Κάταγμα Ισχίου – Διατροχαντήριο – Υποκεφαλικό
Συγγραφέας Νικόλαος Θ. Ροΐδης Γράφτηκε στις ,
Το ισχίο είναι η άρθρωση που ενώνει τη λεκάνη με το μηρό. Στηρίζει το βάρος του σώματος και συμβάλλει στο περπάτημα.
Από τι αποτελείται ;
Το μηριαίο είναι το οστό που βρίσκεται στο εσωτερικό του μηρού. Στην άρθρωση του ισχίου, το ανώτερο μέρος του μηριαίου οστού (κεφαλή μηριαίου), θηλυκώνει σε μια κοιλότητα της λεκάνης, που ονομάζεται κοτύλη.
Οι δυο επιφάνειες της άρθρωσης, που εφάπτονται, καλύπτονται από ένα σχετικά μαλακό ιστό, που ονομάζεται χόνδρος και τους επιτρέπει να γλιστρούν μεταξύ τους εύκολα και ανώδυνα.
Η άρθρωση σταθεροποιείται από ένα σάκο (αρθρικός θύλακος) και περιβάλλεται από ένα υγρό (αρθρικό υγρό), που χρησιμεύει ως λιπαντικό, διευκολύνοντας την κίνηση, όπως το λάδι τα γρανάζια μιας μηχανής. Γύρω από την άρθρωση βρίσκονται αρκετοί μύες και προσφύσεις (τένοντες), που τους συνδέουν με τα οστά. Οι μύες κινούν το ισχίο και το γόνατο.
Οι μύες αυτοί είναι ιδιαίτερα δυνατοί, καθώς συμβάλλουν στην ισορροπία του σώματος και το περπάτημα.
Πρέπει να συνεργάζονται τέλεια, για να μπορείτε να περπατάτε φυσιολογικά.
Τύποι καταγμάτων ισχίου
Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη καταγμάτων ισχίου. Ο τύπος του κατάγματος, εξαρτάται από την περιοχή του ανώτερου τμήματος του μηριαίου οστού στην οποία συμβαίνει και η αντιμετώπιση του είναι διαφορετική ανάλογα με την περιοχή.
Υποκεφαλικό κάταγμα (Ενδοαρθρικό κάταγμα)
Είναι το κάταγμα στον αυχένα του μηριαίου και μέσα στην άρθρωση (το εσωτερικό του αρθρικού θυλάκου).
Η αιμάτωση της κεφαλής του μηριαίου συχνά διαταράσσεται και αυτό συχνά οδηγεί σε καθυστερημένη πώρωση ή και μη πώρωση του κατάγματος και σε αυτό που ονομάζουμε άσηπτη νέκρωση του ισχίου (που οδηγεί σε καθίζηση της κεφαλής και μετατραυματική αρθρίτιδα).
Διατροχαντήριο κάταγμα (Εξωαρθρικό κάταγμα)
Το μηριαίο οστό, έχει στο πάνω μέρος του μια οστική προεξοχή η οποία ονομάζεται μείζων τροχαντήρας και στον οποίο καταφύονται οι γλουτιαίοι μύες. Έχει επίσης τον ελάσσονα τροχαντήρα, που είναι μια χαμηλή οστική προεξοχή που αποτελεί σημείο σύνδεσης καμπτήρων μυών του ισχίου. Το διατροχαντήριο κάταγμα, είναι το κάταγμα στην περιοχή ανάμεσα στο ελάσσονα και το μείζονα τροχαντήρα.
Υποτροχαντήριο κάταγμα (Εξωαρθρικό κάταγμα)
Αυτό το κάταγμα εμφανίζεται πιο κάτω από τον ελάσσονα τροχαντήρα. Ενδέχεται το κάταγμα του οστού να περιλαμβάνει περισσότερες από μία ζώνες. Αυτό είναι σημαντικό και λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από το χειρουργό όταν εξετάζει το είδος της επέμβασης που πρέπει να ακολουθήσει για να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο κάταγμα.
Ποια είναι τα συμπτώματα ;
Το ισχίο σας πονάει. Ο πόνος, συνήθως, εστιάζεται στη βουβωνική περιοχή και στην εξωτερική πλευρά του ισχίου.
Η άρθρωση γίνεται πολύ επώδυνη δυσκολεύοντας τις κινήσεις σας. Υπάρχει αδυναμία φόρτισης και αυτόνομης βάδισης. Το σκέλος παρουσιάζει συνήθως βράχυνση και εξωτερική στροφή.
