ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ: Ο ιός και ο ξενιστής
Συγγραφέας Φίλιππος Κανούτος Γράφτηκε στις ,
Ενδιαφέρον απόσπασμα από το βιβλίο του έγκριτου καθηγητή της Μικροβιολογίας-Ιολογίας και ερευνητή του Universita Vita-Salute San Raffaele di Milano ο οποίος πολύ νωρίς είχε ανακοινώσει και ενημερώσει τους αρμόδιους, περί ενός νέου ιού της οικογένειας των κορονιών, αλλά δεν εισακούστηκε.
Ένας ιός είναι κάτι που κατορθώνει να αναπτύσσεται μόνον στο εσωτερικό ενός ξενιστή. Ο ιός των πουλερικών αναπτύσσεται στα κοτόπουλα, ο ιός των βοοειδών στα βοοειδή, ένας ανθρώπινος ιός στον άνθρωπο.
Είναι αυτό που τεχνικά ονομάζουμε «αναγκαστικό ενδοκυτταρικό παράσιτο».
«Παράσιτο» γιατί εκμεταλλεύεται όλους τους μηχανισμούς ενός κυττάρου γιά όφελός του. «Ενδοκυτταρικό» γιατί αυτή η εκμετάλλευση συμβαίνει στο εσωτερικό του κυττάρου και όχι στο εξωτερικό περιβάλλον.
Τέλος «αναγκαστικό» γιατί δεν έχει εναλλακτική διέξοδο ή αναπτύσσεται από το παράσιτο στο εσωτερικό ενός κυττάρου ή δεν αναπτύσσεται. Ο ιός λοιπόν, είναι κάτι το ζωντανό γιατί κατορθώνει να πολλαπλασιαστεί, να εξαπλωθεί, με αφορμή τις αρρώστιες και ορισμένες φορές αναστατώνει τον κόσμο με δραματικές επιδημίες: όμως αυτό συμβαίνει μόνον όταν κατορθώνει να βρει τον ξενιστή του, στο εσωτερικό του οποίου αναπτύσσεται.
Οι ιοί έχουν τη δυνατότητα να αρρωστήσουν τον ξενιστή, να του προκαλέσουν τον θάνατο.
Εάν ο ιός κατορθώσει να αναπτυχθεί σε έναν μόνο ξενιστή, θα μπορούσε να διαρκέσει κατά τον χρόνο της αρρώστιας ή(κατορθώνοντας να μολύνει με μόνιμο τρόπο τον άρρωστο) κατά τον χρόνο επιβίωσης του ξενιστή.
Πεθαίνοντας ο ξενιστής θα εξαφανιστεί και ο ιός. Γι’ αυτό το λόγο ο ιός, εκτός του να μολύνει ένα άτομο, αναπτυσσόμενος στα κύτταρά του χωρίς να τον σκοτώσει, θα πρέπει να μάθει και ένα άλλο γεγονός απαραίτητο και δυσκολότατο: θα πρέπει να σκοτώσει τον πρώτο ξενιστή στον οποίο αναπτύσσεται για να εισέλθει σε έναν δεύτερο ξενιστή και να αναπτυχθεί και εντός αυτού και μετά σε έναν τρίτο, τέταρτο, πέμπτο και ούτω καθ’εξής, εάν δεν θέλει να εξαφανιστεί. Αυτή τη μετάδοση από ένα άτομο σε ένα άλλο ονομάζουμε «μόλυνση» και πράγματι οι ιοί είναι παράγοντες μολυσματικοί που οφείλουν την ύπαρξή τους στη μεταβιβαστικότητά τους.
Ο ιός υπάρχει για να κάνει αποκλειστικά ένα πράγμα: να φθάσει στο εσωτερικό ενός κυττάρου, να του πάρει τον έλεγχο και να τον αναγκάσει να παράγει χιλιάδες ιούς, ξεκινώντας από το αρχικό. Ο ιός είναι κάτι το πολύ απλό: ένα κουτί που έχει στο εσωτερικό του ένα γονίδιο (ονομαζόμενο μολυσματικό γονιδίωμα) που χρησιμεύει στο να συνθέσει όλες εκείνες τις πρωτεΐνες, αναγκαίες στον ιό για να αναπτύξει το γονιδίωμά του και να κατασκευάσει καινούργια κουτιά στα οποία θα τοποθετήσει καινούργια γονιδιώματα, γιά να εξέλθει από το μολυσματικό κύτταρο, που πεθαίνει και να φθάσει σε ένα άλλο κύτταρο, πιθανότατα εκείνο ενός άλλου ατόμου.
Το κουτί του ιού που ονομάζεται «καψίδιο», αποτελείται από πρωτεΐνες, που παράγονται με βάση τις πληροφορίες που υπάρχουν στο μολυσματικό γονιδίωμα, χρησιμεύει ουσιαστικά για δύο πράγματα. Το πρώτο συνίσταται στο να προσφέρει στο γονιδίωμα μια προφύλαξη που θα του εξασφαλίσει να παραμείνει ακέραιο για όσο χρόνο χρειάζεται για να μολύνει ένα άλλο κύτταρο. Το δεύτερο είναι, εκτός του να προστατεύσει το γονιδίωμα του ιού, ότι πρέπει να επιτρέψει την είσοδό του σε ένα κύτταρο μη μολυσμένο.
Εάν αυτή η μετάβαση από κύτταρο σε κύτταρο συμβαίνει μόνον στο εσωτερικό του ίδιου ατόμου, δεν έχουμε μετάδοση και ο ιός πεθαίνει μαζί με τον ξενιστή που έχει μολύνει. Αν όμως αυτή η μετάβαση συμβαίνει από το κύτταρο ενός ατόμου στο κύτταρο ενός άλλου ατόμου, τότε μιλάμε για μολυσματική μετάδοση.
Τέλος πάντων, ο ιός είναι ένα είδος «μαγικού τύπου» που εισέρχεται στην φυσιολογική δραστηριότητα του κυττάρου.
Το γεγονός ότι ο ιός χρησιμοποιεί το μεγαλύτερο μέρος των αναπτυξιακών μηχανισμών των κυττάρων μας, υποδεικνύει την μεγάλη δυσκολία το να αναπτυχθούν αντιϊκά φάρμακα. Πράγματι ένα αντιϊκό φάρμακο πρέπει να πλήξει τον ιό αλλά όχι το άτομο.
Φίλιππος Κανούτος,
Παθολόγος – Ειδικός Γηρίατρος
