Η Ανατομία της Άρθρωσης του Ισχίου
Συγγραφέας Αναστάσιος Λιλικάκης Γράφτηκε στις ,
Φυσιολογική άρθρωση του ισχίου
Το ισχίο είναι μια άρθρωση δίκην σφαίρας σε κοτύλη. Στο άνω άκρο του μηριαίου οστούν βρίσκεται η σφαιρική μηριαία κεφαλή η οποία είναι τοποθετημένη μέσα στην σφαιρική κοτύλη, η οποία ανήκει στα οστά της λεκάνης. Για να περιοριστεί η τριβή μεταξύ των επιφανειών και να επιτραπεί ευχερέστερη κίνηση, οι απέναντι επιφάνειες (αρθρικές επιφάνειες) είναι καλυμμένες με αρθρικό χόνδρο.
Ο χόνδρος λιπαίνεται από μια μικρή ποσότητα κιτρινωπού υγρού (αρθρικό υγρό) επιτρέποντας στην άρθρωση να κινείται με ακόμα μικρότερη τριβή απ’ ότι ένα παγοπέδιλο πάνω στον πάγο.
Η μηριαία κεφαλή συνδέεται με την διάφυση του μηριαίου οστούν, με μία σταθερή γέφυρα οστού που ονομάζεται μηριαίος αυχένας.
΄Οταν οι ηλικιωμένοι άνθρωποι σπάνε τα ισχία τους είναι ο μηριαίος αυχένας ο οποίος καταστρέφεται. Στην ένωση μεταξύ μηριαίου αυχένα και διάφυσης του μηρού υπάρχει ένα μεγάλο οστικό εξόγκωμα που ονομάζεται μείζον τροχαντήρας. Αυτή είναι η σκληρή οστική προεκβολή που μπορεί να αισθανθεί κάθε άνθρωπος όταν ψηλαφεί την έξω μεριά του ισχίου του και την οποία συνήθως οι περισσότεροι ασθενείς δείχνουν όταν θέλουν να δείξουν πόνο στο ισχίο τους. Στην πραγματικότητα ο μείζων τροχαντήρας δεν είναι μέρος της άρθρωσης του ισχίου αλλά συνδέεται με την άρθρωση του ισχίου με τον μηριαίο αυχένα και την μηριαία κεφαλή.
Η άρθρωση του ισχίου με τους συνδέσμους που την περιβάλλουν
Η μηριαία κεφαλή συγκρατείται μέσα στην κοτύλη με ισχυρούς συνδέσμους. Αν αυτοί οι σύνδεσμοι κοπούν (για παράδειγμα στο χειρουργείο) ή σχιστούν (για παράδειγμα σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα) τότε το ισχίο μπορεί να εξαρθρωθεί. Το εξάρθρημα μπορεί να καταστρέψει την αιματική παροχή στην μηριαία κεφαλή σχίζοντας τα αιμοφόρα αγγεία και η πτωχή αιματική ροή που έρχεται ως αποτέλεσμα, μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε αρθρίτιδα στα μετέπειτα χρόνια.
Η άρθρωση του ισχίου περιβάλλεται από τρία σημαντικά νεύρα: το μηριαίο νεύρο, το ισχιακό νεύρο και το θυρεοειδές νεύρο. Αυτά τα νεύρα μεταφέρουν νευρικές διεγέρσεις από και προς το ισχίο, την βουβωνική χώρα και τα κάτω άκρα, στον εγκέφαλο διαμέσου του νωτιαίου μυελού έτσι ώστε να ελεγχθούν οι κινήσεις και να γίνουν αισθητά τα ερεθίσματα. Αυτά τα νεύρα με την σειρά τους περιστοιχίζονται από αγγεία και μύες. Οι πιο ισχυροί μύες οι οποίοι υποστηρίζουν την άρθρωση του ισχίου είναι οι τρεις μύες γνωστοί ως γλουτιαίοι (μείζων, μέσος και έλασσον γλουτιαίος) πίσω και ο ορθός μηριαίος και λαγονοψοϊτης μπροστά από την άρθρωση του ισχίου. ΄Οταν οι γλουτιαίοι μυς αδυνατίζουν, όπως συμβαίνει στην προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα, τότε ο ασθενής αρχίζει να χωλαίνει.
Πρόσθια άποψη του ισχίου με τα νεύρα, τα αγγεία και μύες χωρίς τον τετρακέφαλο.
Η άρθρωση του ισχίου αναπτύσσεται στο έμβρυο ήδη από τις πρώτες 8 εβδομάδες στην μήτρα. Τα οστά δεν παρουσιάζονται στην αρχή υπό την μορφή οστού αλλά ξεκινούν ως χόνδρος (μια σταθερή ζελατινώδης ουσία) και μετά σταδιακά μετασχηματίζονται σε οστό (μια σκληρή ουσία). Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως οστεοποίηση και περιλαμβάνει την απομάκρυνση του χόνδρου ο οποίος αντικαθίσταται από οστό πλούσιο σε ασβέστιο το οποίο παράγεται από ειδικά οστεοπαράγωγα κύτταρα. Τα κέντρα οστεοποίησης των περισσότερων οστών οστεοποιούνται στην παιδική ηλικία, αλλά τα άκρα τους παραμένουν ανώριμα μέχρι την εφηβεία ώστε να επιτραπεί η ανάπτυξη.
Σε κάποιο στάδιο των ηλικιών μεταξύ 15 και 25 ετών η άρθρωση του ισχίου έχει πλέον αναπτυχθεί τελείως και η αύξηση του ύψους σε αυτή την περιοχή σταματά.
Όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν σε ηλικία τα οστά τους μπορεί να γίνουν πιο λεπτά και σε μερικές περιπτώσεις και πιο μικρά. Αυτό είναι γνωστό σαν οστεοπόρωση, μια μορφή εξασθένισης του οστού που μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα ιδιαίτερα στο ισχίο, τον καρπό και την σπονδυλική στήλη. Η οστεοπόρωση είναι τελείως διαφορετική από την αρθρίτιδα ωστόσο μερικές φορές αυτοί οι δύο οντότητες συγχέονται.
Αναστάσιος Λιλικάκης,
Ορθοπαιδικός