Τι εξετάσεις χρειάζονται ;
Ο γιατρός, για να διαπιστώσει τη σοβαρότητα της κατάστασής σας, βασίζεται σε:
βαρύτητα συμπτωμάτων που υποδηλώνουν κάποιο κάταγμα ισχίου
η πλήρης αδυναμία φόρτισης
η παραμόρφωση του σκέλους σε βράχυνση και εξωτερική στροφή
Η ακτινογραφία είναι η τεχνική, που χρησιμοποιεί ακτίνες (τις ακτίνες X), για να δούμε τα οστά στο εσωτερικό του σώματος. Η απλή ακτινογραφία λεκάνης θα βοηθήσει στην αναγνώριση του τύπου του κατάγματος.
Αν το κάταγμα είναι ρωγμώδες δεν αρκεί μια απλή ακτινογραφία και πιθανώς θα χρειασθεί αξονική ή μαγνητική τομογραφία σε κάποιες περιπτώσεις. Γιατί η αναγνώριση του τύπου του κατάγματος είναι τόσο σημαντική; Είναι σημαντική γιατί θα καθορίσει το είδος της επέμβασης που θα χρειασθεί για την αντιμετώπιση του κατάγματος η οποία διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο του κατάγματος και την ηλικία του ασθενούς.
Η επέμβαση που σας προτείνουν…
Εισαγωγή
Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται εισαγωγή του ασθενούς στο Νοσοκομείο για την εκτίμηση της γενικότερης κατάστασης της υγείας του έτσι ώστε να μπορούμε να προχωρήσουμε με ασφάλεια στην προτεινόμενη χειρουργική θεραπεία.
Πριν την επέμβαση
Είναι λογικό ότι η καλή γενική κατάσταση συμβάλλει στο επιτυχές αποτέλεσμα. Πριν την επέμβαση και με βάση τον προεγχειρητικό έλεγχο ο αναισθησιολόγος προτείνει την κατάλληλη μέθοδο αναισθησίας για εσάς και σας δίνει οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε.
Η αναισθησία
Στη διάρκεια της επέμβασης συνήθως αναισθητοποιείται το κάτω μέρος του σώματος με ένεση στην πλάτη σας (επισκληρίδιος ή ραχιαία αναισθησία). Η πιο σύγχρονη επιλογή είναι η ραχιαία αναισθησία (light spinal) γιατί διάφορες μελέτες καταδεικνύουν μικρότερο ποσοστό επιπλοκών σε σχέση με την γενική αναισθησία αλλά και ταχύτερη και καλύτερη μετεγχειρητική κινητοποίηση των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη πρωτοκόλλων ταχείας κινητοποίησης (fast track protocols) βοηθά πολύ στην πολύ γρήγορη ανάνηψη όσο και αποκατάσταση του ασθενούς.
Η προετοιμασία
Η επέμβαση πραγματοποιείται σε χώρο (χειρουργείο), που υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Οι κανόνες υγιεινής είναι πολύ σημαντικοί στις επεμβάσεις οστών, για αυτό η ιατρική ομάδα παίρνει ιδιαίτερες προφυλάξεις. Συνήθως, τοποθετείστε ξαπλωμένος ανάσκελα ή σε πλάγια θέση. Η θέση, ωστόσο, μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την τεχνική που εφαρμόζει ο χειρουργός σας. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές από τις οποίες ο χειρουργός σας καλείται να επιλέξει ανάλογα με την περίπτωσή σας και τις πρακτικές που εφαρμόζει. Στη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός πρέπει να προσαρμοστεί και πιθανώς να πραγματοποιήσει επιπλέον ενέργειες, που επιμηκύνουν την επέμβαση χωρίς, ωστόσο, να γίνεται πιο δύσκολη ή επικίνδυνη.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός πέρα από τη φύση και τη θέση του κατάγματος (Υποκεφαλικό, Διατροχαντήριο η Υποτροχαντήριο), λαμβάνει πάντα υπόψη την ηλικία, τη γενική υγεία και το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, καθώς τις συνήθειες του, ώστε να καταλήξει στον αποτελεσματικότερο τρόπο αντιμετώπισης του κατάγματος. Σπάνια ορισμένοι τύποι καταγμάτων μπορούν να θεωρηθούν αρκετά σταθεροί για να αντιμετωπιστούν με μη χειρουργική θεραπεία και απλά παρακολουθούνται συχνά για να μην υπάρξει επιδείνωση τους ή παρεκτόπιση. Επίσης, εξαιρετικά σπάνια κάποιοι ασθενείς ενδέχεται να είναι πολύ άρρωστοι για να υποβληθούν σε οποιαδήποτε μορφή αναισθησίας και χειρουργείου.
