Πως επηρεάζουν οι ορμόνες τη στοματική υγεία της γυναίκας;
Συγγραφέας Δημήτρης Αντωνίου Γράφτηκε στις ,
Στη ζωή μιας γυναίκας οι μεταβολές στις ορμόνες επηρεάζουν πληθώρα ιστών και οργάνων μέσα στο σώμα.
Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα των ορμονών συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας, της εμμηνόρροιας, της εγκυμοσύνης αλλά και της εμμηνόπαυσης. Κατά τις περιόδους αυτές η στοματική υγεία ενδέχεται να επιδεινωθεί, γεγονός που υποδηλώνει αυξημένη ανάγκη για φροντίδα και περιποίηση των δοντιών και των περιοδοντικών ιστών ειδικότερα.
Γνωρίζοντας και κατανοώντας αυτές τις αλλαγές, μπορεί κάθε γυναίκα να εφαρμόσει πρακτικές καλής στοματικής υγείας με τις οποίες μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα καθώς και τις μόνιμες βλάβες στα ούλα και γενικά στο περιοδόντιο.
Εφηβεία
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, η αύξηση του επιπέδου των φυλετικών ορμονών, όπως η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα, πέρα από τις μεγάλες αλλαγές που προκαλεί στο γυναικείο σώμα, αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος στα ούλα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ευαισθησία των περιοδοντικών ιστών.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα ούλα μπορεί να εμφανίσουν οίδημα, ερυθρότητα, αιμορραγία και γενικώς να είναι πιο ευαίσθητα.
Έμμηνος ρύση
Η λεγόμενη «ουλίτιδα περιόδου» (menstruation gingivitis) εκδηλώνεται συνήθως ακριβώς πριν την περίοδο και τα συμπτώματα υποχωρούν όταν ξεκινά η έμμηνος ρύση. Τυπικά συμπτώματα της «ουλίτιδας περιόδου» είναι η υπερπλασία και αιμορραγία των ούλων. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι ο πόνος στα δόντια και η αυξημένη ευαισθησία. Η «ουλίτιδα περιόδου» είναι αποτέλεσμα της μαζικής απελευθέρωσης οιστρογόνων και προγεστερόνης πριν την περίοδο, καθώς οι ορμόνες αυτές αυξάνουν τη ροή αίματος στα ούλα και μειώνουν τη ροή του σιέλου.
Η τήρηση των βασικών κανόνων στοματικής υγιεινής προστατεύει από τις ενοχλήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ή τουλάχιστον εξασφαλίζει ότι τα συμπτώματα είναι πιο ήπια.
Εγκυμοσύνη
Τα ούλα και τα δόντια επηρεάζονται επίσης και στη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης. Μεταξύ του δευτέρου και του όγδοου μήνα της εγκυμοσύνης τα ούλα έχουν την τάση να είναι πρησμένα, κόκκινα, ευαίσθητα και να αιμορραγούν. Ενδέχεται επίσης να εμφανιστούν υπερπλασίες ως αντίδραση σε κάποιο ερεθιστικό παράγοντα.
Γενικά αυτές οι υπερπλασίες είναι ανώδυνες και δεν είναι κακοήθεις. Συνήθως υποστρέφουν μετά την εγκυμοσύνη.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, χρειάζονται χειρουργική αφαίρεση. Η περιοδοντική υγεία θα έπρεπε να είναι μέρος της γενικότερης προγεννητικής φροντίδας. Όπως κάθε λοίμωξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έτσι και τα περιοδοντικά προβλήματα θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνα. Μάλιστα, δεν είναι λίγα τα ερευνητικά δεδομένα τα οποία συσχετίζουν την ενεργό περιοδοντίτιδα με την γέννηση πρόωρων και λιποβαρών νεογνών.
Γι’ αυτό προτείνεται η αντιμετώπιση των περιοδοντικών προβλημάτων πριν από την εγκυμοσύνη και η συστηματική παρακολούθηση και φροντίδα των περιοδοντικών ιστών, κατά τη διάρκεια αυτής.
Εμμηνόπαυση
Η αλλαγή στα επίπεδα τον ορμονών επηρεάζει τη λειτουργία των σιελογόνων αδένων. Έτσι, πολλές γυναίκες στη διαδικασία της εμμηνόπαυσης ή και μετά από αυτή, συχνά ταλαιπωρούνται από ξηροστομία. Το σάλιο βοηθά στον καθαρισμό της στοματικής κοιλότητας και στην απομάκρυνση των βακτηριδίων.
Η μειωμένη παραγωγή του, συνεπώς, ευνοεί το σχηματισμό μικροβιακής πλάκας, προκαλώντας κακοσμία του στόματος και αυξημένο δείκτη τερηδονισμού των δοντιών.
Η καυσαλγία του στόματος αποτελεί ένα άλλο σύμπτωμα που εμφανίζεται χρονικά μετά την εμμηνόπαυση. Εκδηλώνεται ως καυστικός πόνος, ο οποίος συνοδεύεται από περίεργη ή δυσάρεστη γεύση.
Οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας και για την εξέλιξη της περιοδοντικής νόσου. Στην επιβάρυνση της περιοδοντίτιδας συμβάλει επίσης η απώλεια οστικής πυκνότητας (οστεοπόρωση), που λαμβάνει χώρα με ταχύτερους ρυθμούς στην περίοδο αυτή της γυναίκας. Κατά την περίοδο αυτή παρατηρούνται επίσης μεταβολές στο βλεννογόνο του στόματος, ο οποίος εμφανίζει λέπτυνση και απώλεια της ελαστικότητάς του. Άλλο χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής είναι η μειωμένη ευαισθησία των αισθητικών νευρικών απολήξεων στα ούλα και τη γλώσσα.
Παρατηρείται επίσης και διαταραχή της γεύσης στο αλμυρό και γλυκό. Τα ανωτέρω προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με σωστή οδοντιατρική φροντίδα και τη χρήση σκευασμάτων που αντιμετωπίζουν την ξηροστομία και βοηθούν στην επούλωση των περιοδοντικών ιστών.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ – ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΠΡΟΣΘΕΤΟΛΟΓΟΣ
