Οστεοπόρωση και χρόνια ηπατοπάθεια:Μία σύντομη ματιά στην αλληλεπίδρασή τους
Συγγραφέας Νικόλαος Δ. Καρακούσης Γράφτηκε στις ,
Οι διαταραχές των οστών που προκαλούνται από παθήσεις του ήπατος είναι γνωστές με τον όρο ηπατική οστεοδυστροφία. Στον όρο αυτόν περιλαμβάνονται η οστεοπόρωση και η οστεομαλακία.
Η οστεοπόρωση αποτελεί ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο χαρακτηρίζεται από διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών με αυξημένο καταγματικό κίνδυνο. Αποτελεί κοινή επιπλοκή των ηπατοπαθειών με συχνότητα 20 έως 50%, ενώ η συχνότητα των καταγμάτων κυμαίνεται από 5% έως 20%.
Η νόσος του ήπατος που είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την οστεοπόρωση είναι η πρωτοπαθής χολική χολαγγειίτιδα (PBC). Πέρα όμως από τη PBC και άλλες καταστάσεις συνδέονται με διαταραχή του οστικού μεταβολισμού. Ανάμεσά τους η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (PSC), οι χρόνιες ηπατίτιδες, η αλκοολική ηπατοπάθεια και τα φάρμακα που ακολουθούν τη μεταμόσχευσης του ήπατος (κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά).
Αλληλεπίδραση ήπατος και οστικού μεταβολισμού
- Η υπερχολερυθριναιμία (αύξηση της χολερυθρίνης που εμφανίζεται σε νοσήματα του ήπατος, όπως η κίρρωση) έχει ανασταλτική επίδραση στους οστεοβλάστες (που «παράγουν» το οστό), ενώ από διάφορες μελέτες φαίνεται πως ο ίκτερος μειώνει την απορρόφηση της βιταμίνης D από το δέρμα.
- Συμπτώματα και κλινικές εκδηλώσεις των ηπατοπαθειών, όπως η ναυτία, ανορεξία και ο έμετος, οδηγούν σε μειωμένα επίπεδα Ca και βιταμίνης D, λόγω μειωμένης πρόσληψης και απορρόφησης.
- Η μείωση της οστεοπροτεγερίνης (OPG) εξαιτίας της ηπατικής ανεπάρκειας, οδηγεί σε αύξηση της διαφοροποίησης των οστεοκλαστών (που «τρώνε» το οστό).
- Η 25-υδροξυλίωση της βιταμίνης D, η οποία έχει κομβικό ρόλο στον οστικό μεταβολισμό και ομοιόσταση, πραγματοποιείται στο ήπαρ. Οπότε, ηπατική βλάβη λειτουργεί αρνητικά στην υδροξυλίωση της βιταμίνης αυτής.
- Στο ήπαρ παράγεται ο παράγοντας IGF-1 (insulin like growth factor 1), o οποίος αποτελεί ενεργοποιητή των οστεοβλαστών (που «παράγουν» οστό). Βλάβη του ήπατος, μπορεί να σημαίνει και μειωμένη παραγωγή του, άρα μειωμένη ενεργοποίηση των οστεοβλαστών και διαταραχή της οστικής υγείας.
- O υπογοναδισμός της κίρρωσης του ήπατος προκαλεί μείωση της ελεύθερης τεστοστερόνης, με δυσμενή συνέπεια στον οστικό μεταβολισμό.
ΠΗΓΕΣ:
Collier JD, Ninkovic M, Compston JE. Guidelines on the management of osteoporosis associated with chronic liver disease (bmj.com) Br Soc Gastroenterology. Gut 2002.
Gabriela Handzlik-Orlik, Michał Holecki, Krzysztof Wilczyński, et al. Osteoporosis in liver disease: pathogenesis and management. Ther Adv Endocrinol Metab. 2016; 7: 128–135.
Νικόλαος Δ. Καρακούσης
