Αναρρώνοντας από το τραύμα της απιστίας
Συγγραφέας Σμαρούλα Κυριαζίδη Γράφτηκε στις ,
Οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι μια σεξουαλική σχέση μετράει ως απιστία, αλλά τι γίνεται με την αποστολή ερωτικών μηνυμάτων; Τι γίνεται αν ο σύντροφός σας πάρει πολλά δάνεια και αποκτήσει ένα μεγάλο χρέος εν αγνοία σας; Η ενασχόληση με εικονικό σεξ με κάποιον άλλο εκτός από τον σύντροφό σας, η επικοινωνία με έναν πρώην στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή η διατήρηση ενός προφίλ γνωριμιών στο διαδίκτυο, παρόλο που είστε ήδη σε σχέση, μετράει ως προδοσία/απάτη; Η απάντηση εξαρτάται από το πώς ορίζουν τα άτομα της σχέσης την απιστία.
Μια πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε από το Deseret News βρήκε αντικρουόμενες απαντήσεις όταν ρωτήθηκαν 1.000 άτομα σχετικά με το τι σημαίνει «απάτη». Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (71%-76%) είπε ότι η σωματική σεξουαλική επαφή με κάποιον εκτός της σχέσης θα πληρούσε πάντα το όριο για την απάτη. Ωστόσο, μια πιο αδύνατη πλειοψηφία θεώρησε ότι η διατήρηση ενός προφίλ γνωριμιών στο διαδίκτυο (63%) ή η αποστολή ερωτικών μηνυμάτων σε κάποιον άλλο (51%) θα πρέπει πάντα να θεωρείται απάτη. Οι γραμμές σχετικά με το αν το να ακολουθήσεις έναν πρώην στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνιστά προδοσία ήταν ακόμη πιο διφορούμενες: το 16% είπε ότι είναι απάτη, το 45% πίστευε ότι μερικές φορές ήταν απάτη και το 39% απάντησε ότι δεν είναι.
Όπως δείχνει αυτή η δημοσκόπηση, ο τρόπος με τον οποίο κάποιος ορίζει την απιστία είναι υποκειμενικός. Έτσι, ο Talal Alsaleem, κορυφαίος ειδικός στον τομέα της συμβουλευτικής απιστίας και συγγραφέας του Infidelity: The Best Worst Thing That Could Happen to Your Marriage: The Complete Guide on How to Heal From Affairs, τονίζει τη σημασία του ξεκάθαρου ορισμού της απιστίας στη συνεδρία. «Πολλοί θεραπευτές κάνουν το λάθος να μην δίνουν αρκετή προσοχή στον ορισμό της απιστίας», λέει ο Alsaleem. «Από την πρώτη συνεδρία, αν δεν συμφωνήσουμε για το πώς θα το ονομάσουμε, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε περισσότερο», γιατί η σωστή αναγνώριση του προβλήματος καθοδηγεί ποιες συμβουλευτικές παρεμβάσεις θα χρησιμοποιηθούν.
Εάν οι σύμβουλοι δεν οριοθετήσουν το θέμα από την αρχή, κινδυνεύουν να αποξενώσουν το ένα ή και τα δύο μέρη, προσθέτει.
Για παράδειγμα, η αναφορά στην απιστία ως «ανάρμοστη συμπεριφορά» ενέχει τον κίνδυνο να ελαχιστοποιηθεί η προδοσία. Από την άλλη πλευρά, οι πελάτες και οι σύμβουλοι θα μπορούσαν να μεγαλοποιήσουν ένα θέμα εάν αναφέρουν κάτι ως απιστία, ενώ στην πραγματικότητα δεν ήταν.
Ο Alsaleem, ένας εξουσιοδοτημένος θεραπευτής γάμου και οικογενειακός σύμβουλος επισημαίνει ότι κατά τον ορισμό της απιστίας, η έρευνα συχνά βασίζεται σε ετεροτυπικές αξίες, οι οποίες αποκλείουν οποιαδήποτε σχέση που δεν ταιριάζει στο «παραδοσιακό» μοντέλο. (διαβάστε: ετεροφυλόφιλο, παντρεμένο ζευγάρι). Για να εξηγήσει τους διάφορους τύπους σχέσεων που υπάρχουν και τις μικροκουλτούρες και τις μακροκουλτούρες των ανθρώπων, ο Alsaleem ανέπτυξε έναν ευέλικτο ορισμό της απιστίας που μπορεί να λειτουργήσει για όλους τους πελάτες του, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι LGBTQ+ ή πολύσυντροφικοί.
