Όταν οι λέξεις πονάνε
Συγγραφέας Γεώργιος Φ. Σπηλιωτόπουλος Γράφτηκε στις ,
Ορθοπαιδικός ή Ορθοπεδικός; Αθλητίατρος ή Αθλίατρος;
Και οι δύο είναι σύνθετες λέξεις που χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν τον ορθοπαιδικό ο οποίος εξειδικεύεται στις αθλητικές κακώσεις. Ποιος είναι όμως ο κατάλληλος ιατρός για τις αθλητικές κακώσεις; Είναι ο Αθλητίατρος, ή μήπως ο Αθλίατρος;
Ο σωστός όρος ετυμολογικά είναι ο όρος αθλητίατρος διότι πρόκειται για σύνθετο από τις λέξεις “αθλητής” και “ιατρός”.
Aθλητίατρος, όπως προκύπτει ετυμολογικά, είναι ο ιατρός του αθλητή, ο ιατρός δηλαδή για τα ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ προβλήματα που σχετίζονται με τον αθλητή και την άθληση γενικότερα. Ο δε αθλίατρος, πάλι ετυμολογικά,θα μπορούσε να θεωρηθεί στη χειρότερη ο ιατρός των αθλίων και στην καλύτερη ο ιατρός των άθλων. Ο σωστός όρος συνεπώς είναι αθλητίατρος. Η σύγχρονη ορθοπαιδική εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολυάριθμες υποεξιδεικεύσεις. Μία από αυτές αποτελεί και η αθλητιατρική.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημα η ειδικότητα της Αθλητιατρικής. Δεν υπάρχει δηλαδή πρόγραμμα εκπαίδευσης ιατρών και πιστοποιημένες εξετάσεις που να αποδίδουν τον τίτλο του Αθλητιάτρου. Υπάρχουν βέβαια αρκετά νοσοκομεία τα οποία εξειδικεύονται σε αθλητικές κακώσεις και στα οποία διενεργούνται χειρουργικές επεμβάσεις αθλητικών κακώσεων.
Με αυτό το κριτήριο θα λέγαμε λοιπόν πως ο κατάλληλος ιατρός για την αντιμετώπιση των αθλητικών κακώσεων είναι ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός με εξειδίκευση και εμπειρία σε αυτούς τους τραυματισμούς.
Χειρουργός ή Χειρούργος;
Ένα από τα συχνά λάθη στον τονισμό των λέξεων είναι και ο τονισμός της λέξης ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ. Η πλειονότητα την τονίζει στην παραλήγουσα (χειρούργος) ενώ οι ίδιοι οι χειρουργοί τονίζουν το επάγγελμά τους στην λήγουσα (χειρουργός).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η λέξη χειρουργός (από τον 1ο αιώνα μΧ. ) αρχικά σήμαινε “τον εργαζόμενο με τα χέρια, χειρωνακτικά”, τον τεχνίτη δηλαδή και τον καλλιτέχνη.
Η απάντηση στο γιατί τονίζεται στη λήγουσα είναι απλή αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Ο λανθασμένος τονισμός στην παραλήγουσα ουσιαστικά προσδίδει σε αυτή τη ιδιότητα των γιατρών μία αρνητική διάσταση γιατί με την σημασία που παίρνουν εμπεριέχουν δόλο (αυτό γίνεται αντιληπτό αν αναλογιστούμε τέτοιες λέξεις όπως είναι ο κακούργος, ο πανούργος και ο ραδιούργος). Αντίθετα όλες οι λέξεις που καταλήγουν σε -ουργος και υποδηλώνουν επαγγελματική ιδιότητα τονίζονται στην λήγουσα. Τέτοιες είναι ο ξυλουργός, ο σιδηρουργός, ο υφαντουργός, ο στιχουργός, ο οπλουργός , ο αμπελουργός, ο ταχυδακτυλουργός, ο πυροτεχνουργός, ο υπουργός, ο πρωθυπουργός.
Οι γιατροί συνεπώς που έχουν τη ιδιότητα με τα χέρια τους να σώσουν μιαν ανθρώπινη ζωή στην ουσία ασκούν ένα επάγγελμα.
