Χρόνια Αποφρακτική Πνεμονοπάθεια
Συγγραφέας Μαρία Δημητρίου Γράφτηκε στις ,
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνεμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεραγωγών η οποία όμως δεν είναι πλήρως αναστρέψιμη με τη χρήση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων. Όπως φανερώνει και το όνομά της είναι χρόνια πάθηση κατά κανόνα προοδευτικά εξελισσόμενη στη διάρκεια αρκετών ετών, ιδιαίτερα εάν ο πάσχων εξακολουθεί να εκτίθεται στον εισπνεόμενο βλαπτικό παράγοντα.
Συχνότητα
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ως τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς, μετά δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η δραματική αύξηση της συχνότητας της ΧΑΠ δείχνει ότι μέχρι το 2020 η πάθηση θα είναι τρίτη αιτία θανάτου. Σε ετήσια βάση η πάθηση στερεί τη ζωή σε περισσότερους από 3.000.000 συνανθρώπους μας παγκοσμίως, ενώ το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η επίπτωση της έχει σταθερά αυξητική πορεία. Ευθύνεται για το 13% των νοσηλειών ενώ το 56% αυτών που πάσχουν δεν το γνωρίζουν.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα ξεκινούν στην ηλικία των 35-40 ετών με τον λεγόμενο ‘τσιγαρόβηχα’ με τον οποίο μπορεί να αποβάλλονται πτύελα. Κάποιες φορές ο καπνιστής μπορεί να αισθάνεται την αναπνοή του να ‘σφυρίζει’, ενώ τα κρυολογήματα γίνονται πιο συχνά. Σε αυτή τη φάση εάν το άτομο δεν δώσει σημασία στα συμπτώματα αυτά , και συνεχίζει να καπνίζει, μετά από λίγα χρόνια προστίθεται η δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια), αρχικά στο γρήγορο βάδισμα, στην ανηφόρα ή στο ανέβασμα σκάλας. Από εκεί και μετά η κατάσταση χειροτερεύει γρήγορα. Γύρω στην ηλικία των 55-60 ετών η δύσπνοια θα έχει επιδεινωθεί τόσο που ο ασθενής θα δυσκολεύεται να κάνει δουλείες ακόμη και μέσα στο σπίτι του.
Σιγά – σιγά ο ασθενής καθηλώνεται μέσα στο σπίτι του λόγω της πολύ έντονης δύσπνοιας και της αναπνευστικής ανεπάρκειας με ανάγκη για συνεχή φαρμακευτική αγωγή και οξυγονοθεραπεία τις περισσότερες ώρες της ημέρας.
Η δύσπνοια θα τον εμποδίζει ακόμη και να πλυθεί, να ντυθεί, ενώ πολύ συχνά θα καταφεύγει στο εφημερεύον νοσοκομείο. Η κοινωνική απομόνωση και η κακή κατάσταση της υγείας επηρεάζουν την ψυχική υγεία με πολύ συχνά την εμφάνιση αγχωδών αντιδράσεων και κατάθλιψης.
Αίτια
- Το κάπνισμα είναι η σημαντικότερη αιτία της ΧΑΠ. Περίπου 1 σε κάθε 3 καπνιστές θα πάθει αναπηρία από ΧΑΠ. Σταματώντας το κάπνισμα επιβραδύνεται ο ρυθμός βλάβης και παρατείνεται η ζωή. Το κάπνισμα ερεθίζει τους αεραγωγούς, οι οποίοι στενεύουν, κάνοντας δυσκολότερη την αναπνοή. Οι αεραγωγοί παράγουν υπερβολικά πτύελα (φλέγμα), που καθιστά πιθανότερες τις λοιμώξεις. Λιγότερο οξυγόνο εισέρχεται στο αίμα λόγω της βλάβης στις αεροφόρους οδούς.
- Η άσκηση γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
- Η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα δρα επιβαρυντικά.
- Το παθητικό κάπνισμα.
- Οι συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού κατά την παιδική ηλικία.
- Η εργασιακή έκθεση σε βιομηχανικούς ρύπους και σκόνες αυξάνει τον κίνδυνο.
- Το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο.
