Παιδιά και πρησμένοι λεμφαδένες
Συγγραφέας Στέλιος Παπαβέντσης Γράφτηκε στις ,
Οι λεμφαδένες είναι κομμάτι της άμυνας του οργανισμού μας. Υπάρχουν διάσπαρτοι στο σώμα μας ως μέρος του λεμφικού μας συστήματος, και δρουν ως εργοστάσια επεξεργασίας και αντιμετώπισης ερεθισμάτων από το περιβάλλον μας, όπως είναι οι ιοί, τα μικρόβια, τα αλλεργιογόνα κλπ.
Ο οργανισμός του βρέφους και του νηπίου είναι παρθένος και στην πορεία των χρόνων θα κληθεί να αντιμετωπίσει πολλά νέα μικρόβια και ιούς.
Κατά την προσχολική ηλικία, και ιδιαίτερα όταν το παιδί πηγαίνει στον παιδικό σταθμό, είναι φυσιολογικό ένα παιδί να εκδηλώνει συμπτώματα ανώτερου αναπνευστικού (πυρετό, καταρροή, βήχα) έως και 10-15 φορές κάθε χρόνο. Σε κάθε τέτοιο επεισόδιο ενεργοποιείται η παραγωγή αντισωμάτων και η ευαισθητοποίηση συγκεκριμένων λεμφοκυττάρων μέσα στα εργοστάσια των λεμφαδένων. Η αντιδραστικότητα αυτή των λεμφαδένων είναι πιο έντονη στις ηλικίες 2-5 ετών, οπότε και ψηλαφώνται συχνότερα, ενώ κατά την σχολική ηλικία υπάρχει σταδιακή ύφεση.
Οι διογκωμένοι λεμφαδένες μπορεί να εμφανιστούν συνηθέστερα στον λαιμό του παιδιού, αλλά και στην μασχάλη ή στην βουβωνική περιοχή. Ένας διογκωμένος λεμφαδένας είναι κλινικά σημαντικός εάν ξεπερνά το μέγεθος στην ψηλάφηση του ενός εκατοστού. Μικρότερου μεγέθους λεμφαδένες είναι συνήθεις και άνευ κλινικής σημασίας.
Αίτια για διογκωμένους λεμφαδένες
Η πιο συνήθης περιοχή για διογκωμένους λεμφαδένες είναι στον λαιμό του παιδιού, και τα πιο συνήθη αίτια για την διόγκωση αυτή είναι ιώσεις του ανώτερου αναπνευστικού (ρινίτιδες, ουλοστοματίτιδες, ωτίτιδες, φαρυγγίτιδες, αμυγδαλύτιδες). Οι λεμφαδενίτιδες από ίωση δημιουργούν συνήθως διόγκωση όχι πάνω από 2.5 εκατοστά, ενώ, στην πιο σπάνια περίπτωση της μικροβιακής λοίμωξης, οι λεμφαδένες μπορεί να ξεπερνούν σε μέγεθος τα 2.5 εκατοστά.
Στην μασχάλη και στην βουβωνική περιοχή οι λεμφαδένες είναι πιο σπάνια διογκωμένοι, αποτέλεσμα συνήθως τραυματισμών και δερματικών αλλοιώσεων στα χέρια ή στα πόδια αντίστοιχα, ή και λοιμώξεων/ μολύνσεων στα άκρα.
Σε μερικές περιπτώσεις η λοίμωξη συνδέεται με επαφή με ζώα ή με τσιμπήματα και πληγές από έντομα.
Υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες οι διογκωμένοι λεμφαδένες μπορεί να είναι σημάδι άλλης ασθένειας (λοιμώδης μονοπυρήνωση, ηπατίτιδα, Kawasaki, φυματίωση, AIDS, αυτοάνοσα νοσήματα, γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια, λέμφωμα κα).
Ο γιατρός θα ξεχωρίσει πότε υπάρχει ένδειξη για περαιτέρω διερεύνηση.