«Όλες οι σχέσεις πρέπει να έχουν ένα συμβόλαιο – είτε προφορικό είτε γραπτό – που να ορίζει τον αριθμό των συντρόφων στη σχέση … τις συναισθηματικές και σεξουαλικές ανάγκες που αναμένεται να εκπληρωθούν σε αυτή τη σχέση και σε ποιο βαθμό αυτές οι ανάγκες είναι αποκλειστικές για τους συντρόφους στη σχέση», εξηγεί ο Alsaleem. «Έτσι, η απιστία είναι παραβίαση του συμβολαίου αποκλειστικότητας που έχετε με τον/τους συντρόφους… και είναι η εξωτερική ανάθεση αυτών των αναγκών σε άλλους εκτός της σχέσης χωρίς τη συγκατάθεση του/των συντρόφου/ων».
Αν και το να έχετε ένα συμβόλαιο σχέσης είναι χρήσιμο, είναι πολύ λιγότερο χρήσιμο εάν οι σύντροφοι διατηρούν σιωπηρές προσδοκίες ο ένας από τον άλλον που δεν καλύπτονται στο συμβόλαιο ή εάν επιτρέπουν το συμβόλαιο να γίνει στατικό, λέει ο Alsaleem, ιδρυτής του Συμβουλευτικού Κέντρου Απιστίας. «Είναι πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους όχι μόνο να έχουν ένα ξεκάθαρο συμβόλαιο στην αρχή, αλλά και να συνεχίσουν να κάνουν αυτές τις συζητήσεις [για τις προσδοκίες της σχέσης τους] σε τακτική βάση», λέει.
Ο Alsaleem πιστεύει ότι ο ορισμός του για την απιστία δεν λειτουργεί μόνο για πελάτες διαφορετικού υπόβαθρου, αλλά παρέχει επίσης στους συμβούλους ψυχικής υγείας μια προστασία από τις δικές τους προκαταλήψεις σχετικά με το τι είναι η απιστία. Όταν πρόκειται για συμβουλευτική απιστίας, «οι θεραπευτές τείνουν να συγχέουν τη θεραπευτική ουδετερότητα με τη σκέψη ότι δεν έχουν κάποιο ρόλο να παίξουν», λέει. Ισχυρίζεται ότι ο ορισμός επιτρέπει στους θεραπευτές να παραμένουν ουδέτεροι χωρίς να υποπέσουν σε λογοδοσία.
Κυβερνοαπιστία
Η τεχνολογία έχει προσφέρει νέα όρια στην απιστία επειδή προσφέρει μεγαλύτερη προσβασιμότητα, μεγαλύτερη ανωνυμία και ευκαιρίες για απιστία στον κυβερνοχώρο, λέει ο Alsaleem, ο οποίος παρουσίασε αυτό το θέμα στο συνέδριο του 2020 της Διεθνούς Ένωσης Συμβούλων Γάμου και Οικογένειας (IAMFC), ενός τμήματος η Αμερικανική Συμβουλευτική Ένωση. Στην πραγματικότητα, οι τεχνολογικές εξελίξεις όπως η πορνογραφία εικονικής πραγματικότητας και η τηλεηδονή – τεχνολογία που επιτρέπει στους ανθρώπους να βιώνουν εικονικά φυσικές απτικές αισθήσεις – προσθέτουν νέα επίπεδα πολυπλοκότητας στην απιστία και τις σχέσεις.
Οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να ξεφύγουν από προβλήματα του πραγματικού κόσμου και να επανεφεύρουν τον εαυτό τους, σημειώνει ο Alsaleem. Ένας από τους πελάτες του υπέφερε από στυτική δυσλειτουργία. Εξαιτίας της ντροπής και του στίγματος που συνδέονται με την κατάστασή του, στράφηκε στο εικονικό σεξ ως έναν τρόπο για να αντιμετωπίσει το έλλειμμα αντί να λύσει το θέμα με τη γυναίκα του.