- Η ανεπάρκεια της α1- αντιθρυψίνης, μιας πρωτεΐνης που παράγεται από το συκώτι και ασκεί προστατευτική δράση στους πνεύμονες. Η ανεπάρκειά της είναι γενετική και επομένως πρόκειται για κληρονομική ανωμαλία.
- Το φύλο φαινόταν μέχρι πρότινος να παίζει κάποιο ρόλο. Τα προηγούμενα χρόνια η εμφάνιση της ΧΑΠ φαίνονταν να είναι συχνότερη στους άνδρες παρά στις γυναίκες, πιθανόν εξαιτίας του μεγαλύτερου ποσοστού καπνιστών. Τα τελευταία χρόνια η επίπτωση της νόσου έχει διπλασιαστεί ανάμεσα και στις γυναίκες.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με μια εύκολη εξέταση αναπνοής που αποκαλείται σπιρομέτρηση. Σας ζητούν να φυσήξετε δυνατά σε σωλήνα που είναι συνδεδεμένος με ένα μηχάνημα. Το αποτέλεσμα λέει στο γιατρό τη σοβαρότητα της πάθησης. Η εξέταση αυτή μετράει την ποσότητα του αέρα που βγαίνει από τους πνεύμονες στην εκπνοή. Στην ΧΑΠ λόγω της στένωσης των βρόγχων, η ποσότητα μειώνεται κάτω από τα αναμενόμενα όρια.
Η ακτινογραφία θώρακος, είναι απαραίτητη για να μας αποκλείσει άλλα νοσήματα με παρόμοια συμπτώματα. Η εξέταση των αερίων του αρτηριακού αίματος, σε προχωρημένο στάδιο της ΧΑΠ (αναπνευστική ανεπάρκεια), είναι επίσης απαραίτητη εξέταση.
Θεραπεία
Η σύγχρονη ιατρική διαθέτει στο οπλοστάσιό της καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ. Οι θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με ΧΑΠ είναι πολλές και αρκετά αποτελεσματικές. Βελτιώνουν τα συμπτώματα και τη ποιότητα ζωής και επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου.
Ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας αποτελούν τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα ενώ και αντιφλεγμονώδη φάρμακα χρησιμοποιούνται με επιτυχία. Ταυτόχρονα, σε προχωρημένες μορφές της νόσου χορηγούνται από του στόματος αντιφλεγμονώδη (ροφλουμιλάστη).
Η θεραπεία της Χ.Α.Π. περιλαμβάνει:
- Διακοπή του καπνίσματος
- Βρογχοδιασταλτικά και ενδεχομένως εισπνεόμενα στεροειδή φάρμακα
- Οξυγονοθεραπεία
- Θεοφυλλίνες
- Βλεννολυτικά
- Αντιβιοτικά
- Καθημερινή άσκηση: παρόλο που η δύσπνοια περιορίζει τους ασθενείς που πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, αντίθετα από ό,τι θα πίστευε κανείς το καθημερινό περπάτημα και η σωματική άσκηση κάνουν καλό. Σχετικές μελέτες έχουν δείξει ότι, όταν οι ασθενείς με αυτή τη νόσο ακινητοποιούνται και κλείνονται μέσα στο σπίτι για να αποφύγουν τη δύσπνοια, χειροτερεύουν την κατάσταση τους.Γιατί; Διότι με την ακινησία ατροφούν οι μύες του υπόλοιπου σώματος – οι οποίοι ζητούν περισσότερο οξυγόνο από τους πνεύμονες – με αποτέλεσμα να αυξάνει η δύσπνοια σε οποιαδήποτε προσπάθεια για κίνηση.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΧΑΠ
Να ελέγχετε την κατάσταση των πνευμόνων σας και να έχετε σχέδιο δράσης για έλεγχο των συμπτωμάτων σας αν πάθετε λοίμωξη.
Ενδείξεις που θα πρέπει να προσέχετε και να επισκέπτεστε τον πνευμονολόγο :
- Αυξανόμενα πτύελα, πιο σκούρο χρώμα
- Αύξηση δύσπνοιας
- Αύξηση του βήχα
- Αύξηση χρήσης ανακουφιστικού φαρμάκου
- Αυξανόμενο πρήξιμο αστραγάλων
- Ναυτία, ανορεξία, κούραση
- Πυρετός, ρίγη
Δημητρίου Μαρία
Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος – Εντατικολόγος
