Πρησμένα πόδια
Συγγραφέας Αναστασία Μοσχοβάκη Γράφτηκε στις ,
Τα πρησμένα ή οιδηματώδη πόδια είναι παθολογικό πρόβλημα που απασχολεί μεγάλη μερίδα πολιτών. Συνηθέστερα πρόκειται για αύξηση του όγκου του διάμεσου υγρού. Λόγω της συσσώρευσης των υγρών στην περιοχή των κάτω άκρων που μπορεί να είναι αποτέλεσμα αυξημένης παραγωγής ή μειωμένης παροχέτευσης, εμφανίζεται μαλακό και αντιληπτό με την αφή πρήξιμο στα κάτω άκρα, το οποίο μπορεί μάλιστα να οδηγήσει σε «σφίξιμο» του παπουτσιού.
Σπανιότερα δεν πρόκειται για τη συνηθέστερη αύξηση του όγκου του διάμεσου υγρού αλλά για παθολογικούς ιστούς που εναποτίθενται στο δέρμα ή στο μυϊκό ιστό, όπως συμβαίνει στο μυξοίδημα και σε ορισμένες περιπτώσεις σπάνιων καρκινωμάτων.
Κατά την ιατρική εξέταση από τον έμπειρο παθολόγο με κλινική εμπειρία, είναι σημαντικό να διερευνηθεί εάν το πρήξιμο είναι εστιακό συμμετρικό ή γενικευμένο, εάν έχει δηλαδή αυστηρά τοπικό χαρακτήρα εμφανίζεται αμφοτερόπλευρα ή παρουσιάζει πιο γενικευμένες εστίες.
Κατά την αξιολόγηση του οιδήματος στο ιατρείο πρέπει επίσης να αξιολογηθεί εάν το πρήξιμο των ποδιών συνοδεύεται από τοπική φλεγμονή που εκδηλώνεται ως ερυθρότητα, αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας, άλγος, αίσθηση καψίματος ή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος ή εάν δεν υπάρχουν ευρήματα φλεγμονής. Ορισμένες φορές απαιτείται ειδικός εργαστηριακός έλεγχος.
Το πρήξιμο των ποδιών σε αρκετά άτομα οφείλεται σε κακές συνήθειες καθημερινότητας όπως είναι τα ψηλά υποδήματα και η παρατεταμένη ορθοστασία.
Στην κύηση το πρήξιμο των ποδιών είναι συχνό διότι προκαλούνται ορμονικές αλλαγές και μεταβολές στις αγγειακές πιέσεις με αποτέλεσμα αύξηση του όγκου του διάμεσου υγρού.
Στην περίπτωση παθολογικών νοσημάτων και καταστάσεων με αύξηση του όγκου του διάμεσου υγρού διακρίνουμε:
Α. ΠΡΗΞΙΜΟ ΠΟΔΙΩΝ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ (ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ)
Περίπου το 1/3 από τα υγρά του σώματος ευρίσκονται στον εξωκυττάριο χώρο και το υπόλοιπο ενδοκυττάρια. Το 75% περίπου από αυτό είναι διάμεσο υγρό και το υπόλοιπο είναι το πλάσμα του αίματος. Σημαντικό ρόλο στην διακίνηση των υγρών ανάμεσα στα διαμερίσματα του σώματος έχει η υδροστατική πίεση των υγρών, η κολλοειδωσμωτική πίεση που δημιουργείται από τις πρωτεΐνες του πλάσματος, η δραστηριότητα της λέμφου, η ανατομική ακεραιότητα των αγγείων. Μία σειρά από παράγοντες ρυθμίζουν την ομοιόσταση των υγρών του σώματος. Σημαντικός είναι ο ρόλος του νεφρού. Έτσι, για παράδειγμα όταν ελαττώνεται η νεφρική αιματική ροή, γίνεται έκκριση ειδικών χημικών ουσιών (π.χ. κατεχολαμινών, ρενίνης, αλδοστερόνης) με αποτέλεσμα την κατακράτηση ύδατος και άλατος.
Στην περίπτωση του οιδήματος με συστηματικούς χαρακτήρες υπάρχει ρήξη της ισορροπίας υδροστατικών-κολλοειδωσμωτικών πιέσεων, διαταραχή λεμφικής αιματικής κυκλοφορίας των υγρών, ανεπάρκεια των ομοιοστατικών μηχανισμών του σώματος, σε γενικευμένο επίπεδο. Τα αίτια είναι ποικίλα. Ενδεικτικά, παθολογικές καταστάσεις και νοσήματα που προκαλούν πρήξιμο ποδιών με γενικευμένο οίδημα είναι:
- Η ανεπάρκεια πρωτεϊνών. Προκαλεί αλλοιώσεις στις κολλοειδωσμωτικές πιέσεις, λόγω μείωσης λευκωματίνης στο αίμα.
Η ανεπάρκεια πρωτεϊνών έχει πολλά αίτια. Στις πιο κοινές αιτίες συγκαταλέγονται η κακή διατροφή, τα σύνδρομα δυσαπορρόφησης, νεφρικά σύνδρομα. - Η νεφρική βλάβη. Η κατακράτηση υγρών συχνά συνοδεύεται από αύξηση πίεσης, απόπνοια ουρίας, διαταραχές ούρησης, διαταραχή γεύσης-ύπνου-προσοχής.
- Η καρδιακή ανεπάρκεια. Στην καρδιακή ανεπάρκεια αυξάνουν οι υδροστατικές πιέσεις.
Συχνά συνυπάρχει δύσπνοια, ψυχρά άκρα, κυάνωση άκρων. - Η κίρρωση του ήπατος. Στην κίρρωση υπάρχει απόφραξη αιματικής λεμφικής ροής, πυλαία υπέρταση και πτώση λευκωματίνης, παθοφυσιολογικές διαταραχές που προκαλούν οίδημα. Υπάρχει συχνά ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ, διαταραχή ισορροπίας, ίκτερος.
- Ιδιοσυστασιακό οίδημα. Προκαλείται από ιδιοσυστασιακή κατακράτηση υγρών και άλατος.
Β. ΤΟΠΙΚΟ ΠΡΗΞΙΜΟ ΠΟΔΙΩΝ
Η τοπική άθροιση υγρών προκαλεί εντοπισμένο οίδημα. Στην περίπτωση του τοπικού οιδήματος υπάρχει ρήξη της ισορροπίας υδροστατικών-κολλοειδωσμωτικών πιέσεων, διαταραχή λεμφικής αιματικής κυκλοφορίας των υγρών, ανεπάρκεια των ομοιοστατικών μηχανισμών του σώματος σε τοπικό επίπεδο. Τα αίτια, αναλυτικότερα, είναι:
- Μείωση της φλεβικής απαγωγής τοπικά (π.χ. φλεβίτιδα)
- Μείωση της λεμφικής απαγωγής τοπικά (π.χ. λεμφαγγειίτιδα)
- Φλεγμονές (π.χ. κυτταρίτιδα)
- Υπερευαισθησία (π.χ. τοπική αλλεργία)
- Τραύματα (π.χ. αιματώματα).
Τα ευρήματα από τη σωστή ιατρική εξέταση, έχουν κομβικό ρόλο στην ορθή διαφορική διάγνωση και θεραπεία.
Αναστασία Μοσχοβάκη,
Παθολόγος