Ο Alsaleem δούλευε με ένα άλλο ζευγάρι που ήταν σε μια ευτυχισμένη σχέση, αλλά η σεξουαλική τους οικειότητα είχε μειωθεί λόγω κοινών στρεσογόνων παραγόντων της ζωής, όπως η εργασία και η ανατροφή των παιδιών. Αντί να μιλήσει στη γυναίκα του γι’ αυτό, ο σύζυγος άρχισε να παρακολουθεί πορνογραφία, η οποία εξελίχθηκε σε εικονικό σεξ. Όταν η σύζυγος το ανακάλυψε αυτό, ένιωσε προδομένη, αλλά ο σύζυγος δεν πίστευε ότι οι πράξεις του αποτελούσαν υπόθεση επειδή δεν συνέβαινε στον πραγματικό κόσμο. Θεώρησε ότι το εικονικό σεξ ήταν μια αποδεκτή εναλλακτική λύση στην «πραγματική απάτη».
Καταστάσεις όπως αυτή τονίζουν περαιτέρω την ανάγκη να οριστεί ξεκάθαρα η απιστία και να δημιουργηθεί ένα συμβόλαιο σχέσης, λέει ο Alsaleem, ο οποίος επισημαίνει ότι το καλό με τον ορισμό για την απιστία είναι ότι ισχύει τόσο για τον πραγματικό κόσμο όσο και για την εικονική πραγματικότητα. Χρησιμοποιώντας τον ορισμό του, οι σύμβουλοι θα μπορούσαν να συνεργαστούν με ένα ζευγάρι για να βοηθήσουν έναν σύντροφο να συνειδητοποιήσει ότι το εικονικό σεξ είναι μια μορφή απιστίας, ρωτώντας: «Υπήρχε συμφωνία ανάμεσα σε εσάς και τον σύντροφό σας ότι όλες οι σεξουαλικές σας ανάγκες θα ικανοποιούνταν μόνο από αυτούς;» Εάν ο σύντροφος αναγνωρίσει ότι αυτή η συμφωνία υπήρχε, τότε ο σύμβουλος θα μπορούσε να ρωτήσει: «Είναι αυτό που κάνατε παράγωγο των σεξουαλικών αναγκών; Αν ναι, αναθέσατε αυτή την ανάγκη σε κάποιον άλλο;» Αυτή η μορφή ερωτήσεων θα βοηθούσε τον σύντροφο να συνειδητοποιήσει ότι στην πραγματικότητα παραβίασε το συμβόλαιο αποκλειστικότητας.
Ξεπερνώντας τη δυσαρέσκεια που προέρχεται από τη σχέση
Η δυσαρέσκεια στη σχέση είναι μια κοινή αιτία απιστίας, αλλά απέχει πολύ από το να είναι η μόνη αιτία. Ο Alsaleem συνιστά στους συμβούλους ψυχικής υγείας να λαμβάνουν υπόψη τρεις κατηγορίες όταν εργάζονται με την απιστία.
Ο πρώτος είναι οι δυαδικοί παράγοντες, οι οποίοι είναι τυχόν ζητήματα σχέσης που οδηγούν στο να μην ικανοποιούνται μεταξύ τους οι σεξουαλικές ή συναισθηματικές ανάγκες του ζευγαριού.
Η δεύτερη κατηγορία είναι μεμονωμένοι παράγοντες – το προσωπικό ιστορικό κάθε συντρόφου και η συνολική ψυχική υγεία. Οι σύμβουλοι θα πρέπει να ρωτούν για το οικογενειακό ιστορικό των πελατών και τα προηγούμενα ζητήματα ψυχικής υγείας, όχι μόνο για το ιστορικό της σχέσης τους, συμβουλεύει ο Alsaleem. Επισημαίνει ότι ορισμένα θέματα ψυχικής υγείας, όπως η διπολική διαταραχή και οι ναρκισσιστικές, αντικοινωνικές και οριακές διαταραχές προσωπικότητας, μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα απιστίας.
Τα άτομα που βίωσαν σεξουαλικό τραύμα σε νεαρή ηλικία είναι επίσης πιο πιθανό να απιστήσουν ως ενήλικες επειδή το τραύμα μπορεί να έχει επηρεάσει την προσκόλληση, τη σεξουαλική ταυτότητα και τον τύπο των σχέσεων που έχουν στην ενήλικη ζωή, προσθέτει ο Alsaleem.