Χειρουργική θεραπεία για Υποκεφαλικό (ενδοαρθρικό) κάταγμα
Εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, τη φύση και την παρεκτόπιση του κατάγματος καθώς και τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και τον πρότερο τρόπο κινητοποίησης και βάδισης του (χωρίς βοηθήματα, με βακτηρία (μπαστούνι) ή περιπατητήρα τύπου «Π»). Σε νεαρότερους ασθενείς συνήθως προτιμάται η στερέωση του κατάγματος είτε με μεμονωμένες βίδες (κοχλίωση), είτε με μία μεγαλύτερη βίδα που θα ολισθαίνει εντός του κυλίνδρου μιας πλάκας (ολισθένων ήλος). Σε μεγαλύτερες ηλικίες ανάλογα και με την παρεκτόπιση του κατάγματος και τον επηρεασμό της παροχής αίματος στην κεφαλή του μηριαίου οστού, μπορεί να γίνει είτε στερέωση του κατάγματος με μεμονωμένες βίδες (κοχλίωση), ή με μία μεγαλύτερη βίδα που θα ολισθαίνει εντός του κυλίνδρου μιας πλάκας (ολισθένων ήλος), είτε αντικατάσταση μόνο της κεφαλής (Ημιαρθροπλαστική) ή της κεφαλής μαζί με την κοτύλη (Ολική Αρθροπλαστική). Οι τελευταίες μπορούν να πραγματοποιηθούν πλέον και με Ρομποτική υποβοήθηση MAKO!
Σχόλια
Η ολική αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί την επέμβαση του αιώνα μιας και έχει δώσει εξαιρετικές λύσεις σε περιπτώσεις ασθενών με πολύ σημαντικά κινητικά προβλήματα λόγω οστεοαρθρίτιδας. Εμπεριέχει, ωστόσο, κάποιους κινδύνους που πρέπει να λάβετε υπόψη σας, πριν αποφασίσετε να υποβληθείτε σε επέμβαση.
Οι συνεχείς έρευνες εξελίσσουν τις τεχνικές (νέα υλικά, νέα συστήματα στερέωσης, κτλ.) και προσφέρουν συνεχώς αυξανόμενες εγγυήσεις για ένα ασφαλές αποτέλεσμα.
Η επέμβαση
Η σημαντικότερη εξέλιξη στην χειρουργική του ισχίου τα τελευταία χρόνια είναι οι πρόσθιες προσπελάσεις ελάχιστης επεμβατικότητας (AMIS, ASI, ALMIS). Με την χρήση των τεχνικών αυτών και ιδιαίτερα με την τεχνική ALMIS σε ύπτια θέση δεν υπάρχει τραυματισμός ευγενών στοιχείων (αγγείων ή νεύρων) ή τραυματισμός μυών και τενόντων όπως στις παραδοσιακές οπίσθιες ή πλάγιες προσπελάσεις. Συνήθως, ο χειρουργός πραγματοποιεί μια τομή στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου. Το μέγεθος της τομής ποικίλλει ανάλογα με την τεχνική (περίπου 5-8 εκ.). Η άρθρωση βρίσκεται σε βάθος και ο χειρουργός χρειάζεται να έχει τέλεια οπτική επαφή, για να επέμβει.
Μετά την τομή στο δέρμα, ο χειρουργός φθάνει στην άρθρωση του ισχίου χωρίς κανένα μυικό τραυματισμό χρησιμοποιώντας μεσοδιαστήματα μεταξύ συγκεκριμένων μυών. Στη συνέχεια, ανοίγει το σάκο (θύλακο), που περιβάλλει την άρθρωση. Η διαδικασία αυτή γίνεται με ιδιαίτερη ακρίβεια και περιορίζει στο ελάχιστο τον κίνδυνο βλαβών σε νεύρα, αιμοφόρα αγγεία ή μυς.
