Ξηροφθαλμία. Παράγοντες που την προκαλούν.
Συγγραφέας Δημήτριος Ξενόπουλος Γράφτηκε στις ,
Τρόποι να την προλάβετε και να την αντιμετωπίσετε
Νιώθετε τα μάτια σας κουρασμένα; Είναι κόκκινα ή δακρύζουν; Τότε μπορεί να πάσχετε από μία συνηθισμένη πάθηση που ονομάζεται ξηροφθαλμία, η οποία αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες επίσκεψης στον οφθαλμίατρο. Στην πραγματικότητα, η ξηροφθαλμία δείχνει ότι υπάρχει υποκείμενο πρόβλημα με τη λίπανση του ματιού.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, προκαλείται από δυσλειτουργία της δακρυϊκής στιβάδας, η οποία είναι υπεύθυνη για την ενυδάτωση του οφθαλμού.
Παράγοντες κινδύνου
Εάν, λοιπόν, εμφανίζετε χρόνια οφθαλμικά συμπτώματα και αναγνωρίζετε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου, μπορεί να έχετε σύνδρομο ξηροφθαλμίας.
Πολλές ώρες στον υπολογιστή: Έχετε παρατηρήσει ότι παραμένετε προσκολλημένοι για αρκετές ώρες μπροστά από μία οθόνη, είτε του κινητού, είτε του υπολογιστή, είτε της τηλεόρασης. Κάτι τέτοιο μπορεί να κουράσει τα μάτια σας, με αποτέλεσμα να νιώθετε ότι ξεραίνονται. Αυτό συμβαίνει καθώς η χρήση της οθόνης μειώνει σημαντικά τον αριθμό τη συχνότητα με την οποία «ανοιγοκλείνετε» τα μάτια σας, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή τους λίπανση και την αίσθηση ξηρότητας.
Ξηρότητα: Ο ξηρός αέρας, είτε βρίσκεστε σε εξωτερικό είτε σε εσωτερικό χώρο, μπορεί να ξηράνει περισσότερο τα μάτια σας.
Φακοί επαφής: Η μακροχρόνια χρήση φακών επαφής ενδέχεται να προκαλέσει ξηροφθαλμία, ειδικά αν αυτοί δεν χρησιμοποιούνται σωστά. Οι φακοί επαφής συγκεκριμένα, ενδέχεται να παρεμποδίζουν το στρώμα των δακρύων που καλύπτει και προστατεύει την οφθαλμική επιφάνεια. Αυτό προκαλεί μείωση της λίπανσης των ματιών, με αποτέλεσμα να τα αισθάνεστε ξηρά ή να κοκκινίζουν.
Αλλεργίες: Η αλλεργία και τα ξηρά μάτια είναι σχεδόν συνώνυμα, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ξηροφθαλμία με την εμφάνιση των ενοχλητικών εποχιακών αλλεργιογόνων. Για αυτό θα ήταν καλό να πλένετε συχνά τα μάτια σας, αφού πρώτα καθαρίσετε πολύ καλά τα χέρια σας.
Γήρανση: Η γήρανση επηρεάζει όλα τα μέρη του σώματός με τα μάτια να μην αποτελούν εξαίρεση. Έως το 30% των ατόμων άνω των 50 ετών έχουν ξηροφθαλμία, η οποία γίνεται ακόμη πιο έντονη μετά την ηλικία των 65 ετών. Ευτυχώς, η ξηροφθαλμία ως αποτέλεσμα της γήρανσης δεν είναι σοβαρή και παρόλο που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, συνήθως αντιμετωπίζεται.
Λήψη αντισυλληπτικών και εμμηνόπαυση: Η πλειονότητα όσων πάσχουν από ξηροφθαλμία, είναι γυναίκες. Ένας από τους κύριους λόγους είναι ότι μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες δεν παράγουν αρκετή ποσότητα δακρύων. Επίσης, οι γυναίκες που έχουν πρώιμη εμμηνόπαυση (ηλικίας 40 ετών ή μικρότερης ηλικίας) και αναπτύσσουν ξηροφθαλμία, διατρέχουν κίνδυνο μεγαλύτερης βλάβης στην επιφάνεια του ματιού τους. Και δεν είναι μόνο η εμμηνόπαυση. Κι άλλες ορμονικές αλλαγές μπορεί να επιφέρουν το ίδιο αποτέλεσμα, όπως η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ή ορμονοθεραπεία, καθώς και η εγκυμοσύνη.
Αυτοάνοσα νοσήματα: Το ξηρό μάτι συσχετίζεται με πολλές διαφορετικές αυτοάνοσες διαταραχές, όπως είναι ο ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σκληρόδερμα και το σύνδρομο Sjögren.
Διαβήτης: Μελέτη διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με διαβήτη, πάσχουν από ξηροφθαλμία. Ένας μη ρυθμισμένος διαβητικός κινδυνεύει από βλάβη στα οπτικά νεύρα, καθώς ο διαβήτης προκαλεί πολυνευροπάθεια, μια κοινή μορφή βλάβης των νεύρων, η οποία μπορεί να βλάψει το νευρωνικό δίκτυο σε περισσότερα από ένα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του κερατοειδούς χιτώνα. Η κατάσταση αυτή παρεμβαίνει στην παραγωγή δακρύων, μειώνοντας τη συχνότητα που «ανοιγοκλείνουμε» τα μάτια, πράγμα που σημαίνει ότι τα δάκρυα εξατμίζονται πιο εύκολα.
Λήψη φαρμάκων: Πολλά φάρμακα, συνταγογραφούμενα και μη, αναγράφουν την ξηροφθαλμία ως πιθανή ανεπιθύμητη ενέργεια, επειδή μπορεί να μειώσουν την παραγωγή των δακρύων. Πρόκειται για διάφορα φάρμακα όπως αντιυπερτασικά (διουρητικά και β-αναστολείς), υπνωτικά, αντικαταθλιπτικά, φάρμακα κατά του άγχους, παυσίπονα, αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά, καθώς και μερικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ακμής και της νόσου Parkinson. Εάν αντιμετωπίζετε ξηροφθαλμία και λαμβάνεται κάποια από αυτές τις θεραπείες, συζητήστε το με τον γιατρό σας.
Ανεπάρκεια βιταμίνης Α: Η ανεπάρκεια βιταμίνης Α στον οργανισμό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ξηροφθαλμία, αν και αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται πιο συχνά σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Αντιμετώπιση
Απλές καθημερινές συνήθειες, που μπορείτε να εντάξετε στη ζωή σας, θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας.
Χρησιμοποιείτε τεχνητά δάκρυα: Τα τεχνητά δάκρυα ανακουφίζουν από την ξηρότητα των οφθαλμών.
Εάν τα μάτια σας αρχίσουν να σας ενοχλούν, χρησιμοποιείστε οφθαλμικές σταγόνες μιας χρήσης με Υαλουρονικό Νάτριο και Χαμομήλι όπως π.χ. τις Newsept eyes, οι οποίες βοηθούν στη συμπλήρωση της λίπανσης του ματιού, εάν το σώμα σας δεν παράγει με φυσικό τρόπο αρκετή ποσότητα δακρύων.
Η παρουσία του χαμομηλιού με τις ευεργετικές του ιδιότητές το κάνει να δρα ως καταπραϋντικό, ενώ το υαλουρονικό νάτριο θεωρείται ο καλύτερος ενυδατικός παράγοντας
«Ανοιγοκλείνετε» συχνά τα μάτια σας: Είναι σημαντικό να «ανοιγοκλείνετε» τα μάτια σας τουλάχιστον πέντε έως έξι φορές το λεπτό, έτσι ώστε η επιφάνεια των ματιών να διατηρείται καθαρή και υγρή.
Ενώ το «ανοιγοκλείσιμο» συμβαίνει κυρίως ακούσια, ίσως χρειαστεί να το κάνετε πιο συχνά όταν έχετε ξηροφθαλμία.
Ξεκουράζετε τα μάτια σας: Τα μάτια σας χρειάζονται ξεκούραση, ειδικά όταν διατρέχουν τον κίνδυνο να στεγνώσουν. Κάνετε ένα διάλειμμα σε τακτά χρονικά διαστήματα όταν διαβάζετε ή εργάζεστε σε υπολογιστή και κλείνετε τα μάτια σας για κάποιο χρονικό διάστημα.
Προστατέψτε τα μάτια σας: Το δυνατό φως ή τα σωματίδια του αέρα μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια. Φοράτε γυαλιά ηλίου για να ελαχιστοποιήσετε την ένταση του φωτός που πέφτει στο μάτι και επίσης για να μειώσετε το «στέγνωμα» των δακρύων, από τον αέρα. Εάν βρίσκεστε σε ξηρό περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα, τοποθετήστε ένα υγρό πανί πάνω από τα μάτια σας για να τα προστατέψετε. Μην χρησιμοποιείτε συχνά φακούς επαφής.
Πλένετε συχνά τα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες σας: Η καθημερινή υγιεινή και περιποίηση των βλεφάρων και των βλεφαρίδων αποτελεί μια καλή πρακτική πρόληψης. Καλό θα ήταν να πλένετε προσεκτικά τα βλέφαρά σας με μια καθαρή πετσέτα, σαπούνι και χλιαρό νερό. Ξεβγάζετε στη συνέχεια με προσεκτικές κι απαλές κινήσεις.
Οι μαλάξεις των βλεφάρων, επίσης, δρουν ευεργετικά.
Να είστε προσεκτικοί κατά την εφαρμογή του μακιγιάζ:
Μην εφαρμόζετε μάσκαρα, eyeliners ή σκιά ματιών κάτω από τις βλεφαρίδες κοντά στο μάτι. Εάν χρησιμοποιείτε μάσκαρα, απλώστε την κοντά στις άκρες των βλεφαρίδων.
Ακολουθήστε υγιεινή διατροφή: Οι καλές διατροφικές συνήθειες μπορούν να αποτρέψουν την εμφάνιση ξηροφθαλμίας. Δίαιτα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά, καθώς επίσης οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, βοηθούν στη διατήρηση υγιούς οφθαλμικής επιφάνειας.
Δημήτριος Ξενόπουλος
Χειρούργος Οφθαλμίατρος
Κιάτο Κορινθίας