Με βάση τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για έναν εννοιολογικά σημαντικό διαχωρισμό και όχι απλά για την λανθασμένη τοποθέτηση του σημείου τονισμού. Έχοντας κατανοήσει την ουσιαστική σημασία του ορθού τονισμού όλοι θα θέλαμε να επιλέξουμε τον χειρουργό για να μας θεραπεύσει και όχι τον χειρούργο…
Φυσιοθεραπεία ή Φυσικοθεραπεία
Πρόκειται επι της ουσίας για δύο ταυτόσημους όρους που πραγματικά διχάζουν. Ας δούμε κάποιες απόψεις περί του θέματος.
Η άποψη του καθηγητή Μπαμπινιώτη αποτυπώνεται στα λεξικά ως εξής: Φυσικοθεραπεία και εσφαλμένα φυσιοθεραπεία είναι η θεραπεία ασθενειών με την αξιοποίηση φυσικών στοιχείων (π.χ. αέρα, νερού, θερμότητας και με την εφαρμογή φυσικών ασκήσεων (κινήσεων, μαλάξεων κ.λπ.). Ο σωστός τύπος είναι φυσικοθεραπεία, αφού συντίθεται από τις λέξεις φυσικός και θεραπεία.
Ο εσφαλμένος τύπος φυσιοθεραπεία, ο οποίος θα σήμαινε ‘θεραπεία της φύσεως’, οφείλεται σε μεταφορά ξένων όρων (π.χ. γαλλiκό Physiotherapie), που δεν σχηματίστηκαν εξαρχής.»
Στον ιστότοπο της Βικιπαίδεια από την άλλη «Η Φυσικοθεραπεία ή φυσιοθεραπεία είναι η θεραπευτική προσέγγιση που βασίζεται στα φυσικά μέσα (κίνηση, φως, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται από τον εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας πτυχιούχο Φυσικοθεραπευτή, για θεραπευτικούς σκοπούς. […]Γλωσσολογικά, ακούγεται η άποψη ότι ο όρος “φυσιοθεραπεία” είναι γλωσσικό σφάλμα και ότι μόνο ο όρος “φυσικοθεραπεία” είναι ο σωστός. Παρόλα αυτά, και οι δυο όροι είναι αποδεκτοί από τα περισσότερα μεγάλα ελληνικά λεξικά και χρησιμοποιούνται εξίσου στα Ελληνικά. Από τη στιγμή που ένα μεγάλο λεξικό αναφοράς έχει την λέξη “φυσιοθεραπεία” (σαν πρώτη μάλιστα μορφή) δεν μπορούμε να μιλάμε για λάθος.
Το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής έχει τον ακόλουθο ορισμό: «φυσιοθεραπεία η [fisioθerapía] & φυσικοθεραπεία η [fisikoθerapía]: θεραπευτική μέθοδος για ορισμένες ασθένειες ή κακώσεις, που βασίζεται σε φυσικά μέσα και γνώσεις (νερό, θερμότητα, φως, ηλεκτρισμό, αέρα κτλ.): Kάνω ~ για το αυχενικό μου σύνδρομο. || (προφ.) καθεμιά από τις επισκέψεις σε φυσιοθεραπευτή: Ο γιατρός μού έγραψε δέκα φυσιοθεραπείες. [λόγ. < γαλλ. physiothérapie & αγγλ. physiotherapy < physio- = φυσιο- + -thérapie, -therapy = -θεραπεία· φυσικο-: κατά το φυσικόςI2]»
Ανατρέχοντας στη σελίδα του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών περισσότερο θα μπερδευτούμε παρά θα πάρουμε μία σαφή απάντηση: «Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών ιδρύθηκε το 1964 με την πρωτοβουλία των πρώτων Ελλήνων Φυσιοθεραπευτών που αποφοίτησαν από τη Σχολή Φυσικοθεραπευτών του Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών (Βασιλεύς Παύλος). Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Π.Σ.Φ, με τους Φυσιοθεραπευτές να δουλεύουν κάτω από τη στενή καθοδήγηση και επίβλεψη των θεραπόντων ιατρών διαφαίνονται οι πρώτες δυσκολίες του κλάδου».
“Η ενίοτε εμφανιζόμενη λέξη «φυσιοθεραπεία», αποτελεί πιθανότατα γλωσσολογικό σφάλμα, δεν προσανατολίζει σε διαφορετική οντότητα και πιθανότατα προέκυψε ως αντιδάνειον από την επικρατούσα αγγλική λέξη Physiotherapy = “Φυσιοθεραπεία”.”
Τα συμπεράσματα δικά σας…
