Παχυσαρκία: Aίτια και ψυχολογικά προβλήματα
Συγγραφέας Κατερίνα Πασχαλίδου Γράφτηκε στις ,
Παχυσαρκία είναι η διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αύξηση του σωματικού λίπους. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, στην παχυσαρκία ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ=kg/m²) είναι >30.
Έρευνες δείχνουν πως περίπου 250.000.000 άνθρωποι παγκοσμίως είναι παχύσαρκοι. Δύο με τρεις φορές περισσότεροι άνθρωποι είναι υπέρβαροι.
Τα ολικά ποσοστά παχυσαρκίας και υπέρβαρου στην Ευρώπη κυμαίνονται μεταξύ 39,6%-56,7% για τις γυναίκες και 51%-69,3% για τους άνδρες. Όσον αφορά την Ελλάδα, είναι η πρώτη χώρα της EE σε συχνότητα παχυσαρκίας ενηλίκων και δεύτερη (μετά την Ιταλία) σε συχνότητα παιδικής παχυσαρκίας. Συγκεκριμένα, έχουν καταγραφεί ποσοστά υπέρβαρου 30,7% και παχυσαρκίας 17,6% στις γυναίκες, και 46,6% και 17,6% αντίστοιχα στους άνδρες, οπότε και κατέχει την πέμπτη θέση τόσο στις γυναίκες όσο και τους άνδρες, μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν στη υπερφαγία είναι κυρίως ψυχολογικοί. Το παχύσαρκο άτομο τρώει για να ικανοποιήσει ψυχικές του ανάγκες. Άλλοτε λόγω ανίας ή δυσφορίας για τις δυσκολίες της ζωής, και άλλοτε λόγω μοναξιάς. Το φαγητό, λοιπόν, γίνεται υποκατάστατο αγάπης και προστασίας. Η αύξηση βάρους μπορεί να αποτελεί έναν τρόπο προστασίας και απομάκρυνσης άλλων ανθρώπων, γιατί μπορεί να νιώθει αδύναμο στο να κάνει μια σχέση. Μπορεί ακόμα να αποτελεί τρόπο προστασίας από σεξουαλική κακοποίηση.
Υπάρχουν, επίσης, κοινωνικά, ψυχοκοινωνικά και οικονομικοκοινωνικοπολιτιστικά αίτια που οδηγούν στην παχυσαρκία. Στα κοινωνικά αίτια συμπεριλαμβάνεται η μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανίας τροφίμων και η αύξηση της ποικιλίας αυτών, η τιμή του “καλού” φαγητού που είναι πιο ακριβή από το παχυντικό, η αλλαγή τρόπου ζωής, η έλλειψη χρόνου και άσκησης, όπως επίσης η μεγάλη διαφήμιση που γίνεται γύρω από τα τρόφιμα και κυρίως τα προπαρασκευασμένα.
Ανάμεσα στα ψυχοκοινωνικά αίτια θα ανακαλύψουμε την αύξηση διαζυγίων, διαλυμένων οικογενειών, μοναξιάς, την έλλειψη φίλων και στενών σχέσεων, όπως επίσης την αύξηση του στρες και της γενικής ανασφάλειας που επικρατεί και οδηγεί τους ανθρώπους στο φαγητό για να καλύψουν συναισθηματικούς λόγους.
Ακόμα, η παχυσαρκία θεωρείται πολιτισμικό/κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο. Το αυξημένο βάρος μπορεί να έχει σχέση με κοινωνικές αλληλοεπιδράσεις των ανθρώπων, καθώς για παράδειγμα θεωρείται φυσιολογική σε παιδιά που ζουν σε περιβάλλον με άτομα παχύσαρκα. Επίσης, η παχυσαρκία δεν θεωρείται πρόβλημα για ένα μεγάλο μέρος του χαμηλότερου οικονομικά τμήματος του πληθυσμού. Άτομα υψηλότερου εισοδήματος αποδέχονται περισσότερο τα πολιτιστικά πρότυπα ενός αδύνατου σώματος, όπως επίσης ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για να προσέχουν το βάρος τους. Για τα άτομα, όμως, με χαμηλό εισόδημα παρατηρείται έλλειψη εκπαίδευσης πάνω σε θέματα υγείας, όπως επίσης λιγότερες ευκαιρίες για άσκηση.
Παρατηρείται ότι τα παχύσαρκα άτομα δεν έχουν περισσότερα ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα από το γενικό πληθυσμό, ωστόσο εμφανίζεται να υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και κατάθλιψης. Η κατάθλιψη μεταξύ των εφήβων είναι παράγοντας πρόβλεψης μεγαλύτερου ΔΜΣ στην ενήλικη ζωή από ότι σε άτομα που δεν έχουν κατάθλιψη. Στις γυναίκες, η παχυσαρκία σχετίζεται με τη μείζονα κατάθλιψη και η σχέση αυτή αυξάνει σε γυναίκες με υψηλότερη κοινωνικοοικονομική θέση. Αντίθετα, στους άνδρες υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ κατάθλιψης και παχυσαρκίας και δεν υπάρχει σχέση με την κοινωνικοοικονομική θέση. Η παχυσαρκία σχετίζεται με υψηλότερο βαθμό άγχους, κατάθλιψης και χαμηλότερης ποιότητας ζωής στις γυναίκες, όχι όμως και στους άνδρες.
Η παχυσαρκία, λοιπόν, είναι μια πραγματική πανδημία και η πρόληψη αποτελεί τη μοναδική λύση του προβλήματος αυτού. Ενδιαφερθείτε και ζητείστε τη βοήθεια ενός ειδικού, εάν είναι απαραίτητο. Μην επιτρέπετε την παχυσαρκία και τα ψυχολογικά προβλήματα που τη συνοδεύουν να σας κυριεύουν. Υπάρχει λύση!
Πασχαλίδου Κατερίνα,
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
