Γιατί οι άνθρωποι δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη
Συγγραφέας Λίζα Βάρβογλη Γράφτηκε στις ,
Σίγουρα σου έχει τύχει να βρεθείς στη θέση να περιμένεις από κάποιο κοντινό και αγαπημένο σου άτομο να παραδεχτεί το λάθος του και να σου ζητήσει συγγνώμη. Και περιμένεις. Και περιμένεις. Και αυτό το άτομο όχι μόνο δε σου ζητάει συγγνώμη, αλλά ρίχνει το φταίξιμο σε εσένα και περιμένει να ζητήσεις συγγνώμη εσύ. Τι συμβαίνει; Για ποιο λόγο μερικοί άνθρωποι δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη; Καθώς διαβάζεις αυτό το κείμενο, σκέψου βέβαια ότι αυτό το άτομο μπορεί να είσαι επίσης εσύ!
Νιώθουν ότι απειλείται η προσωπική τους ταυτότητα
Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν κάνουν ένα λάθος αναγνωρίζουν ότι η πράξη τους, η ενέργεια που έκαναν δεν ήταν σωστή και έβλαψε ή στεναχώρησε κάποιον άλλον, οπότε και ζητάνε συγγνώμη γι’ αυτό που έκαναν. Παραδέχονται δηλαδή ότι έκαναν ένα λάθος, αλλά δεν εξισώνουν τον εαυτό τους, όλη τους την ύπαρξη με αυτό το λάθος.
Αντίθετα, οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη θεωρούν ότι αν το κάνουν είναι σαν να ταυτίζονται οι ίδιοι με το λάθος τους. Η ψυχολογική τους σκέψη είναι απλοϊκή και υπεραπλουστευμένη. Θεωρούν δηλαδή ότι «αν έκανα κάτι κακό σημαίνει ότι είμαι κακός άνθρωπος», ή «αν μίλησα μία φορά με αγένεια, είμαι αγενής άνθρωπος».
Και επειδή δε θέλουν να δουν τον εαυτό τους με αρνητικό τρόπο, δεν παραδέχονται το λάθος τους και έτσι νομίζουν ότι διατηρούν την αίσθηση του «είμαι καλός» ή «ευγενικός» άνθρωπος. Όμως, εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε τα λάθη μας!
Μπορεί να κάνουμε σφάλματα, αλλά δεν είμαστε ένα με αυτά! Γι’ αυτό και υπάρχει η «συγγνώμη» και η παραδοχή ότι κάτι δεν το κάναμε καλά, για να παραδεχτούμε στον εαυτό μας και τους άλλους ότι η πράξη μας δεν ήταν σωστή, όχι ολόκληρος ο εαυτός μας.
Ζητάμε συγγνώμη όταν ξεχωρίζουμε τον χαρακτήρα μας, την ποιότητά μας, τον εαυτό μας και δεν τα εξισώνουμε όλα αυτά με ένα λάθος που ενδεχομένως κάναμε. Αλλά οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη θεωρούν ότι αυτό είναι απειλή στην προσωπική τους ταυτότητα και την αυτοπεποίθησή τους.
Ενοχές και ντροπή
Όταν ζητάμε συγγνώμη συνήθως το κάνουμε επειδή νιώθουμε ενοχές για κάτι που κάναμε, για μία πράξη, μία ενέργεια, κάποια λόγια που είπαμε. Οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη δε νιώθουν ενοχές, αλλά ντροπή.
Η ντροπή όμως είναι ένα βαθύ και κοφτερό συναίσθημα, που φτάνει στη ρίζα του εαυτού και κάνει τον άνθρωπο που αισθάνεται ντροπή να νιώθει χάλια για τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτός που νιώθει ντροπή για τον εαυτό του δε θα ζητήσει συγγνώμη, γιατί έτσι καταρρέει ψυχολογικά. Αυτός που αισθάνεται ενοχή για τις πράξεις του θα ζητήσει συγγνώμη και θα προσπαθήσει να επανορθώσει γιατί νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Η συγγνώμη λύνει τις διαφορές μας
Ο λόγος που ζητάμε συγγνώμη είναι για να λύσουμε τις διαφορές και τις διαφωνίες μας με κάποιον και να φέρουμε ξανά την γαλήνη στη σχέση μας.
Οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη θεωρούν ότι αν ζητήσουν συγγνώμη θα έρθουν στην επιφάνεια ακόμα περισσότερα προβλήματα και διαφωνίες, οπότε παριστάνουν ότι δεν τρέχει τίποτα, δεν υπάρχει θέμα και προσπερνούν το πρόβλημα που δημιούργησαν οι ίδιοι χωρίς να το παραδεχτούν. Αυτή η στάση στρουθοκαμηλισμού όμως δεν εξυπηρετεί απολύτως τίποτα.
Όχι μόνο δε λύνει κανένα πρόβλημα, αντίθετα τα εντείνει.
Ποιος έχει την ευθύνη;
Οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη θεωρούν ότι αν το κάνουν θα είναι σαν να παραδέχονται ότι οι ίδιοι έχουν 100% λάθος και την ευθύνη για το πρόβλημα και ότι ο άλλος θα έχει 100% δίκαιο.
Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι έτσι!
Σε μία σχέση και τα δύο μέλη συμβάλλουν με κάποιον τρόπο στη δημιουργία ενός προβλήματος. Σε μία σχέση και οι δύο έχουν ένα μερίδιο ευθύνης, μικρότερο ή μεγαλύτερο. Και η πρώτη ευθύνη που έχει ένας άνθρωπος σε μία σχέση είναι να παραδεχτεί ότι κάνει σφάλματα, τα οποία είναι ανθρώπινα και αναπόφευκτα. Φυσικά και κανένας δεν είναι αλάνθαστος.
Αν όμως κάποιος ξεκινάει με αυτή την πεποίθηση και δε ζητάει συγγνώμη, το μόνο που κάνει είναι να πληγώνει το ταίρι του και να δημιουργεί ένα επικοινωνιακό ρήγμα που δύσκολα θα γεφυρωθεί στη συνέχεια.
Συναισθηματική διαχείριση
Οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη το κάνουν γιατί έτσι προσπαθούν να διαχειριστούν τα έντονα συναισθήματά τους. Τους είναι πιο εύκολο και οικείο να νιώθουν θυμό, εκνευρισμό και δυσφορία, αλλά φοβούνται να εκτεθούν συναισθηματικά και να νιώσουν ευάλωτοι και συναισθηματική εγγύτητα. Οπότε κρύβονται πίσω από τον θυμό τους και δεν παραδέχονται τα λάθη τους.
Ψευδής αίσθηση ανωτερότητας
Οι άνθρωποι που δεν παραδέχονται τα λάθη τους και δε ζητάνε συγγνώμη συχνά υποφέρουν από ένα σύμπλεγμα ανωτερότητας: νομίζουν ότι είναι καλύτεροι, ανώτεροι, σημαντικότεροι από τους άλλους και γι’ αυτό δε χρειάζεται να ζητήσουν συγγνώμη.
Κάτω από αυτή την αλαζονική συμπεριφορά τους όμως κρύβεται μια βαθιά αίσθηση μειονεξίας, μια αίσθηση ότι δεν αξίζουν και ότι, τελικά, είναι κατώτεροι. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση και χαμηλή αυτοπεποίθηση θα κάνουν τα πάντα για να μην παραδεχτούν το σφάλμα τους, να τα ρίξουν στον άλλον και να μη ζητήσουν συγγνώμη. Με αυτό τον τρόπο όμως παθαίνουν αυτό ακριβώς που δε θέλουν να συμβεί: τορπιλίζουν οι ίδιοι και καταστρέφουν τη σχέση τους.
Δρ. Λίζα Βάρβογλη,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