Η τρίτη κατηγορία είναι κοινωνικοπολιτιστικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της δουλειάς, του πολιτισμού, της οικογένειας, των φίλων, του τρόπου ζωής, των περιβαλλοντικών στρεσογόνων παραγόντων κ.λπ. Παραδείγματος χάριν συνήθως τα επαγγέλματα που απαιτούν συχνά ταξίδια, αυτά εκθέτουν τους ανθρώπους σε τραύματα, πολλές αγχωτικές ώρες. ή προσφέρουν ανθυγιεινά εργασιακά περιβάλλοντα (μεταξύ των παραδειγμάτων που παρέχονται ήταν στρατιωτικό προσωπικό, πρώτες βοήθειες, νοσοκόμες, αστυνομικοί και άτομα σε πωλήσεις). Αυτό το εύρημα δείχνει πώς οι κοινωνικοπολιτιστικοί παράγοντες κάποιου μπορούν να διευκολύνουν τη συμπεριφορά απιστίας, σημειώνει ο Alsaleem.
Αντιμετώπιση του τραύματος
Μερικές φορές οι πελάτες που βιώνουν την απιστία ενός συντρόφου πληρούν τα κριτήρια για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), λέει η Gabrielle Usatynski, επαγγελματίας σύμβουλος (LPC) και ιδρύτρια της Power Couples Counseling στο Boulder και το Louisville του Κολοράντο. Στην πραγματικότητα, επειδή η συναισθηματική απόκριση στην απιστία (π.χ. μηρυκαστικές σκέψεις, προβλήματα ύπνου, ακανόνιστες συμπεριφορές και διαθέσεις, προβλήματα υγείας, κατάθλιψη) μπορεί να αντικατοπτρίζει απαντήσεις σε άλλα τραυματικά γεγονότα, ορισμένοι θεραπευτές άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο διαταραχή στρες μετά την απιστία για να περιγράψουν αυτή τη συμπεριφορά.
Παρά το γεγονός ότι είχε εργαστεί για ένα διάστημα με ζευγάρια σε κρίση, ο Alsaleem διαπίστωσε ότι κανένα από τα συμβουλευτικά εργαλεία που είχε αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια δεν αντιμετώπιζε επαρκώς την απιστία. Εάν οι σύμβουλοι χρησιμοποιούν μια γενική προσέγγιση με πληροφορίες σχετικά με το τραύμα με την απιστία, μπορεί να έχουν μια στρατηγική για να χειριστούν την ευαισθησία του θέματος, αλλά δεν θα έχουν σαφή κατανόηση των εμποδίων και των βημάτων που χρειάζονται για να τα ξεπεράσουν, λέει.
Οι παρατηρήσεις του Alsaleem τον οδήγησαν στην ανάπτυξη συστηματικής θεραπείας ανάκτησης σχέσης (SART), η οποία παρέχει στους συμβούλους μια θεραπευτική μέθοδο για να βοηθήσει τα ζευγάρια να επεξεργαστούν και να θεραπεύσουν το τραύμα της σεξουαλικής και συναισθηματικής απιστίας.
Το SART περιγράφει επτά στάδια που περνούν οι πελάτες καθώς αντιμετωπίζουν την απιστία:
Θέτοντας τη βάση για θεραπεία
Λήψη της ιστορικού
Αναγνωρίζοντας τον αντίκτυπο
Επιλογή μονοπατιού που θα ακολουθηθεί
Δημιουργία σχεδίου δράσης
Εφαρμογή και θεραπεία πόνου
Βιωσιμότητα
«Ο ρόλος σας [ως σύμβουλος] είναι να τους βοηθήσετε να επεξεργαστούν αυτό που συνέβη, να το κατανοήσουν, έτσι αυτό το τραύμα να μη καθορίζει την υπόλοιπη ζωή τους, είτε ως δυάδα που ξαναχτίζει τη σχέση είτε ως άτομα που έχουν αποφασίσει να χωρίσουν και να προχωρήσουν σε άλλες σχέσεις», λέει ο Alsaleem.
Προειδοποιεί ότι η διαδικασία δεν είναι εύκολη επειδή οι πελάτες συχνά αντιδρούν σπασμωδικά. Οι σύμβουλοι πρέπει να βοηθούν τους πελάτες να αντιστέκονται στη λήψη παρορμητικών αποφάσεων και αντί να τους ενθαρρύνουν να αποφασίσουν αφού ολοκληρώσουν τα κατάλληλα βήματα και κατανοήσουν γιατί παίρνουν την απόφασή τους, λέει ο Alsaleem.