Μεταδοτικότητα
Πρησμένοι λεμφαδένες χωρίς συνοδά συμπτώματα ή σημεία αμυγδαλίτιδας/ ρινίτιδας κλπ δεν είναι μεταδοτικοί και το παιδί μπορεί να πηγαίνει κανονικά σχολείο. Εάν οι διογκωμένοι λεμφαδένες είναι κομμάτι ενεργού λοίμωξης ή κρυολογήματος , το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο όταν περάσει ο πυρετός και αισθάνεται καλά να κάνει τις συνήθεις του δραστηριότητες.
Ανησυχητικά σημάδια/ Πότε να επικοινωνήσετε άμεσα με γιατρό
Τα περισσότερα επεισόδια διογκωμένων λεμφαδένων είναι κομμάτι ιώσεων και περνούν από μόνα τους χωρίς παρακλινικές εξετάσεις ή θεραπεία. Οι γονείς ωστόσο θα πρέπει να ενεργοποιηθούν και να αναζητήσουν άμεσα ιατρική συμβουλή εάν ο διογκωμένος λεμφαδένας συνοδεύεται ένα από τα παρακάτω:
- Πρόκειται για βρέφος 0-3 μηνών
- Το παιδί δείχνει άρρωστο, υποτονικό
- Ο λεμφαδένας στον λαιμό προκαλεί στο παιδί δυσκολία στην αναπνοή ή στην κατάποση
- Υπάρχει υψηλός πυρετός πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου που δεν υποχωρεί στα αντιπυρετικά
- Το δέρμα πάνω από τον λεμφαδένα είναι κόκκινο ή ρέει πύον ή η περιοχή είναι πολύ επώδυνη στο άγγιγμα
- Ο λεμφαδένας μέσα σε μερικές ώρες αυξάνεται γρήγορα σε μέγεθος
- Ο λεμφαδένας φαίνεται μεγάλος, μεγαλύτερος από 2.5 εκατοστά
- Ο λεμφαδένας δημιουργεί στο παιδί ραιβόκρανο (στροφή του κεφαλιού προς την άλλη πλευρά) ή δυσκολία να κινήσει το λαιμό ή το χέρι
- Ο πυρετός επιμένει πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου για πάνω από 3 ημέρες
- Υπάρχει γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια με λεμφαδένες και από τις δυο πλευρές του σώματος σε λαιμό ή/ και μασχάλη ή/ και βουβώνες
- Ο λεμφαδένας είναι μεγάλος, σκληρός, ανώδυνος ή μη κινητός.
- Διογκωμένος λεμφαδένας ακριβώς πάνω από την κλείδα
- Ένας μεγάλος λεμφαδένας άνω των 2 εκατοστών επιμένει σε μέγεθος για παραπάνω από ένα μήνα
- Η λεμφαδενοπάθεια επιμένει για εβδομάδες και συνοδεύεται από κακουχία, νυχτερινούς ιδρώτες, απώλεια βάρους
Αντιμετώπιση
Στις συνήθεις και απλές περιπτώσεις ελαφρά διογκωμένων λεμφαδένων συνοδών ιώσεων του ανώτερου αναπνευστικού σε παιδί προσχολικής ηλικίας, δεν απαιτείται αντιμετώπιση. Ο λεμφαδένας βοηθάει τον οργανισμό με την ενεργοποίησή του να καταπολεμήσει την ίωση και μπορεί να διπλασιαστεί σε μέγεθος κατά την διάρκειά της. Μπορούν να δοθούν παυσίπονα, αντιπυρετικά και αντιφλεγμονώδη. Η επάνοδος των λεμφαδένων στο φυσιολογικό τους μέγεθος δεν είναι διαδικασία ημερών, αλλά μπορεί να κρατήσει έως και 4 εβδομάδες. Σε αρκετές περιπτώσεις κατά την προσχολική ηλικία είναι φυσιολογικό κάποιος λεμφαδένας να μην εξαφανιστεί εντελώς, αλλά να αναζωπυρώνεται σε κάθε ίωση και ακολούθως να επανέρχεται σιγά σιγά στο ψηλαφητό μέγεθος κάτω των 2 εκατοστών. Όταν η διάγνωση είναι μικροβιακή, δίνεται αντιβίωση για 7-10 ημέρες. Σε σπάνιες περιπτώσεις (δημιουργία αποστήματος, για διαγνωστικούς λόγους κα) μπορεί να χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση (βιοψία με βελόνα ή αφαίρεση ή παροχέτευση).
