Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD)
Συγγραφέας Νικόλαος Δ. Καρακούσης Γράφτηκε στις ,
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος αποτελεί ουσιαστικά την ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο παρουσιάζεται ευρύτατα στο γενικό πληθυσμό και σχετίζεται άμεσα με το σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής.
Το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζεται με την συνύπαρξη τριών τουλάχιστον από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
-
- Σάκχαρο νηστείας : = / > 110 mg/dl.
2.Κεντρική παχυσαρκία (σχετίζεται με την περίμετρο της μέσης, για τους άντρες > 102 cm, για τις γυναίκες > 88 cm).
3.Αρτηριακή Υπέρταση.
4.Τριγλυκερίδια του ορού = / > 150 mg/dl.
5.HDL < 40 mg/dl σε άντρες ή < 50 mg/dl σε γυναίκες.
Συνεπώς, όπως διαφαίνεται η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η δυσλιπιδαιμία αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου (risk factors) για την ανάπτυξη της NALFD. Η νόσος εμφανίζεται σε ένα ποσοστό της τάξης του 25% στο γενικό πληθυσμό, ωστόσο εξελίσσεται σε ηπατική ίνωση σε ένα μικρό ποσοστό αυτών που την αναπτύσσουν.
Στην ανάπτυξη της NAFLD, συνεισφέρει ο συνδυασμός γενετικών, περιβαλλοντικών και διαιτητικών παραγόντων. Στη συγκεκριμένη νόσο, παρατηρείται αύξηση της περιεκτικότητας του ηπατοκυττάρου σε λιπίδια, με τη μορφή των τριγλυκεριδίων, το οποίο επηρεάζεται ιδιαίτερα από την παρουσία αντίστασης στην ινσουλίνη. Χαρακτηριστικό αποτελεί η λιποτοξικότητα και η διαταραχή του ισοζυγίου πρόσληψης / σύνθεσης λίπους από τον ηπατικό ιστό σε σχέση με την αποβολή / μεταβολισμό του λίπους από το ήπαρ.
H NAFLD περιλαμβάνει 4 στάδια:
- Λιπώδες ήπαρ (Στεάτωση – Steatosis)
- Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH: Nonalcoholic steatohepatitis)
- Ίνωση (Fibrosis)
- Κίρρωση (Cirrhosis)
Ως προς την κλινική εικόνα, η νόσος συνήθως είναι ασυμπτωματική και η διάγνωση γίνεται συνήθως σε τυχαίο έλεγχο, είτε μέσω αυξημένων ηπατικών ενζύμων, είτε μέσω απεικονιστικού ελέγχου, όπως υπερήχου (U/S).
Κατά την κλινική εξέταση, πιθανόν να αποκαλυφθεί στον κλινικό ιατρό η ύπαρξη ηπατομεγαλίας και διόγκωσης του οργάνου στην ανατομική θέση του, στο δεξιό υποχόνδριο, ενώ άλλα κλινικά σημεία, όπως η περίμετρος της μέσης, η παχυσαρκία μπορεί να αποτελέσουν οδηγά σημεία της κλινικής υποψίας της νόσου. Η παρουσία μελανίζουσας ακάνθωσης εμφανίζεται σπάνια και σε ασθενείς με παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη, με σοβαρή αντίσταση στην ινσουλίνη. Σε περιπτώσεις, όπου η νόσος έχει εξελιχθεί σε κίρρωση, σημεία κιρρώσεως, όπως ικτερική χροιά, αραχνοειδείς ευρυαγγείες (spiders), ηπατικές παλάμες, ασκιτική συλλογή μπορεί να είναι παρόντα.
Η διάγνωση της NAFLD προϋποθέτει τον αποκλεισμό άλλων ηπατικών παθήσεων, όπως ιογενείς ηπατίτιδες, μεταβολικά και αυτοάνοσα νοσήματα του ήπατος, κακοήθειες.
Η αρχική εκτίμηση της νόσου πραγματοποιείται με τη χρήση ειδικών scores, όπως το FIB-4 και το NAFLD fibrosis score, τα οποία αποτελούν ουσιαστικά δείκτες, μη επεμβατικούς, για την εκτίμηση της ηπατικής ίνωσης και χρήση τους μπορεί να γίνει κατά την αρχική εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου. Σε αυτά τα scores, προστίθεται και η χρήση της ελαστογραφίας ήπατος, η οποία μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την ελαστικότητα του οργάνου και ποσοτικοποιεί την ίνωση του οργάνου. Βέβαια, η βιοψία ήπατος αποτελεί το “gold standard” για το διαχωρισμό ανάμεσα στα διαφορετικά στάδια της νόσου, όπως τη διάκριση της NAFLD από τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH).
Ως προς τη θεραπεία της νόσου, απαραίτητη κρίνεται η αντιμετώπιση των παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου, ως αρχική και βασική παρέμβαση. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η ελεγχόμενη απώλεια βάρους, χωρίς απότομη μεταβολή του.
Ως προς τη φαρμακευτική παρέμβαση που μπορεί να πραγματοποιηθεί, στην παρούσα χρονική στιγμή, καθώς οι μελέτες πάνω στην NAFLD είναι πολλές και πολλά υποσχόμενες, φάρμακα όπως οι θειαζολιδινεδιόνες (πιογλιταζόνη) και οι GLP1 αγωνιστές φαίνεται να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα, ωστόσο αναμένονται με ενδιαφέρον περισσότερα αποτελέσματα κλινικών μελετών για την κατοχύρωση μιας τελικής και σταθερής θεραπευτικής προσέγγισης. Επιπλέον, ένας μεγάλος αριθμών λοιπών φαρμακευτικών ουσιών είναι ήδη υπό δοκιμή σε κλινικές μελέτες και αναμένουμε τα αποτελέσματα τους στο προσεχές μέλλον.
Πηγές: EASL, AASLD
Νικόλαος Δ. Καρακούσης
