικές λύσεις μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, ελάχιστοι πάσχοντες καταφεύγουν σε χειρουργικές επεμβάσεις ως λύση για την ΓΟΠΝ. Οι χειρουργικές λαπαροσκοπικές επεμβάσεις θολοπλαστικής αν και υπερέχουν σε σύγκριση με τις ανοικτές, παρουσιάζουν σημαντικούς κινδύνους, λόγω του ότι περιλαμβάνουν :
Τομή του δέρματος
Τομή του δέρματος και των ιστών και εισαγωγή 4-5 εισαγωγέων μέσω της κοιλιακής χώρας για την πρόσβαση στη θέση επέμβασης.
Αλλοίωση της φυσιολογικής ανατομίας Τομή των αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν το επάνω μέρος του στομάχου (θόλος) με το οποίο το στομάχι περικλείει τον οισοφάγο.
Επανεπέμβαση
Λόγω του ότι πρόκειται για επεμβατική μέθοδο, σχηματίζονται συμφύσεις καθώς και ουλή στη θέση επέμβασης, καθιστώντας δύσκολη οποιαδήποτε επαναληπτική επέμβαση.
Αοίμωξη
Κίνδυνος λοίμωξης στο σημείο της τομής
Κατά την επέμβαση θολοπλαστικής, αν υπάρχει διαφραγματοκήλη αποκαθίσταται μερικά ή ολικά, και ακολούθως το ανώτερο μέρος του στομάχου που ονομάζεται θόλος, διαχωρίζεται και απομονώνεται από τους γύρω ιστούς . Στη συνέχεια, ο θόλος τυλίγεται γύρω από τον οισοφάγο, αποκαθιστώντας την βαλβίδα. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολία κατάποσης, γαστρικό πόνο, μετεωρισμό, κράμπες κοιλιακής χώρας και αδυναμία εξώθησης αερίων από το στομάχι προς το στόμα.
Πώς λειτουργεί η ενδοσκοπική μέθοδος
Σχήμα 1
Η συσκευή και το ενδοσκόπιο εισάγονται μέσω του στόματος
Σχήμα 2
Η διαφραγματοκήλη μειώνεται
Σχήμα 3
Η συσκευή έλκει και συσφίγγει μια αναδίπλωση γαστρικού τοιχώματος ολικού πάχους.
Σχήμα 4
Το βήμα 3 επαναλαμβάνεται αρκετές φορές έως ότου αποκατασταθεί η βαλβίδα.
Η φαρμακευτική αγωγή και οι μεταβολές της δίαιτας μπορούν να βοηθήσουν στον περιορισμό των συμπτωμάτων, ωστόσο ο μοναδικός τρόπος να αποκατασταθεί η αιτία που προκαλεί την ΓΟΠΝ είναι μέσω αποδεδειγμένων χειρουργικών αρχών. Η ενδοσκοπική μέθοδος αποτελεί ένα τεράστιο βήμα στην εξέλιξη της θεραπείας της ΓΟΠΝ και εστιάζει στην αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας του φραγμού κατά της παλινδρόμησης.
Η βασική διαφορά από τις συμβατικές ανοικτές και λαπαροσκοπικές χειρουργικές επεμβάσεις είναι ότι η ενδοσκοπική μέθοδος γίνεται δια του στόματος χωρίς χειρουργική τομή.
Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει είναι:
ü Δεν απαιτεί εξωτερικές τομές – Δεν προκαλεί ουλές
ü Δεν απαιτεί τομή ιστών και αγγείων και δεν αλλοιώνει την φυσιολογική ανατομία
ü Προκαλεί πολύ λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες και επιπλοκές
ü Επιτρέπει οποιαδήποτε άλλη επαναληπτική επέμβαση ή αναθεώρηση στο μέλλον
Η ενδοσκοπική μέθοδος μπορεί να εφαρμοσθεί σε πολύ περισσότερους πάσχοντες καθώς είναι ασφαλέστερο και πολύ λιγότερο επεμβατικό. Η Δια του Στόματος Θολοπλαστική Χωρίς Χειρουργική Τομή διευρύνει την ομάδα των πασχόντων οι οποίοι μπορούν να ωφεληθούν από την “ανατομική αποκατάσταση”, περιορίζοντας ή εξαλείφοντας την ανάγκη λήψης φαρμάκων εφ’ όρου ζωής.
Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης,
Γενικός Χειρουργός
