Δερματική Ογκολογία
Συγγραφέας Δέσποινα Παπαθεμελή Γράφτηκε στις ,
Ο τομέας της Δερματικής Ογκολογίας έχει ως αντικείμενο την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των διαφόρων μορφών καρκίνων του δέρματος. Ο πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος είναι το κακόηθες μελάνωμα, ενώ υπάρχουν και άλλες δερματικές κακοήθειες όχι τόσο επιθετικές για τη ζωή, όπως το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Το κακόηθες μελάνωμα (Α) είναι η τρίτη συχνότερη μορφή καρκίνου του δέρματος αλλά η πιο επιθετική. Προέρχεται από τη εξαλλαγή των μελανοκυττάρων της επιδερμίδας. Στη αρχική φάση εξέλιξής του, τα καρκινικά κύτταρα του μελανώματος αναπτύσσονται οριζόντια στην επιφάνεια του δέρματος χωρίς να εισέρχονται βαθύτερα στο δέρμα.
Στη συνέχεια, τα κύτταρα του μελανώματος αναπτύσσονται κάθετα εντός του δέρματος και διηθούν τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, αυξάνοντας την πιθανότητα μετάστασης στους λεμφαδένες και στα εσωτερικά όργανα. Η πιθανότητα να αναπτύξει κάποιος μελάνωμα αυξάνεται με την ηλικία, αν και η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Μπορεί επίσης να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε σημείο της δερματικής επιφάνειας, ακόμα και σε περιοχές που δεν εκτίθενται στον ήλιο.
Παράγοντες κινδύνου είναι το πολύ ανοιχτό χρώμα δέρματος, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, τα ηλιακά εγκαύματα, τα σολάριουμ, η κληρονομικότητα, και ο μεγάλος αριθμός σπίλων. Σε υποψία μελανώματος απαιτείται χειρουργική εκτομή σε υγιείς ιστούς.
Ανάλογα με το πάχος του μελανώματος κατά Breslow αποφασίζονται τα όρια της δεύτερης εκτομής καθώς κι η αναγκαιότητα αφαίρεσης του φρουρού λεμφαδένα. Σε περιορισμένη νόσο ο χρυσός κανόνας είναι η χειρουργική αφαίρεση. Σε προχωρημένη μεταστατική νόσο τη θέση των παλαιότερων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων έχουν πάρει πλέον νεότερα φάρμακα όπως η νιβολουμάμπη (PD-1 αντίσωμα), η ιπιλιμουμάμπη (CTLA-4 αντίσωμα) ή η βεμουραφενίμπη (BRAF-αναστολέας).
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Β) είναι η συχνότερη μορφή δερματικού καρκίνου και συναντάται στα βασικά κύτταρα που βρίσκονται στα βαθύτερα στρώματα (στιβάδες) της επιδερμίδας (της επιφανειακής στιβάδας). Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία άνω των 40 ετών, σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα και ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο. Στην πράξη δεν μεθίσταται, αλλά μπορεί να καταστρέψει τους γύρω ιστούς, για αυτό η αντιμετώπισή του είναι σημαντική. Υπάρχουν συνολικά πέντε κλινικές μορφές: το οζοελκωτικό και η ποικιλία του το κατατρώγον έλκος, το μελαγχρωματικό, το σκληροδερμοειδές ή ινωτικό, το επιπολής και το ινοεπιθηλίωμα (Pinkus). Απαραίτητη είναι η χειρουργική αφαίρεση ενώ σε επιπολής βλάβες υπάρχει και η δυνατότητα εφαρμογής ιμικουϊμόδης ή 5-φλουορουρακίλης, κρυοθεραπείας και φωτοδυναμικής θεραπείας.
Συναντάται στα ακανθοκύτταρα από τα οποία αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος της επιφανειακής στιβάδας του δέρματος (η επιδερμίδα). Συχνότερα εμφανίζεται σε δέρμα αλλοιωμένο από την ηλιακή ακτινοβολία ή ως εξέλιξη των ηλιακών κερατώσεων. Όταν το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα εντοπίζεται σε πρώιμο στάδιο και αφαιρείται άμεσα, σχεδόν πάντα θεραπεύεται. Εάν όμως δεν αντιμετωπιστεί, τότε τελικά καταστρέφει τους υποκείμενους ιστούς ενώ ένα μικρό ποσοστό δύναται να κάνει μετάσταση σε απομακρυσμένους ιστούς και όργανα και μπορεί ακόμη να αποβεί και θανατηφόρο.
Δέσποινα Παπαθεμελή,
Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος
