Πνοή ελπίδας σε αυτούς που πάσχουν από την νόσο Stargardt
Συγγραφέας Ιωάννης Μάλλιας Γράφτηκε στις ,
Ο διακεκριμένος χειρουργός οφθαλμίατρος κύριος Μάλλιας Ιωάννης, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, αναλύει την πρωτοποριακή και στοχευμένη δράση ενός νέου, πολλά υποσχόμενου φαρμάκου, του Emixustat, για την θεραπεία της νόσου του Stargardt.
Η νόσος του Stargardt είναι η πιο κοινή εκφυλιστική διαταραχή της ωχράς κηλίδας η οποία εμφανίζεται σε νέους. Τα συμπτώματα προοδευτικής μείωσης της όρασης ξεκινούν στην παιδική ηλικία. Ο εκτιμώμενος επιπολασμός της νόσου του Stargardt είναι 1 στα 8.000 έως 10.000 άτομα.
Όπως αναφέρει ο κύριος Μάλλιας «Κλινικές δοκιμές πραγματοποιούνται έπειτα από ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) από την Kubota Vision. Πρόκειται για ένα μικρό μόριο, μιας νέας κατηγορίας ενώσεων, γνωστών ως διαμορφωτών οπτικού κύκλου (VCMs), το Emixustat. Διαμορφωμένο ως υδροχλωρικό άλας, είναι η πρώτη συνθετική φαρμακευτική ένωση, χορηγούμενη από το στόμα, που φαίνεται να υπόσχεται θετικά αποτελέσματα σε διαταραχές του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδας, όπως στην γεωγραφική ατροφία του αμφιβληστροειδούς που συμβαίνει στην ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς αλλά ακόμα και σε ανίατες έως τώρα παθήσεις όπως στη νόσο του Stargardt».
Το Emixustat εφευρέθηκε από τον Βρετανοαμερικανό χημικό, Ian L. Scott, και αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε δοκιμές Φάσης 3. Η μελέτη ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 2018, είναι μια πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη μελέτη στην οποία στα άτομα εκχωρείται το emixustat 10 mg μία φορά την ημέρα για 24 μήνες. «Το Emixustat ρυθμίζει τον οπτικό κύκλο αναστέλλοντας ένα κρίσιμο ένζυμο αυτής της οδού, την πρωτεΐνη 65 του επιθηλίου χρωστικής του αμφιβληστροειδούς (RPE65). Ο οπτικός κύκλος είναι η διαδικασία με την οποία η βιταμίνη Α ανακυκλώνεται στο μάτι. Η βιταμίνη Α είναι ζωτικής σημασίας για την οπτική διαδικασία», τόνισε ο κύριος Μάλλιας.
Η νόσος του Stargardt είναι μία γενετική διαταραχή του οφθαλμού, προκαλείται από μεταλλάξεις του γονιδίου ABCA4 και κληρονομείται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τρόπο. Σπάνια μπορεί να προκληθεί από μεταλλάξεις άλλων γονιδίων και τότε κληρονομείται με αυτοσωμικό κυρίαρχο τρόπο. Η νόσος επηρεάζει το οπίσθιο μέρος του ματιού, τον αμφιβληστροειδή και συγκεκριμένα την περιοχή της ωχράς κηλίδας. Τα συμπτώματα της νόσου Stargardt εμφανίζονται συνήθως στα τέλη της παιδικής ηλικίας έως την πρώιμη ενηλικίωση και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Η νόσος προκαλεί προοδευτική απώλεια κυρίως της κεντρικής όρασης.
Ο κύριος Μάλλιας αναφέρει πως «Η σταδιακή μείωση της οπτικής ικανότητας οφείλεται στην μη φυσιολογική συσσώρευση της λιποφουσκίνης (λιπιδίων, πρωτεϊνών και τοξικών παραγόγων της βιταμίνης Α) στα κύτταρα του αμφιβληστροειδή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ελεύθερων ριζών και την ενεργοποίηση του συστήματος συμπληρώματος. Με αυτόν τον τρόπο αναστέλλεται η λειτουργία ενός ενζύμου, της πρωτείνης 65 του επιθηλίου χρωστικής του αμφιβληστροειδούς (RPE 65) και έτσι επέρχεται κυτταρικός θάνατος των φωτοϋποδοχέων του αμφιβληστροειδούς». Ο κύριος Μάλλιας καταλήγει πως «το Emixustat δρα μπλοκάροντας τη συσσώρευση της λιποφουσκίνης και επιβραδύνοντας έτσι τον οπτικό κύκλο μειώνοντας την διαθεσιμότητα τοξικών παραγώγων βιταμίνης Α όπως του Α2Ε».
Διαγραμματική απεικόνιση της στοχευμένης δράσης του Emixustat.
Το Emixustat χορηγήθηκε από το στόμα σε ανθρώπινες κλινικές μελέτες και φαίνεται να είναι καλά ανεκτό.
Η Kubota Vision διερευνά τη δυνατότητα το emixustat να θεραπεύσει και να αναστείλει την απώλεια όρασης σε πάσχοντες από την νόσο Stargardt. Ας ελπίσουμε πως με την βοήθεια της επιστήμης η νόσος Stargardt και ανίατες έως τώρα νόσοι που απειλούν την όραση θα είναι πλέον ιάσιμες.