Αντιμετωπίζοντας το ιστορικό της απιστίας
Ορισμένοι θεραπευτές αποφεύγουν να ζητούν από τους πελάτες να μοιράζονται λεπτομέρειες σχετικά με την απιστία επειδή φοβούνται ότι θα προκαλέσει μεγαλύτερη βλάβη ή θα τραυματίσει εκ νέου τους πελάτες, λέει ο Alsaleem. Υποστηρίζει ότι η αφήγηση της υπόθεσης είναι ένα οδυνηρό αλλά κρίσιμο μέρος της ανάκαμψης που μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση της επούλωσης εάν γίνει με το σωστό επίπεδο αποκάλυψης.
Ο Alsaleem αφιερώνει μια ολόκληρη μέρα στο εκπαιδευτικό του πρόγραμμα SART για να διδάξει συμβούλους πώς να βοηθήσουν τους πελάτες να μοιραστούν την απιστία χωρίς να τραυματίσουν εκ νέου και τα δύο μέρη (με το να μοιράζονται πάρα πολλές ή πολύ λίγες πληροφορίες) και χωρίς να μεγεθύνουν ή να υπερβάλλουν αυτό που συνέβη
Ο Meyer, μέλος τόσο της ACA όσο και του IAMFC, συχνά διαπιστώνει ότι οι πελάτες θέλουν να υποβάλλουν στον παραβάτη σύντροφο πολλές λεπτομερείς ερωτήσεις σχετικά με την απιστία. Ο Meyer γνωρίζει ότι οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ακόμη περισσότερο πόνο και τραύμα στους πελάτες του, επομένως είναι ειλικρινής με τα ζευγάρια σχετικά με αυτήν την πιθανότητα και τους καθοδηγεί στη διαδικασία.
Ο Alsaleem παρέχει ένα σύντομο παράδειγμα για το πώς οι σύμβουλοι μπορούν να καθορίσουν το κατάλληλο επίπεδο αποκάλυψης όταν οι πελάτες μοιράζονται τις ιστορίες τους. Αρχικά ζητά από τον σύντροφο που απίστησε να είναι αληθινός όταν μοιράζεται το ιστορικό της απιστίας. Δεν πρέπει να κρύβουν τίποτα, λέει, και πρέπει να κάνουν τα πάντα για να δείξουν στον/τους τραυματισμένο/ους σύντροφο/ους τις δυσάρεστες αλήθειες που οδήγησαν στην απιστία. Αυτό δεν γίνεται για να τραυματίσει, τονίζει, αλλά για να δείξει την ικανότητα του παραβατικού συντρόφου να είναι ανοιχτός και ειλικρινής.
Ο Alsaleem λέει επίσης στους πελάτες ότι μπορούν να ρωτήσουν ό,τι θέλουν για την απιστία. Αλλά πριν ρωτήσουν, τους βοηθά να προσδιορίσουν αν η ερώτηση θα τους βοηθήσει να καταλάβουν τι είδους σχέση ήταν ή γιατί συνέβη η απιστία. Αν ναι, τότε είναι μια δίκαιη ερώτηση, λέει.
Για παράδειγμα, ένας πελάτης που ασχολείται με τη σεξουαλική απιστία ενός συντρόφου μπορεί να θέλει να ρωτήσει: «Τι σεξουαλικές δραστηριότητες κάνατε;» Εάν ο σύντροφος που ήταν άπιστος αντιμετωπίζει έναν σεξουαλικό εθισμό (ένα ατομικό ζήτημα), τότε η συγκεκριμένη σεξουαλική δραστηριότητα δεν είναι σημαντική για την κατανόηση του κινήτρου ή του τι πήγε στραβά στη σχέση, λέει ο Alsaleem. Ωστόσο, εάν η απιστία συνέβη λόγω ενός ζητήματος συμβατότητας (ένα δυαδικό ζήτημα), τότε αυτό αποτελεί μια δίκαιη ερώτηση επειδή οι προδομένοι θα ανακάλυπταν με ποιους τρόπους δεν εκπληρώνουν πλέον τις σεξουαλικές ανάγκες του συντρόφου τους, εξηγεί.