Η βασική επέμβαση
Ο χειρουργός «κόβει», βάσει προηγούμενων υπολογισμών, το ανώτερο τμήμα του μηριαίου (κεφαλή μηριαίου), που παρουσιάζει φθορά του χόνδρου και το αφαιρεί. Με ειδικές ράσπες δημιουργεί, στη συνέχεια, στο εσωτερικό του μηριαίου ένα τούνελ, για να τοποθετήσει το πρώτο τμήμα της πρόθεσης. Εάν η κοιλότητα στη λεκάνη (κοτύλη) παρουσιάζει σοβαρές βλάβες εξαιτίας της αρθρίτιδας, ο χειρουργός προετοιμάζει επίσης το οστό, αφαιρώντας το χόνδρο με ειδικές ράσπες διαφόρων μεγεθών. Το οστό πρέπει να προσαρμόζει απόλυτα στα μέρη της πρόθεσης.
Για το λόγο αυτό, ο χειρουργός δοκιμάζει διάφορες προθέσεις. Διασφαλίζει τη συγκράτησή τους στο οστό, την κατεύθυνσή τους, μείωνει στο ελάχιστο τον κίνδυνο εξάρθρωσης, κτλ. Στη συνέχεια, τοποθετεί την τελική πρόθεση και προχωρεί στη στερέωσή της. Εάν αντικατασταθεί μόνο η κεφαλή του μηριαίου, η πρόθεση αποτελείται από ένα στέλεχος, το οποίο εισάγεται στο μηριαίο. Στο στέλεχος εφαρμόζει ένα τμήμα με σφαιρικό σχήμα (κεφαλή πρόθεσης).
Στην ιατρική γλώσσα, μιλάμε για πρόθεση μηριαίας κεφαλής.
Όταν πρέπει να αντικατασταθούν όλα τα μέρη της άρθρωσης (ολική πρόθεση), ο χειρουργός προσθέτει ένα τμήμα σε σχήμα κούπας (το κυπέλλιο), που στερεώνεται στην κοτύλη. Η στερέωση γίνεται με ή χωρίς τη χρήση ειδικού τσιμέντου, χωρίς να επηρεάζεται το αποτέλεσμα. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από το είδος της πρόθεσης, την ποιότητα των οστών σας, την ηλικία σας, κτλ. Στη συνέχεια, ο χειρουργός ενώνει τα δύο μέρη της πρόθεσης και διασφαλίζει τη σταθερή συγκράτησή τους σε όλες τις θέσεις. Τέλος, τοποθετεί στη θέση τους όλα τα στοιχεία που περιβάλλουν την άρθρωση (θύλακος, μύες, κτλ.).
Η αρθροπλαστική ισχίου με την προσπέλαση ALMIS και την τοποθέτηση του ασθενούς σε ύπτια θέση όσο και η μη χρήση ειδικών τραπεζιών έλξης που χρησιμοποιούνται σε άλλες πρόσθιες προσπελάσεις (AMIS) διευκολύνει πολύ την χρήση του ρομποτικού συστήματος ΜΑΚΟ. Το ρομποτικό σύστημα ΜΑΚΟ μέχρι σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιείτε μόνο με την κλασσική οπίσθια προσπέλαση ή διάφορες τροποποιήσεις της.
Ο συνδυασμός πρόσθιας προσπέλασης ελάχιστης επεμβατικότητας με την ρομποτική τεχνολογία ΜΑΚΟ εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την χειρουργική μας ομάδα και χρησιμοποιείται μόνο σε πολύ εξειδικευμένα κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής. Θεωρείται σήμερα η πιο σύγχρονη πρόταση στην αρθροπλαστική του ισχίου!
Συνδυάζουμε τα οφέλη των δύο επαναστατικών αλλαγών στην χειρουργική του ισχίου την τελευταία δεκαετία, της πρόσθιας προσπέλασης ελάχιστης επεμβατικότητας ALMIS και του πιο αξιόπιστου ρομποτικού συστήματος στον κόσμο MAKO, STRYKER! Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε την ταχύτατη αποκατάσταση των ασθενών μας με μονοήμερη νοσηλεία του ασθενούς (fast track protocols – outpatient surgery).
Συμβαδίζουμε με τα καλύτερα κέντρα του κόσμου προσφέροντας τις πιο αξιόπιστες διεθνώς λύσεις για τους ασθενείς μας!
Νικόλαος Θ. Ροΐδης,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