Η απιστία μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα στις συνεδρίες, ειδικά όταν συζητάμε για το ιστορικό της απιστίας. Για να διασφαλίσει ότι τα συναισθήματα δεν θα κλιμακωθούν σε ένα μη παραγωγικό επίπεδο, ο Meyer χρησιμοποιεί ένα προκαθορισμένο πλαίσιο όπως «Φαίνεσαι ήρεμος αυτή τη στιγμή, αλλά αυτό είναι δύσκολο και θέλω να διασφαλίσω ότι μπορείτε και οι δύο να μιλήσετε χωρίς να σας διακόπτουν. Αν τα πράγματα ξεφύγουν, θα ζητήσω τάιμ άουτ. Μπορείτε και οι δύο να ζητήσετε τάιμ άουτ επίσης».
Η Meyer χρησιμοποιεί επίσης τη δική της γλώσσα του σώματός της – όπως να σηκώνεται στη καρέκλα της ή να σηκώνεται από αυτήν – εάν οι ασθενείς αρχίσουν να φωνάζουν ανεξέλεγκτα ή τους χωρίζει σωματικά για λίγα λεπτά βάζοντάς τους να πηγαίνουν εναλλάξ στην τουαλέτα ή να πάρουν ένα ποτήρι νερό. Αυτές οι λεπτές αλλαγές βοηθούν τους πελάτες να ηρεμήσουν και να μην αναλώνονται σε καυγάδες, εξηγεί.
Δημιουργία ανισορροπίας για διευκόλυνση της επούλωσης
Ο Usatynski, μέλος της ACA που ειδικεύεται στη θεραπεία ζευγαριών, προσεγγίζει τη συμβουλευτική για την απιστία διαφορετικά από τη θεραπεία ζευγαριών όπου η προδοσία δεν είναι το παρόν ζήτημα. Στη συνηθισμένη θεραπεία ζευγαριών, προσπαθεί να διατηρήσει τη θεραπεία όσο το δυνατόν πιο ισορροπημένη, εστιάζοντας εξίσου στα παράπονα και των δύο συντρόφων και στα άλυτα ζητήματα που φέρνει ο καθένας στη σχέση. Αλλά όταν εμπλέκεται η απιστία, δημιουργεί σκόπιμα μια ανισορροπία δυνάμεων και αρχικά επιτρέπει στον πληγωμένο να έχει όλη την εξουσία. Ο παραβάτης, από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να φέρει στο τραπέζι κανένα από τα παράπονά του για τον σύντροφό του ή τη σχέση του μέχρι να αντιμετωπίσει με επιτυχία την αγωνία του τραυματισμένου συντρόφου. Αυτή η θεραπεία λειτουργεί μόνο εάν το άτομο που απίστησε εκφράσει αληθινή λύπη για το κακό που προκάλεσε στον σύντροφό του και εκφράσει μια γνήσια επιθυμία να ξαναχτίσει τη σχέση, προσθέτει ο Usatynski.
Η προσέγγιση του Usatynski προέρχεται από μια ψυχοβιολογική προσέγγιση στη θεραπεία ζεύγους (PACT), η οποία είναι μια συγχώνευση της θεωρίας της προσκόλλησης, της αναπτυξιακής νευροεπιστήμης και της ρύθμισης της διέγερσης που αναπτύχθηκε από τον Stan Tatkin. Όταν η προδοσία είναι το παρόν ζήτημα, αυτή η μέθοδος απαιτεί από τους πελάτες να περάσουν από τρεις φάσεις καθώς επεξεργάζονται και προσπαθούν να επιδιορθώσουν τη σχέση τους.
Η πρώτη φάση αντιμετωπίζει το τραύμα που έχει βιώσει ο τραυματισμένος πελάτης, επιτρέποντάς του να εκφράσει όλα τα συναισθήματά του για την προδοσία. «Είναι όταν οι άνθρωποι νιώθουν ότι πρέπει να συγκρατήσουν [συναισθήματα] ή δεν μπορούν να θυμώσουν ή δεν υπάρχει κανείς εκεί για να τους ακούσει, αυτό πραγματικά δημιουργεί τραύμα ή τουλάχιστον το κάνει χειρότερο», λέει ο Usatinski.
Ο σύντροφος που προδόθηκε μπορεί επίσης να κάνει όποια ερώτηση θέλει σχετικά με τη απιστία κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, και ο σύντροφος που απίστησε πρέπει να απαντήσει με ειλικρίνεια. Πολλοί θεραπευτές που εργάζονται με την προδοσία ανησυχούν μήπως ο τραυματισμένος σύντροφος τραυματιστεί ανακαλύπτοντας την αλήθεια, λέει ο Ουσατίνσκι. Παραδέχεται ότι αυτό είναι μια έγκυρη ανησυχία, επομένως οι θεραπευτές θα πρέπει να υποστηρίζουν τον τραυματισμένο σύντροφο σε όλη τη διαδικασία. Ωστόσο, συμβουλεύει οι θεραπευτές να μην διστάζουν να βγει η αλήθεια στη φόρα γιατί, όπως εξηγεί, ο μόνος τρόπος για να επιδιορθώσετε τη σχέση ή να χτίσετε κάτι νέο είναι με απόλυτη διαφάνεια.
Εάν οι πελάτες διστάζουν να ρωτήσουν για την απιστία, οι θεραπευτές πρέπει να εξερευνήσουν αυτόν τον δισταγμό μαζί τους. Ο τραυματισμένος σύντροφος μπορεί να πει ότι δεν θέλει να μάθει τι συνέβη λόγω της αδυναμίας του να αντιμετωπίσει τα συναισθήματα απώλειας και τις πρακτικές συνέπειες του τερματισμού της σχέσης, προσθέτει ο Ουσατίνσκι.
Κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής φάσης, ο άπιστος σύντροφος δεν έχει δύναμη να διαπραγματευτεί. Πρέπει απλώς να καθίσει και να υπομείνει την οργή του ατόμου που πρόδωσαν, εξηγεί ο Ουσατίνσκι.
Η δεύτερη φάση του PACT περιλαμβάνει τον παραβάτη σύντροφο να παρέχει στον προδομένο οποιαδήποτε υποστήριξη χρειάζεται για να διορθώσει τον τραυματισμό που επήλθε στο δεσμό προσκόλλησης μεταξύ τους, λέει ο Usatynski. Αυτή η φάση θα μπορούσε να περιλαμβάνει δηλώσεις δέσμευσης, εκτίμησης ή έπαινο, καθώς και πράξεις αγάπης από την πλευρά του παραβάτη συντρόφου.
Ωστόσο, μόνο ο τραυματισμένος σύντροφος μπορεί να αποφασίσει ποιες συμπεριφορές είναι επανορθωτικές, εξηγεί. Στόχος αυτής της φάσης είναι η επίλυση.
Κατά τη διάρκεια της τρίτης φάσης, ο τραυματισμένος σύντροφος αφήνει τον παραβάτη σύντροφο να βγει από το «σκυλόσπιτο» και, μαζί, το ζευγάρι αποφασίζει τους νέους κανόνες και το νέο συμβόλαιο σχέσης που θα έχει στο μέλλον, λέει ο Ουσατίνσκι.
Σύμφωνα με το PACT, η απορρύθμιση του νευρικού συστήματος κάποιου (όπως κατά τη διάρκεια καταστάσεων υπερδιέγερσης ή υποδιέγερσης) μπορεί να οδηγήσει σε διαφωνία μεταξύ του ζευγαριού, λέει ο Usatynski. Έτσι, οι σύμβουλοι δεν πρέπει μόνο να παρακολουθούν τους πελάτες για σημάδια απορρύθμισης, αλλά και να διδάσκουν στα ζευγάρια πώς να παρακολουθούν ο ένας το νευρικό σύστημα του άλλου.
Όταν ο Usatynski παρατηρήσει ότι ένας πελάτης παρουσιάζει σημάδια δυσλειτουργίας (π.χ. αλλαγές στο χρώμα του δέρματος, στη στάση ή στον τόνο της φωνής), θα ρωτήσει τον άλλο σύντροφο εάν αναγνωρίζει την αλλαγή. Για παράδειγμα, μπορεί να πει: «Είδατε πώς άλλαξε το χρώμα του δέρματος του συντρόφου σας όταν το είπε αυτό; Τι πιστεύεις ότι συμβαίνει μέσα του αυτή τη στιγμή;»
Ο στόχος είναι η διαδραστική ρύθμιση — το ζευγάρι μαθαίνει τις συγκεκριμένες στρατηγικές που καταπραΰνουν, ρυθμίζουν και διεγείρουν ο ένας τον άλλον, σημειώνει ο Usatynski. «Αυτές οι δεξιότητες παρακολούθησης είναι ιδιαίτερα σημαντικές στον απόηχο της προδοσίας επειδή … [βοηθούν τον παραβάτη σύντροφο] να αναπτύξει μεγαλύτερη επίγνωση του πώς η συμπεριφορά του επηρεάζει τον σύντροφό του. Αυτές οι δεξιότητες ενισχύουν επίσης την ευαισθησία και την ενσυναίσθηση», εξηγεί.
Ουδέν κακόν αμιγές καλού
Ο Alsaleem συγκρίνει την απιστία με μια καρδιακή προσβολή για τη σχέση. «Είναι μια κρίσιμη κλήση αφύπνισης», εξηγεί. «Αναγκάζει [τους πελάτες] να βάλουν πραγματικά όλα τα χαρτιά στο τραπέζι και να πάρουν μια τεκμηριωμένη απόφαση». Δεσμεύονται να διορθώσουν όλα τα ελλείμματα και να εργαστούν για να αποκτήσουν μια καλύτερη, ισχυρότερη σχέση ή τερματίζουν τη σχέση τους και βρίσκουν νέες, πιο υγιείς σχέσεις;
Ο Alsaleem λέει ότι αρκετοί από τους πελάτες του ξεκίνησαν θεραπεία πληγωμένοι από το τραύμα της απιστίας, αλλά στο τέλος παραδέχτηκαν ότι ήταν σχεδόν χαρούμενοι που συνέβη γιατί τελικά τους οδήγησε στο να έχουν τη σχέση που πάντα ήθελαν με τον σύντροφό τους. Για μερικούς ανθρώπους, η απιστία είναι ο καταλύτης που τους επιτρέπει τελικά να ξεκολλήσουν, εξηγεί.
Όταν οι πελάτες αποφασίζουν να επιδιορθώσουν τη σχέση τους, ο Meyer τους βοηθά να αναπτύξουν ένα νέο, ρητά δηλωμένο συμβόλαιο σχετικά με τους νέους κανόνες στη σχέση τους. Τους ζητά να γράψουν τη συμφωνία τους σχετικά με αυτούς τους νέους κανόνες (συμπεριλαμβανομένου του πόσο γρήγορα θα ενημέρωναν τον σύντροφό τους ότι βίωσαν μια συμβιβαστική κατάσταση και τι συνιστά απιστία στο μέλλον) και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να είναι ευάλωτοι σε κάποια μελλοντική απιστία.
«Ως σύμβουλοι, δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι κάθε ζευγάρι θέλει ή χρειάζεται αυστηρή μονογαμία», προσθέτει ο Meyer. Άρα, αυτή η νέα συμφωνία μπορεί να πάρει πολλές μορφές ανάλογα με τη σχέση. Για παράδειγμα, οι σύντροφοι σε μια αφοσιωμένη σχέση μπορεί να συμφωνήσουν ότι η σεξουαλική εμπλοκή με άλλο άτομο είναι εντάξει, αρκεί να το συζητήσουν πρώτα με τον σύντροφό τους ή να κρατήσουν τα πάντα ανοιχτά.
Φυσικά, οι πελάτες μπορεί επίσης να αποφασίσουν να τερματίσουν τη σχέση τους. Ακόμα κι έτσι, οι πελάτες έχουν κάνει το πρώτο βήμα για να διασφαλίσουν ότι η απιστία δεν καθορίζει το υπόλοιπο της ζωής τους, σημειώνει ο Alsaleem.
«Η απιστία είναι ένα απαίσιο γεγονός, αλλά δεν χρειάζεται να είναι καταστροφικό. Στην πραγματικότητα η απιστία –όσο απαίσια κι αν είναι να την βιώνεις– μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ένα καλό πράγμα για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αλλάξουν τη ζωή τους», λέει ο Alsaleem. «Εάν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, μπορεί πραγματικά να εμπλουτίσει τις ζωές των ανθρώπων και να τους κάνει πιο ανθεκτικούς και να τους κάνει καλύτερους μακροπρόθεσμα».
Σμαρούλα Κυριαζίδη,
διδάκτωρ Σεξολογίας
